Krismas Kristianna nen

Krismas hi Lal Isua Krista khawvel chhandam tura a lo kalna ni; ni pawimawh leh hlu tak a ni a. Kristiante tan phei chuan ni lawmawm bîk a ni. Hun a lo kal zel a, Krismas chu Kristian chauh ni lo, khawvel pumin an lâwm ta mup mup mai.

 

Hei hian Lal Isua Krista ropui zia a tilang a, a lo kalna hi khawvel mi zawng zawng tân a ni tih a tichiang hle. Khawvelin hun ropui taka a ngaih a nih avangin ring lo mite pawhin nasa takin an lâwm thin. An lawm dan erawh a dang thung.

 

Ring lo mite chuan holiday angin an lâwm a, an in leh lo nasa takin an chei mawi a, chhungkaw inhmuh khâwm nân an hmang a, intihthawvenna hun atân an hmang thin. Chuvangin an tawngkam lâr berah pawh ‘Happy Holiday’ tih an hmang nghe nghe.

 

Heng mite Krismas hman dân hi dem ngawt theih a ni lo. Holiday nuam tak angin an hmang a, thinlung takin Krismas min tâwmpui ve lêm lo thung. Isua pianna min lawmpui pawh a ni hek lo.

 

Tunlai Krismas kan hman dan en hi chuan happy holiday an tih ang mai hian tam tak chuan kan hmang ve ta niin a lang. Thinlungah Lal Isua pianna aiin intihhlimna a lian zâwk a, nau piang chibai bûk aiin chhungkaw inhmuh khawmna leh thiante nêna hlim taka hman chu kan duh tâwk ta niin a lang bawk.

 

Krismas kan hman dan theuh hi uluk lehzualin inenfiah ila. Lal Isua lo pianna ni a nih angin ngeiin hlim takin kan hmang tur a ni. Krismas hi kan Kristianna nen kan hmang tur a ni a. Krismas hi ringtu kan nih ang ngeiin thianghlim takin kan hmang tur a ni.

Read more »

A hmun dik takah

Sanghawngsei pui leh a note hi thing hnuaiah an bawk dûn a. A note chuan a pui hnenah "Enga ti nge thluk vûm kan neih?" a ti a. A nu chuan "Thlalera awm tura siam kan ni a, thluk vûmah tui kan dah khâwl a, tui dang tel loin rei tak tak kan awm thei alawm," a ti a.

 

A note chuan "Aw le. Mahse kan ke hi a seiin kan ke hmâwr te hi a kual bawk sia," a ti leh a. A nu chuan "Thlalera kalna atan a bîk taka siam alawm," tiin a chhâng a. A note chuan a ngaihtuah vang vang a, "Enga ti nge kan mithmul te hi a sei bik êm êm? A chang chuan ka mit a hliah fo mai," a ti leh a. A nu chuan "Thlalera thli thaw leh tiauvut lakah kan mit a vêng alâwm," tiin a chhâng leh a.

 

Sanghawngsei note chuan a ngaihtuah vang vang a, "Ka hre ta e. Thluk vûm chu tui dah țhatna a ni a, kan ke chu thlalera kalna tur bika siam a ni a, kan mithmul chu thlalera kan mit vêng tura siam a ni. Mahse, eng nge sahuanah hian kan tih?" a ti ta reuh a.

 

Kan thiamna leh theihna te hi awmna tur hmun dika kan awm chauhin hman tangkai theih a ni. A nih loh chuan hnawmhne ang lek a ni. I tangkaina tur hmun thlang thiam la, i awmna tur dik takah awm tum ang che.

 

Kan hlutna tur hmun kan thlan thiam a tul ang bawkin kan tana pawi tur hmun chu kan tlansan ngam a pawimawh hle. Hmun him ringawt kan zuan tur tihna ni loin kan chakna a bei tham a, hnehna kan chan theihna tur hmunah ngeiah rinawm takin i awm thin ang u.

Read more »

Thlarau hrisel

Hriselna hi kan ngaih pawimawh ber tur pakhat a ni. Mi, a hrisel loh chuan a hlim thei lo a, eng tih mah nuam a ti ngai hek lo. Pathian hian hrisel taka awm turin min duh a, kan hriselna tichhe zâwnga kan khawsak hian Pathian rilru kan tina a ni tih i hre thar leh ang u.

Thlarau hrisel nei tura pawimawh te:

1. Rilru hrisel – Rilru a hrisel loh chuan thlarau hrisel a neih theih loh. Midang rêl fo thin, biak ina lâm leh mai thei ang te hian rilru hrisel lo an pu tihna a ni. Rilrua midangte chhiatna ngaihtuah mi chuan thlarau bawrhsawm tak a nunpui ang. Midang chhiatna ngaihtuah kher loh pawhin midang ngaihtuahna nei miah loa khawsak pawh hi rilru hrisel lo tihna tho a ni.

Tita 2:6 Chutiang bawkin tlangvalte chu rilru fel tak pu turin fuih rawh.

Thufingte 29:23 Mi rilru inngaitlâwm chuan chawimawi a hlawh ang. 25:28 Mahni rilru thunun zo lo mi chu khawpui chim kulh nei lo ang a ni. 21:4 Mi indah chung leh rilru chapo, mi suaksual khawnvar hi sual a ni. 14:30 Rilru dam chu tisa nuna a ni a, itsikna erawh chu ruh mawihna a ni.

