Monday, December 8, 2014

Happy Holiday

Tûnhma deuh kha chuan Christmas rim a nam a, a zûna mi tin an uai tantirh lai vêl leh a saseh tak tak a lo thlena duhsakna leh chibai inbûkna atân ‘Merry Christmas’ an ti thin. He tawngkam tawi te hian Pathian hmangaihna nasatzia leh a fapa Isua Krista inpêkna ropuizia a târlang chiang hle. Christmas lai chuan tu man buaina siam an duh lo va, chhungkaw inngeih lo deuh pawh inhauh loh hrâm a, hlim taka hun hman an tum thin. 'Merry’ tih thumal hi Sapho tawng hlui ‘myrige’ tih atanga lâk a ni a, a awmzia chu ‘nêlawm’ ‘pawmawm’ tihna a ni. ‘Merry month of May’ tiha ‘Merry’ hi chu thil hlimawm lam sawina a ni thung. 336 AD-na vêl atang khân Christmas an hmang tan a, Christmas chibai inbûkna hi kum 1565 vêl atang khân an chîng tan bawk. Chuta tang chuan tûn thlengin Christmas chibai inbûkna...

Friday, November 28, 2014

Model Village

Khuh hawnna: Dhyaneshwar Kolekar-a, kum 10 naupang, Nandal khua, Maharashtra-a mi tân chuan khawvêl hi a mawi a ni. Lehkha a thiam thei mai bâkah music leh sports a misa êm êm a, a tân chuan malsawmna hi a thuahin a rawn thleng a ni hawt mai. Tum khat chu ‘Community Impact Six Sigma project’ an tih chu an khua atanga hla loteah Cummins company-in an buatsaih a, Dhyaneshwar-a pawh naupang mit ennaah a va inentîr ve a. A mit pahnih chu a pual (cataract) a ni tih an hmuchhuak ta a. A mit pahnih chu an zai vat loh chuan rei loteah a del mai dâwn a ni. 2013 kum tîr lam khân Dhyaneshwar-a mit pahnih chu hlawhtling taka zai a lo ni ta. January 2011 khân Pune atanga 110 kilometers-a hla, mihring maktaduai 5 vêl awmna hmun (Dhyaneshwar-a te khaw bul lawk)-ah thingtlâng mite dinhmun chawikânna...

Monday, November 17, 2014

Vêng/Khaw hmasâwnna

Hmasâwnna duhin kan iak a, dem tur zawngin kan dang a nâl hen a. Khawvêl tukverha dah mai pawh duhtâwk lovin changkânna khawvêl chu leng zêk kan duh a, hnufualna tukverh atanga zuang chhuakin hmasâwnna thla hmangin kan inzâp kâng ve ta leuh leuh mai. Mizote thinlunga ‘hmasâwnna’ awmzia hi kan mi hluite dik loh vang nge hunin a hril vang zâwk, sawrkar kut chauha thawh chi emaw kan ti tlat. Hmasâwnna awmzia hre dik tura ‘nun dictionary’ keu nawn kan ngai a ni. Centrally/state sponsored scheme/project tam tak a awm a, chû’ng kal tlang chuan hmasâwnna hna thawh a ni thin. Hna thawktu tak tak chu contractor-te an ni a, hna thawktute kal sualna laka vêng a, an hna enpui hi a veng/khaw mipuite mawhphurhna a ni. Hna thawktuin a thawk tha lo tih hre reng chungin kan en liam a, chak tak takin...