Sam 25:21 Ka rilru thatna leh ka diknain mi chhanhim rawh se. 26:1 Aw LALPA, ro mi relsak ang che, rilru tha tak puin ka awm si a. 26:11 Nimahsela kei zawng rilru tha puin ka awm ang: mi tlan la, mi khawngaih ang che.

2 Chronicles 19:9 LALPA tih chungin rinawm takin, rilru dik tak puin in ti tûr a ni.

2. Taksa hrisel – Taksa a bawrhsawm chuan rilru a nguai a, thlarau nun thlengin a nghawng thin. Taksa natna hian pawi nasa tak a siam theih avangin taksa hriselna hi kan ngai pawimawh tur a ni. Thinlung taka Pathian fak leh chibai buk tur chuan taksaah harsatna a awm loh a ngai a (rualbanlo an nih loh chuan), chumi tur chuan taksa hriselna kan ngaih pawimawh a tûl hle. Kan ei leh in kan uluk tur a ni a, insawizawi kan uar deuh deuh a tûl hle.

Ephesi 5:30 a taksa pengte kan ni si a.

1 Korinth 12:27 Nangniho hi Krista taksa chu in ni a a pengte in ni theuh bawk a.
 

Rom 12:1 Pathian khawngaihna avang hian, inthawina nung leh thianghlim leh Pathian lawm tlak ni turin in taksa chu inhlanah ka ngen a che u; chu chu in rawngbawlna awm reng a ni.

Read more »

Ruihhloin a tihbuai

Ruihhlo hi zawng a huatthlala ngawt mai. “Amah chauh hi sual a ni lo” ti thin mah i la, post-modenist ho ang maiin ‘miin a dam khaw chhuah nân rûk a rûk hian sual a ni lo. A dinhmun a zir zêl a ni’ an tih ang mai a ni. ‘Ruihhlo hi sual a ni lo’ ti thin mah i la, tu tan mah hman dik thei a ni si lo. Sual lo anga kan ngaih hian sualah min hruai lût zêl si a. Sual ni lo hian sualah min hruai luh si chuan thil tha zawng a ni lo.

 

American mi 8 zinga 1 zel hi zu (alcohol) ti thin an ni. National Crime Records Bureau (NCRB) tarlan danin India-ah chuan mipui 11% hi zu in thin an ni. Khawvel pumah chuan 16% hi zu in thin an ni. India-ah chuan 96 minute chhungin mi pakhat zêl zu vanga thi ang kan ni. |henkhat erawh chuan ti thin mah se, ruihhlo angin an ngai lo a, chuvangin ruihlo ti thina chhiar chu an duh kher lo maithei. Amaherawhchu, thenkhatin ruih nan leh thil tha lo tih phah nan an hman chuan a ti thin zawng zawng hi chhiar tel an ngai si.

 

Ruihhlo ngeiawm êm êmna chu a ti thin te tân buaina a thlen mai bâkah a ti ve lote tân buaina a siam tlat hi a ni. Chhungkuaah a ti thin pakhat an awm chuan chhungkaw pum a tibuai thin.

 

Chuvangin ruihhlo vanga buai hi mihring 99% deuh thaw kan nih a rinawm. Hei vang tak hian ruihhlo hi nasa lehzuala kan do a tûl a, a ti thin te chhanchhuah kan tum rualin a ruihhlo hrim hrim pawh hi kan tân a him lo a ni tih hriat nawn fo a tha awm e. Kan chhungkua theuh ruihhlo laka kan him nan i tang sauh sauh ang u.

Read more »

Ka thlah lek lek thin

Luruh hmun kalkawnga rahbi tin kha awlsam takin a rap bîk lo asin. Kraws rit tak puin a tlûkpui a, a thihna tur kraws ngei chu. Kalvari tlâng a panna lamah thi-lo-a-ruangin a tlu a, a nui chhin eih lo. Amaherawhchu, chu kraws chu a thlah duh lo a, rinawm takin a vuan tlat asin. Lungngaihna vâwr tâwpin a tlâkbuak a, a hmaa thil lo thleng tur chu huphurh êm êmin a hmachhawn zâwk si. Chu krawsah ngei chuan khenbehin a awm a, a thlarau a thlah thlengin krawsah chuan khai kanin a awm. Kraws nên khân eng tik lai mahin an inhlat ngai loa, insi rengin a thihchilh zâwk si.

 

Keini kraws put hi zawng a zâng lulai êm a ni! Kan thihna tur kraws kan pu a ni tih inhre loin tam tak hi chu kan hlima kan lâwm thin. Kan kraws put hi vawi eng zât nge kan tlûkpui ve tawh le?

 

Kei zawngin ka thihna tur kraws hi a rit ka ti êm a, kan thlah lek lek thin asin. Mahni thihna tur kraws put chu a dera nuih luih a har a, lemchan tuala ennawm chhuah nên lah khaikhin rual a ni hek lo. Vawi tam ka tlûkpui a, ka hmalama luruh hmun chu huphurh leh hreh takin ka pan hrâm hrâm a ni.

 

Kalvari tlâng panna hi zawng thihna hmun a nih avangin hnung lam hawi mai a va châkawm țhin êm! Chu kraws chu vawi tam tlukpui thin mah ila thlah loin i vuan tlat ang u. Chakna thahrui a thâmral thlengin vuan ila, kraws lêra kan thlarau kan thlah thlengin rinawm takin i vuan ang u. Kraws hi hlim tak leh nuamsa taka put chi a ni lo. A hrehawm a, a huphurhawm asin. Vawi khat kan put tawh chuan thih thlengin rinawm takin kan pu tur a ni.

 

Thisen far zawih zawih kârah rinna mitin hmalam thlîr tlat ila, a hnung kan zui Isua kha thlarau mitin i en tlat ang u. Chu thihna kraws, rit leh țihbaiawm tak chu thlah lek lek thin mah ila, vuan tlat ila, nakinah lallukhum hlu-ah kan la chantir dâwn a ni. Amen!

Read more »

Kan mamawh lo ang

Evi leh Adama kha nupa inhau peih tak, insawisel deuh reng ni ta se. Kaina leh Abela kha inkawm thei miah lo, insual deuh reng ni ta se. Adama te chhungkua kha titi ho ngai lo, mahni room theuha tawm deuh châwt ni ta hlawm se. Hmun khata an awm khawm pawha nui ho dar dar thei lo khawpin hnahthel emaw thingtang emaw kha midang ngaihsak miah loin (tunlai smart phone ang mai hian) khawih mial mial hlawm ta se. Chhungkaw hrehawm tak a ni ngei ang.

Pathianin chhungkua min pe a, he chhungkua hi khawvela kan thil neih hlu ber a ni. Van thlenga kan chhawm tur chu kan chhungkaw memberte hi an ni. A bâk kan neih dang reng reng hi chu engmah kan chhawm dawn lo.

• Chhungkua hi kan ngaih pawimawh ber a ni reng tur a ni.
• Chhungkua hi kan innghahna awm chhun a ni tur a ni.
• Chhungkua hi kan lungngaih leh lawmna kan thlenna hmasa ber tur a ni.
• Chhungkua hi kan seilenna tur a ni.

Chhungkaw tha tak, inkawmngeih tak, inzui deuh reng, titi hoa nui tlang dar dar thei; inngai ngawih ngawih leh inhmangaih tak ni ta vek i la-

▪ Fahrah enkawlna kan mamawh lo ang.
▪ Ngawlvei enkawlna kan mamawh lo ang.
▪ Jail kan mamawh lo ang.
▪ Tar enkawlna kan mamawh lo ang.
▪ Counselling centre kan mamawh lo ang.

Read more »

Rawngbawl chhan

1. Vanram kai tum vanga rawngbawl - Famkim tum reng rengin hun an hmanga an famkim tak tak thei si lo. An rilru a hah thin.

 

2. Mite hmuha rawngbawl - Mite hmuha fel leh tha nih an tum a, nun khingbai takin an awm thin.

 

3. Nihna leh chanvo neih nuam ti chunga rawngbawl - Nihna neih țeuh te hi ropuina emaw an ti a. An nihna chuan a chhandam dawn emaw tih châng an nei fo. An nihna an chapopui thin.

 

4. Sum hmachhuana rawngbawl - Sum an ngah avangin an sum leh pai chu ui hauh loin an pe a. Anmahni erawh an pên chhuak thei ngai lo. Rawngbawl hliah hliahah an inngai.

 

5. Sawisel chunga rawngbawl - An ngaihdan dik riauin an hria a. Thlarau hnathawh fiah si loin kohhran kalphung an sawisel fo.

 

6. Hruaitu chunga lêng nia inngai chunga rawngbawl - Thlarau chang sang bika inngaihna a lian a. Kohhran hruaitute an duh khawp lo a, an sawisel fo thin. An thlarau chan chu hruaitute aia chhah bikin an hria a, an duh khawp lo thei hle.

 

7. Biak ina rawngbawl - Biak ina thuro, hmun danga ui kawlh ang maiin an nung thin. Pathian thu hian an nun chhungril tak tak a khawih che lêm lo.

 

8. Krista rawngbawl - Krista hmangaihnaah an chiang a, vanram leh meidilin an nun a tibuai pha lo. An hmangaih ber Krista tan an nunna zawng zawng an hlan a, an tana tuartu Isua chuan an tan hmun a buatsaihsak ang tih an ringhlel ngai hek lo. Chu chu lungkham berah an neih lo a, palai rinawm nih an tum zawk mai thin. Krista avangin midangte hmangaihna neiin an nung thin.

Read more »

Hruaitu nihna nei lo

Hruaitu chu mi rinawm a nih a ngai a. A taima bawk tur a ni. Pathian lam kawngah phei chuan activities-ah a tel tam tur a ni a, tawngka chauh ni loin a nunin member dangte a hmangaih tur a ni.

 

Nihna hian min khalh kal a, min khalh ngil fo thin. A tha e. Nihna kan neih avang chauh pawha rawngbawlnaa kan pen chhuak a nih pawhin kan chhuah loh ai chuan a tha hrim hrim.