Thursday, November 13, 2014

Lo chêng ang che

Krismas rim a nam apianga Mizo Kristiante rilru luahtu chu ‘Hmânah Kaisar lal lian rêngpui’ tih hla Pu Rokunga phuah hi a ni âwm e. Khuavêl han chuan ila, ruamah romei a zâm chiai chiai a, hmanhmawh taka kâwla ni a liam vut hnuah lung lah chu a lêng tan dâwn chauh lehnghâl. Thinlungin Bethlehem dai a hrût kual delh delh a, kil khata ran in chhe tê, êng dul tak mai hnuaia Mari leh Josefa buai dân tur te chu zuk hmuhpuiin ran thlênga nausen Isua chu zuk chhawnchhaih tak hi ka nâp a. Chutih lai chu Kaisar, lal ropuia’n chhiarpui a ko a. Khatih hunlaia ‘khawvêl’ chhiarpui ropuiber a ni hial âwm e. Van lal fapa thla kua ngawt pai tawhtu Mari kha khualbûk vêngtu khân pindan tha pawh pe thei lovin ran in, rimchhe tak a kawhhmuh a. “Khualbûk vengtu suihlung mawlin...” tih lai tlar hi thenkhatin...

Monday, October 27, 2014

Tawngtai

Thenkhat chuan uluk taka ziakin tawngtaina thu an chham thin a, thenkhat erawh chuan tla chawp leh rilrua lo lût ang apiang an chham thung. Eng pawh ni se, Pathian nung hnêna tawngtaina a nih phawt chuan a sual chuang lo. Bul tanna: Tawntai bul tanna hi a pawimawh hle. Isuan tawngtai dân min zirtirah chuan “Kan Pa, vana mi” tiin a tan. Pathian hi kan chham kual nasat avanga ropui a ni lo va, kan fak chiam avangin a lawm hran lo. Tawngtai bul tanna hi mawihnai leh tawi fel taka tih a pawimawh hle. Chham nawn: Mathaia 6:7-ah chuan Isuan “In tawngtaiin, Jentailte angin sawi nawn mai mai suh u; an tawng tam avangin hriain an ring a ni,” tih kan hmu. A tâwp khârna nih duh vang te, rau bîk riaua lan duh avang tea chham nawn hi a Pathian thu lo hle. Vawi khat kan sawi hi Pathian tân a...

Thursday, October 16, 2014

Hman huna rawngbawl

Rawng kan bâwl avanga chhandamna chang kan ni lo va. Chhandam kan nih tawh avangin rawng kan bâwl zvwk thin. Ringtu chuan a tihtur a hria a, ti lo thei lova siamtu Thlarau Thianghlim tanpuinaa mahni inhriatna avangin theih tâwpin rawng a bâwl a, a tha leh zung, a sum leh pai leh hun hlu tak Pathian tân a hlân thin. Khawvel hmasawnnain a ken tel chu ‘buai êm êmna’ hi a ni. Mi tin hian mahni tân thahnem kan ngai êm êm vek. A thim a var thlu lova pên châng pawh kan nei fo. Intlansiakna hautak leh khirh zet mai, chak tum râna fair tak leh chung lam duh dân ngaichang râna tlan ngai kan hmachhawn miau si a. Mite âk ruala âk ve loh hlau rêng rênga kâwla ni chhuak chhiara mawng vawm kan batna hmunah hian ringtute hi eng tin nge kan nun ve tâk ang? Mathaia 6:25-ah Lal Isuan “Ei tur aiin nunna...

Tuesday, September 30, 2014

Kristian nun

Kumin BCM beirual thuzir ‘Kristian nun’ tih hi a tha hle a, Kristian awmdân tur leh tihtur tam tak kan zir a, tih loh tur pawh eng emaw zât kan zir bawk. Kristianna hi Mizo culture pakhat a nih tawh avangin ‘Kristian’ tih leh ‘piangthar’ tihah ngaihdân phîr a awm thei âwm e. Kan thuzir atang leh kan sawihona atanga lang chu Kristian kan nihna hi pian ken (by birth) a nih avanga lungawi tâwk viau a awm theih hle ang. Pathian pawhna nun tak tak (piantharna) nei si lova Kristian ve tawp hi eng emaw zât an awm mai thei. Kristianna chauh hian chhandamna min thlen dâwn si lo va. Tunhmaa Kristian-te kha Krista hnung zuitu, Krista tih ang taka titu an nih avang khân ‘Kristian’ tiin koh el nân an hmang thin. Tunlai mi thenkhat chuan Krista hnung zui si lovin Kristianna chu phaw-ah leh hmai thinghâwngah...