 

Hruaitu dik tak chuan nihna a neih loh pawhin a rawngbawlna a hlamchhiah ngai lo. Chhuanlam a siam ve zut ngai lo. Ngaih pawimawh bîk a nei ngai lo. Rawngbawlna hi intiat vek a ni tih a hria a, a nêlawm bawk thin.

 

Hruaitu tha kan nih theuh theih nan nihna neihah duhtawk mai lo i la, nihna neih loh leh lutuk pawh i tum chuang lo ang u. Lalpan min ruatna hmunah rinawm takin thawk i la, nihna kan neih lohna hmunah hlei hlei i rinawm lehzual ang u.

 

Hruaitu ropui Mosia kha dawhtheihnaa khat a ni a, hmangaihna leh ngilneihnain a thinlung a luah khat reng bawk. A miten an tuar ai chu amah pawhin tuar a huam thin. Chuti ang chuan hruaitu chuan a mite a hmangaih tur a ni a, an chhiatna turah pawh a hliah khuh thin.

Hruaitu ropui ber Isua chu dikna leh huaisenna khat a ni a. Dik nia a hriatah chuan huai takin hma a la thin. A huaisen êm êm a, a inchhiar zau a, thil kalphung a hre êm êm bawk. Ani anga hruaitu tha kan nih theih nan kan khaw hawi kan tihzau a, Pathian thu tak kan hriat zau a pawimawh hle.

Read more »

A la rei lo asin

Zak deuh si, nuam ti deuh bawk si khân inah kan lût a. Iptepui lian zetah mau thei ka ak lawr zuai a, nuam ti takin ka phawrh ta a. Thlêngah tihtak zetin ka bun ngat ngat a, nakinah chuan sangha pakhat, kut zungpui tiat vel hi a rawn tla thlarh a. Kan nui dar dar mai.

Thang pawhin khat mai duh tâwk loin hnih lai a liam pui dawn ruai tihah hian hmanlai chang tawh thawnthu hlui kha a thar leh thin. Ngaih avanga pawh kir theih si loh lunglen avanga lo hnai leh thei si lo hi tu khaw kha mahin kan theihnghilh phal lo a, lunglen changin mittui parawl pûrin kan nui leh vur vur thin.

Nghakuai chiah turin thiante nên kan chhuak a, lui dung zawhin li lian deuh kan zawng thla ngat ngat a, a tâwp a tâwpah kan inchiah ve ta far a. Man kan tum lo nge kan châk lo zawk, sangha kha rilru a la ber lo tlat alawm. Kut zungpui tiat pakhat chu ka man ve ta nawlh a, chu chu kan hâwnpui tâk, kan bun chhuah nawlh kha a ni.

Zân thla êng hnuaia tuikhur tui chawi te kha a va nuam tak êm! A rûka ngaihzawng, a ruk thoa min ngaizawngtute nêna tui chawi tluka nuam kha a awm lo. Vai hla ‘pardesi’ sa chunga kan han au tial ve riai ruai te kha a ngaihawm thin.

Thianzaho kan han riak khawm a, nula tih tham ve uaih tawh te nên kan mu tlar pût mai a. Kârah pakhat lek mu mah se, a rûka di ve te kha chu an hla duaiin a hriat. Midang hriat chi si loh, bula mut tir dân ngawt zawn lai te kha a va ngaihawm tak êm!

Zawbuang vehin kan vak chhuak a, mau hmun thelh hul maiah zawbuang chhûn mu kan han hmu hlauh mai chuh! A hmaa kan titi nasat tehlul nên, kan phun sep sep pawh tlangau au ang maia ring ni ta hian a hriat. Kan han kap pawp mai a, sairawkherh nen kan sai pawp pawp bawk a. A hmun a thelh nuam bawka sakhi hi ka inchan deuh ber mai. Kan petek zung zung a, zawbuang tân pawh tawh khirh ve tak tur kan ni. Nuam ti takin kan zâwn haw a, a rim lah chu a na phian lehnghâl.

Pawl sawm result a lo chhuak a, pass lawm nan ui kan talh a, nuam kan ti tlâng bawk a niang, duh aia tam kan ei a, ui sa kan rui ta a nih kha. Kan zawi ngiai a, kan mu hle hle mai ni.

Tuikhur (muvanlai tih hi a hming a ni) mawngah pipu kan suih a. A sâng tha bawk a, a inthên chuan ral lehlam kan hmu pha thei hial ang tih tur khawp a ni. Kan thianpa chuan intithu takin uai hmasak ber a chuh tlat a, kan uai tir ta alawm le. Tûn thlenga ka benga la châm chu a hla sak kha a ni; “Aw, Lalpa...” a ti a, kan pipu suih chu a vawi khat inthênnaah a chat ta mai! Kan thianpa zai pawh chu “...paaa...” tiin a zuih ral a, keini lah hmanhmawh baklêngin kan zuk tlan a. Kawr kamah thi lo a ruangin a mit a lo khap fak fak a, ka va han khawngaih tak êm! Eng sawi lo chuan tuikhurah kan hruai chho a, kan hawsan daih lehnghal!

Tum khat kan indo lem a, kan thianpa a tlu a, a bekah hmawlhte a bur vu mai. Kan va hlauthawng hman tak! Sairawkherhin kan indo leh bawk alawm. Khiang rah kan lo khawm sauh sauh a, kan inperh ta thin a nih kha. Pathian hi chu a tha ka va ti tak êm! Kan mitah te khan inperh ta ila, a del dawn chiang si a. Ka cousin chalah tak an perh a, a pawng ul lehnghal.

Mau bul kawm kan la a, vur tawlhna ang chi hian thut theihin kan siam a, leivungah kan tawlh ta thin a nih kha! A nuam a, a hlauhawm hle bawk. A chak fur fur thei sia, brake nei ve hek lo, a tawpah chuan kan inbun khâwm leh ruih thin.

Tum khat chu kan thianpa te cycle-ah kan chuang a, a hnungah min phur a, a tlan laiin chhuk rawh min tia, ka chhuk thiam si lo. Min chhuk luihtir a, a hnunga light an vuah chu ka ti tla ta! A hrehawm ka tih tawh tehlul nên ka hrehawmna tizual turin tlaiah chuan a pa-in a man min rawn chawitir ta zui. Ka va zak tak êm! A man kan pe a; mahse, nuam an ti lo deuh a niang, min rawn kir leh ta nge nge.

Infiam hi ka peih ve viau nachungin sikul chhunga infiam hi chu ka duh ngai miah lo. Tum khat chu volleyball hi room chhûngah an khêl a, ka thu ngawi reng a, ka chalah tak min ben khum a. Ka la ngawi reng. Ban hnuah ka nu-in min lo hmuak a, ka hmuh veleh ka tap ta vak mai a nih kha! Kan zirtirtu nula pakhat chhe lo deuh khân min duhsak teh tlat zuk nia! Tûn thleng hian a chhan ka la hre thei lo. Ka chhânna te kha paper a check hunin a pen khân a rukin a lo siam tha zeuh zeuh thin nia!

Ngûnnhnam lem (Thunder Cat ngûnhnam ang) thing hmangin ka pa-in min siamsak a, lo hal nikhua ram kan tum te khan kan pai chhuak a, inti pa tawkin râl khat atangin ram kâng kan thlir thin. Ram kâng thelh rual kan nih ve tawh hnu chuan zan thim thamah ram kang kan thelh a, kan thelh mih aiin thelh mih zawh loh kha a tam zâwk hialin ka hria. Kan thianpa pakhat chuan an in chung di te kha tui a lo leih huh vek zel. An him ta a niang chu maw?

Thawnthu hlui ziak ang mai ka nih laiin kha’ng hun kal ta te kha tunah hian ka bulah thleng mêk angin ka hre tlat. Ka bialnu hlui te kha ka mitthla a, ka ngai deuh tlat! A la rei lo asin!

Read more »

Nu nge pa?

Chhungkaw din chungchangah leh fanau enkawl danah hian nu nge pawimawh anga pa? Kohhran leh khawtlangah pawh hmeichhia leh mipa pawimawhna hi thliar thiam har tak a ni.

 

Khawvel thuhriltu ropui berte zinga mi DL Moody chuan “Khawvela nu zawng zawng hi ka nu ang chu ni sela, Tan-In hi a awm a ngai lo ang,” a tih hian nu pawimawhzia a tarlang chiang hle. 1 Korinth 11:3 chuan mipa pawimawhna chiang takin a tarlang- “Mipa tawh phawt lu chu Krista a ni.”

 

Mipate hi venpui ngai, khalh ngil ngai leh fuih phur reng ngai kan ni. Hmeichhiate hi hum ngai, puih ngai leh hmangaih ngai an ni thung. Mipain chhungkua a enkawl a, hmeichhiain chhungkua a khalh ngil thin. Mipain chhungkua a uap a, hmeichhiain chhungkua a kuah khawm thin.

 

Hmeichhe sualin fate nun kawng dik loah a nawr liam a, tan-in chaw atan a fate a barh lût thin. Hmeichhia, mahni pasal te lua nei lo chuan mit a nei lo a, beng a nei lo a, thluak pawh a nei hek lo. Chuti ang hmeichhia chu hmuh ngawt pawhin hlauhawm tak an ni.

 

Mipa sualin chhungkua a chawk buai a, talhfiak tel loin a vaw darh thin. Krista lua nei lo mipa chuan vanram kawng hmuhna turin mit a nei lo a, chhandamna thu sawi turin ka a nei bawk hek lo.

 

Chhungkaw nu leh pa kan nih chuan khawvela kan awm chhan chu chhungkaw enkawl hi a ni. Fate kawng dika hruai turin Pathianin kan kutah mawhphurhna a dah a. Chumi hlen zo lo nu leh pa chuan damchhan lungphum a phum lo a, thihchhan tlâk thihna ropui a hmachhawn hek lo ang. Thlân lunga thaikawi biahthu zâm zam tur thu thiltithei ziak turin a kut a tawi si a. Nu leh pa hi pawimawh zâwk an awm lo. Pakhatin a dai pelh chuan pakhat a hliam thin. Pakhat a hlim chuan pakhat a nui thin. Pakhat a tah chuan pakhat mittui a tla thin. Pakhat a lungawi chuan pakhat a tlai thin.