Monday, September 22, 2014

FESTIVALS

Hnam hrang hrang te hian keimahni tâwkah kût (festival) eng emaw zât kan nei theuh a. Kan kût te hi a ropui thei ang berin kan lâwm a, mahni hnam mil zêlin khawvêl huapa kan hnam târlanna hun pawimawh tak atân kan hmang thin. Canada rama festival ropui ber chu ‘Calgary Stampede’ a ni. He festival-ah hian cowboy leh cowgirl-te chu an inlan a, sakawr tawlailir intlansiak ropui tak an nei thin. Mexico rama festival ropui tak chu ‘Dias de los Muertos’ a ni a, mitthi tawh te puala hman thin a ni. China-a festival lian tak chu ‘Harbin International Ice & Snow Sculpture Festival’ a ni. He festival hian thla hnih chhûng lai a awh. Thil ker thiam mi 15,000 chuang an inlan thin. India rama Hindu mite chuan kum thum danah ‘Kumbh Mela’ an hmang thin a, Ganges, Sangam, Yamuna, Saraswati, Godawari,...

Wednesday, September 10, 2014

Nawrhna leh a nghawng-2

Mizoten nawrh kan hrat êm êm kum 2011 khân ‘Nawrhna leh a nghawng’ tih ka ziak tawh a. Naupang nuar pawh tih tawh nâk-a-laia khami kum ang rêng rênga nutling leh patling kan nawrh nasat kha ka la hre ngai lo. Kuminah phei chuan a lêt thawk a tling hial maithei. Hmânlai kan pasaltha te kha an tum tihhlawhtlin nân an nawrh ngai kan hre lo. An tihtura lum chu a tha thei ang bera tih an tum tlat thin. Tûnlai pasaltha inti tam tak te erawh khum laizâwlah bâk inchhûngkhurah tak ngial pawh kan pasaltha thei meuh tawh lo va. Pâwnah chuan kan nuar zêl zâwk si. Nawrh hian awmzia a neih hun a awm a, tangkai hun pawh a nei. Amaherawhchu, nawrh hrât tak naupang erawh let reng mah se, nu leh paten ngaihsak hauh lova an pelh ngâwk ngâwk tum a tam. Mipuite tawrhna chu thuhran, nawrh hi chu a nuarte...

Wednesday, August 27, 2014

Kalphung nghet kan mamawh

Sawrkar leh pâwl hrang hrangte hian kalphung kan nei vek a. Inkaihhruaina leh dân (rules & regulations) pawh kan nei bawk. Mumal nei lova pâwl leh sawrkar a kal chuan rei loteah pâwl a keh chhe thuai thin. Sawrkar leh department hrang hrangte pawh hian kalphung nghet leh belhchiandawl an neih a ngai. Pâwl a awm rêng rêngin ziak loh dân hi a awm ve thin a, he ziak loh dân hi member-ten kan zah thiam a tûl hle. Indian kan nihna hi a lang ve thin a, Mizo kan nihna hi a lang chiang lehzual hle thin. American constitution duangtute khân article pasarih chiah an dah; a ruhrel (skeleton) chiah an duang a. A bâk zawng chu mipuiten tisain (flesh) rawn hnawh khat rawh se an ti. Indian constitution-ah chuan article 395 lai a awm. America mipuite leh India mipuite rinawmna leh thawhrimna...