Read more »

Tha a ti êm êm a

Pathianin lei leh van a siam tirh khan ni nga chhungin thil tinreng a siam a, a ni ruknaah mihring a siam a. A thilsiam tinreng chu a en a, tha a ti êm êm a.

 

Bible-ah heti hian a inziak lo - Pathianin mihring chu a sum, a in leh lo, a lirthei, a thiamna, a hmêl thatna, a pian nalhna, a finna, a nihna chelh a en a, tha a ti êm êm a.

Pathian chuan mihring chhûnga Ama thaw – thlarau – chu a en a; puitling, naupang, rethei, hausa, mawl, fing, hmel chhia, hmel tha, rualbanlo leh rilru kim lo thlengin a en a, tha a ti êm êm a ni. Mihringte hi kan mihrinna bul tak thlarauah min en avangin tu mah thliar bikna leh danglamna neiin min en ngai lo.

 

Kan pawn lam lan dan te leh kan thil neih a en ngai lo a, keimahnia thlarau a dah chu a en zawk thin a ni. Chu thlarau chu duh taka a siam leh a pêk a nih avangin mi eng ang mi pawh ni ila, kan thlarau chu Pathian atanga chhuak vek a nih avangin a hlut zâwng a intluk vek a ni.

 

Mihring kan nih angin kan inzah tawn tur a ni a, kan inngaihsak tawn tur a ni. Pathianin mihring min en dan ang hian kan mihringpui te hi en theuh ila, intluk tlang vek kan nihzia kan inhmu thei ang. Eng ang mi pawh ni sela, mihring an nihna anga inzah tawna inngaihsak tawn hi kan tihmâkmawh a ni. Mihring kan nihna ang hian kan chhûnga thlarau awm hi inzah tawn ila, kan pâwn lam lan dan hian kan nihna leh hlutna a pho lang zo si lo. Chu nihna lang zo lo avang chuan tu mah inen hniam emaw inensan emaw a rem lo a ni.

Read more »

Kan tih a ni si lo

Ka lâwmna a ho nge, ka beisei a tlêm zâwk? Kohhran miten lungrual taka Pathian chibai kan buk han hmuh te hian he mihring thinlung lung anga sak hi a tuiral fo mai. Sualnain min bâwm ve reng thin mah se, thinlung chhûnga thatna chuan chunglam a thlîr fan a, chuvang chuan lâwmna hnuk a ulh tliak leh hnâwp thin.

Kohhran hruaitute, FO hruaitute hi kan en a, mihring ve mai bawk an nih bâkah famkim lo zingah pawh kan tehna dânah chuan famkimna rêng nei lo an ni mah zâwk awm e. Chuti ang mi chuan kohhran mite min hruai a, sawi leh sêl kârah phunchiarna te chu ruah angin an do hân châng a va tam êm.

Heng mite hian thlarau lama pûr kan châwkna tur kohhran hi an hruai thei mawlh lo. A thawktu chu Pathian a ni a, Ani chuan thlarauin min telpui a, hruaitute kut a tichak a, an khûp a tungding leh thin zâwk a ni.

Kohhranin tihtur a ruahman a, inkhawm programme a duang a, thawhlawm ip a siam a; hlawh phût miah loa phûr taka thawk thin, peih loh sawi loa inkhawm hrâm hrâm thin leh ui miah loa sum tam tak thawh duhna thinlung petu chu Pathian a ni.

Kan tih ni miah lo hian member-te thinlungah a THU chu min lo tuhsak reng si a. Thuchah nung mang lo taima taka ngaithla thin kohhran mite hian hruaitute aiin thlarau an chang nasa zâwk ni hialin ka hre thin. A sawitu inbuatsaihna tha hlei lo pawh thiltitheiin thinlungah min tihnunsak ta fo mai. Kan tih a ni si lo. Lalpa tih a ni.

Read more »

Nawhchizuar kha

Israel faten Jeriko kulh an tihchim dawna enthlatute inhumhimna ber nawhchizuar kha rilruah a bet reng mai. A hmel a tha-in a pian a nalh hle ang tih vel sawi thui ngai loin a hrawk châwmna khawp a thawk chhuak thei tih erawh hai rual a ni lo.

 

Thihpui tlâk khawp, lunga den hlum châkawm tak sual tia nung tlat si a ni. Israel fate a lo hum chhan kha chhandama awm a duh vang a ni ngei ang. Kha’ng hunlai khan Israel fate chanchin kha a thang nasa hle a. An hlau mai bâkah an hmelma lian ber a ni bawk. Ama nunna pawh zah zo loin a lo hum a nih kha.

 

Chhandama a awm nachhan ber chu a tukverha puan sen a târ vang kha a ni. An thenawmte khân kawr sen su-in an tukverhah lo pho ve ta se chhandamin an awm ve tho ang em tih vel chu chhui hman loah inngai ila. Kha puan sen avang khan a nunna leh a chi leh kuangte nunna chhandamin a awm a ni.

 

Puan sen kha Isua thisen entirna a ni. Huaisen taka a lo zar ngamna khan a chhandam a ni. Mihring kan nih chuan sualin min bâwm reng a. Mihring leh Pathian ngaiha thihpui tlâk sual ti kan nih pawhin Isua thisen hi huaisen taka târlang ngam tur kan ni.

 

Nawhchizuar khân a hnu-ah nawhchi a zuar chhunzawm zêl em tih hre lo mah i la, chhandam a nihna khân a nun a thlâk ngei a rinawm. Kan sualna te chu tenawmin mite hmuhsit pawh hlawh mah i la, Isua thisen avangin chhandamin kan awm thei a ni.

 

Nawhchizuar kha a nawhchizawrh a sim phawt a, puan sen a zar ta chauh tih kan hmu lo a, a sualna nên puan sen kha a zâr zâwk a ni. Sual sima fel leh thuawih taka nun a, smart taka inkhawm hnuah chhandamna chan kan inbeisei a nih chuan kan tisual dêr thei.

 

Kan sualna zawng zawng tlengfai vek turin Isua thisen hi a chak tâwk a, thil a tithei tâwk a ni. Hei hi ringhlel loin thisen thiltihtheihna hi hre nawn fo i la a duhawm hle. Isua thisen avangin chhandamna kan chang thei. Huaisen takin khawvel mite kârah kan sualna nên lam hian thisen thiltihtheihna hi kan târlan a tûl zâwk a ni.

Read more »

Chhungkua ka nei alawm

Sum tam tak nei mah i la, harsatna leh lungngaihna ka tawhin min hmangaih lêt ve dan a thiam si lo.

In leh lo ropui tak nei mah i la, ka rilru a hah hunin min thlamuan dan a thiam si lo.

Lirthei man to tak tak nei mah i la, thutlûkna siam tura ka buai laiin min tanpui dan a thiam si lo.

Thiamna sang tak neiin mi ropui tak ni mah i la, natna ka tawh chângin min enkawl dan a thiam si lo.

Ka bulah mi hausa leh ropui tak tak, mi fel leh fing tak tak awm mah sela, ka dam lohin ka dam leh thleng min buaipui peih ngai si lo.

Khawvelah hian mite angin nuam sa lo mah i la, ropui lo mah i la, hmingthang lo mah i la; kan ei khawp hmu hrâm hrâm pawh ni i la, ka bulah min hmangaihtu ka chhungte an awm chuan khawvel hmachhawn ka hlau ngai lo.

Thiamna sang tak ka neih vang te, sum ka ngah avang te, mite min ngaihsan avang te, ka fin avang te hian hmalam hun hmachhawn ka zuam a ni lo. Chhungkua ka neih avang chauhin hmalam hun êng ka nei thei a ni.

Chhungkaw pawimawhna hi ni tin inhrilh nawn fo pawh ni i la, kan la sawi chhuak zo lo ang. Eden huan atangin Evi leh Adama khan chhungkua an din \an a, mihring siamzia hi chhungkua atanga intan a ni. Chhungkaw tel loa nun hrehawmzia hi sawiin a siak awm lo e.

Chuti ang khawpa chhungkua a pawimawh a, a ropui si chuan chhungkaw belh tur nei lo riangvai te hian hmangaihtu an va ngai lehzual dawn êm! Anni tân hian nang leh kei hi chhungkaw pawimawh tak kan ni thei. An nun bul innghahna pawimawh tak ni turin heng mite hmangaihna thinlung neih i zir ang u.

 

Tu dang mah ngai loa ka hlimna chu ka chhungkua hi a ni. Ka hlau lo ang, chhungkua ka nei alawm.

Read more »

Sava leh a note

Naupan laia thangthleng leh thangchep kam thin, kângvara sava veh hrât leh zawbuang zâwn hawa savawm sa tui ti êm êm hian sava bu zawngin a pui chaw pu ka ûmzui ngat ngat thin zuk nia! Sava puiin a note a hauh natzia leh a hauh hrâm dân pawh hriat loh rual awm suh.

 

Sava hian a bua a tui an awp lai chuan an bulhnaiah kal ila hrâm miah loin an thlâwk chhuak phurh a. Hla lo te atangin an veng zui thin. Kan hmuh theih lohna tur berah an biru a, a bua a tui erawh chiang taka hmu thei siin a fu vân thin. A tui a lo keu a, a note a lo awm tawh chuan a pui hian an hauh na hle. An thlawh chhuah tawh ngat phei chuan an hauh na takzet.

 

Kristaa la piang lote hi Pathian hian awmpui reng mah se, NUNNA an la neih loh avangin a veng zui mai thin. Kristaa nunna nei tawh te erawh a hauh na a, hun rei tak rawngbawl tawh te phei chu a hauh na lehzual. Pathian hian Amah ringtute hi min hauh nat êm avangin kawng hrang hrangin min zilhhau fo a, mihring ngaiha natna te pawh min tuartir thin. Heng zawng zawng hi Pathian hmangaihna vang a ni.

 

Amaherawhchu, Joba nun kan en chuan natna leh harsatna hi Pathian atanga chhuak vek a nih loh zia kan hmu. Setana chuan natna hmangin min tihrehawm thei a, ‘marawhchu, heng zawng zawngah pawh hian Pathian phalna (permit) a tel ngei thin. Natna leh harsatna zawng zawng hi Pathian fiahna erawh a ni vek lêm lo. Keimahni tihsual avanga lo thleng te pawh a awm ve fo.