Thursday, August 21, 2014

Pathian tân a tha ber

“Duh thlangin an thlang sual” tih tawngkam hi kan naupan lai chuan kan hmang lâr hle thin. Duh thlan tur a awm chuan a chhe ber thlan hi thil awl a ni hran lo. JF Laldailova khân alu a lei dâwnin thlang ve dun dun lovin a hmaa mi chu a thâm pawp pawp zêl an ti. A entawntlâk hlein ka hria. Thenkhat chuan keimahni tân a tha ber kan hauh a, midang chuan a tha vak lo pawh nei se pawi kan ti vak lo. A Pathian thu lo hle. Kan Pathian biak hi a tha ber duh mi a ni a, Amah pawhin van mipuite zinga a tha ber A fapa mal neih chhun Isua Krista kan tân min pe phal a ni. A tha ber hi Pathian tân i hauh tlat ang u. Abela chuan a ran rual zinga a thau tha tha leh a hrisel tha tha Pathian tân a hlân a, Pathian pawh a chungah a lawm êm êm a nih kha. Inkhawm thawhlawm te hi thenkhat chu hman tlâk...

Hmânah chuan...

Hmânah chuan Norway ram khu Denmark awpna hnuaiah a awm thin a. 1814 khân independence a sual chhuak a; nimahsela, ram rethei tak a nih avangin Sweden ram chu nghêngin ram zalên ni siin Sweden rorelna hnuaiah hun eng emaw chen a kûn nghe nghe. Kum 1980-ah Norway economics chuan ziaawm lam panin intodelhna kawngah a thang nasa hle. He a hmasawnna hi eng dang ni lovin agriculture lamah leh ram dang nêna insumdâwn tawnna kawngah a ni. Thing tam tak an thawn chhuak a, ram dang nêna insumdâwn tawnna kawnga khuahkhirhna tam tak an thlah zalên a. Kum 1981-a international wave of credit liberalization a kalpui ve hnu phei chuan ram hausa tak niin khawvel ram hausa leh intodelh (2013) zîngah Norway chu pakhatna a lo ni ta hial mai. Hmânah chuan Australia hi ram hausa tak a ni ngai lo. Indopui...

Thursday, July 17, 2014

Khawiah nge kan fate

Lal Solomona chuan dawhkan bawhin a kut chungah a khabe a nghat a, banga thing ker mawi hrang hrang intâr tlêp tuar chu a melh kual dan dan a. Nakinah chuan thil hre chhuak thut niawm takin a rawn meng zau kâwk a, âr chang hmâwr chu tui dumah chiahin dawhkana lehkhaah chuan heti hian a ziak a “Naupang chu a kalna âwm kawngah chuan zirtir ula, a upa hun pawhin a thlah lo vang.” (Thufingte 22:6) Kan fate awmna hi nu leh pate hian kan hriatpui thin tur a ni. Hriatpui tih hian engkim hriatpui vek tihna a ni lo. Nu leh pa tam takin engkim hriatpui kan tum a, chu chuan buaina a chawk chhuak fo. Kum tling an nih tawh chuan mahnia ngaihdân nei an ni a, min hnial châng te pawh a awm. An ngaihdân chu a dik lo vek bîk lo va, nu leh pa kan nih avangin kan ngaihdân hi a dik vek bîk chuang bawk...

Thursday, July 3, 2014

Taxes, Bills & Nuai 341.50

Ram buai nghawng: State puitlinga hlân kai kan nih atangin kum 27 kan hmang zo ta. Mihringah chuan thenkhat officer an ni tawh a, thenkhat nu leh pa châwm hlâwmin duh an la sawi zuah zuah thung. Kan Chief Minister zahawm tak thusawi atanga thlîr chuan châwm hlâwm, mamawh ngah phian, sawisel chîng, zak chuang miah lo hi kan ang âwm mang e. “Mizoram chu kum 20 chhûng ram buaia a awm avangin state dangte aiin kum 30 vêlin economics hmasâwnnaah kan hnufual bîk a ni,” tih leh “Sum lama kan pachhiatna chhan tam tak bâkah Finance Commission din thar apiangin kan phu ang mamawh min pêk ngai loh avanga heti ang dinhmuna awm kan ni,” tih te hian kut dawh rilru chu a pho lang chiang hle. ‘Hmasâwn tumin tan i la ang aw’ tih aia kan vanduaina...


 
Design by Free WordPress Themes | Re-arranged by Lei hringnun