 

‘LALPA chuan a hmangaihte chu a zilhhau thin a ni, Pain fa a lawm apiangte a zilhhau thin ang hian’ (Thufingte 3:12). Pathian chuan faa a neih tawh te chu leia nu leh pain kan zilhhau ang hian a zilhhau thin. Nat chang awm mah se, kan tâna thatna tur a ni tih i hre fo ang u. ‘Ka hmangaih apiangte chu ka zilhhauvin ka thunun thin; chutichuan thahnem ngai la, sim rawh.’ (Thupuan 3:19)

 

Pathian fa kan nih tawh chuan a duh zâwng anga awm tur kan ni. A duh loh zâwnga kan khawsak chuan nu leh pain fate kan zilhhau ang hian kan chungah a thleng ve thei. Hei erawh hria i la, hmangaihnaah chuan natna awm mah se, a hnuah lawmna sawi sên rual loh a thleng leh thin.

Read more »

Beidawng rawh

‘Beidawng suh’ tiin kan infuih thin a. Beidawnna hi hmêlma hlauhawm ber leh mi beidawng te hi mi hlauhawm ber an ni kan ti thin.

Beidawng tur hian tu mah ka duh lo a. Mahse, beidawng hnu chhûl chhuak leh beidawng tura piang kan ni miau si. Mi beidawng ngai lo kan tih te pawh hi beidawnna pal tlang tawh te an ni zâwk. Beidawn hi kan hlauh lutuk avangin beisei nei hauh si loin kan beidawng fo. Beidawn hi thil zahthlâkah kan ngai a, beidawn hnua beidawn lehchhawnna hi a hlauhawm zâwk.

Beidawnna hian beiseina a siam thin. Kan thiltiha kan hlawhtlin mai loh emaw midangte tana kum tam tak kan tawngtai pawha a rah seng chu sawi loh a pâr takngial pawh kan thliah theih loh chuan kan beidawng thin. Chu beidawnna ruam thim tak atang chuan beiseina arsi êng a lang chiang a. Mihringin ama kawng a zawhah hian beidawnnain kawi tinah a lo hmuak thin.

Beidawng turin kan infuih sauh sauh a ni lo a. Beidawn dan tha kan inzirtir zâwk mai a ni. Beidawnna hian beiseina a siam thin avangin beidawng chunga beiseina thar neih zel dan thuruk zawng chhuak turin kan infuih sauh sauh thin. Ni tin a tha ber beisei tur kan ni. A tha ber a awm loh pawhin a tha ber dawttu beisei fo tur kan ni. Chu’ng beiseina zawng zawng a thâmral hunah chuan a ni beiseina ni êng a lo chhuah fo thin ni.

Beidawnna ruam khur thûk takah kan tâng tawh pawh a ni maithei, beiseina tuinung lui Isua chu mual let liamah dam tein a lo luang her her si a. Pathian hnathawh ropui tak kan hmuh theih nan mihring hi a beidawn a ngai fo. Mihring theihna leh thiamna hian thil tam tak a ti thei a, thil ropui tak tak pawh a thawk fo. Chu theihna avang chuan a siamtu a theihnghilh châng a awm thin. Chu chu Pathian duh loh leh huat ber a ni si.

Mihringa beidawnna hian Pathianah beiseina a siam thin. Pathiana beiseina kan neih theih nan mihring lam chu beidawng zel i la, van tukverh kan hawng dawn tihna a lo ni.

Read more »

Kristian leh sakhaw dang

Kan bul vela awm hnam dang leh sakhaw dang betute pun chakzia kan hria a. Engtin nge Kristianah kan siam ang tih hi zawhna pawimawh tak a ni.

 

Thenkhat chuan kan nundanin a zir lo a, zuk leh hmuam leh ruihtheihthil kan ti nasa a, engtin nge Kristian an nih duh rêng ang kan ti thin. A dik thlap mai.

 

Kristiana siam hi chuti ngawta awlsam chu a ni lo rêng a ni. Hemi chungchang hi ka ngaihtuah ve fo a. Sakhaw hrang hrang pathian rindan te ka zir hian an pathian leh sakhuanaah an beidawn phawt a ngai. Kan Pathian leh an pathian khaikhin a, a dik zâwk hre fuh tura kan sawi thiam a pawimawh hle. Heng laia kan hmuh tam tak hi chu an sakhuaah pawh mûk lutuk lêm lo an ni maithei. A nih loh pawhin awlsam taka inlet zung zung chi chu mi nghet lo an ni duh tlangpui. An mi tha te erawh sawi maia awlsama hmin chi an ni lo.

 

Nungchang chungchangah lah keini aia fel leh punctual, hnaa rinawm leh thil phal, taima bawk si an ni a. An sakhuanaah lah an mûkin an hre êm êm bawk si. Pianpui sakhua, naupan lai atanga an inzirtir a nih avangin Kristiana leh ngawt hi i lungkham lo ang u. Chuti mai a ni lo.

 

Kan Pathian hi tu nge tih leh an pathian chu tu nge tih kan hriat hmasak phawt a ngai. Mahni sakhua theuh dika pawmtute kan nih avangin mi rindan sawh sawnsak hi thil awl a ni lo. Sakhaw dang betute fel tak tak leh rinawm tak tak kan hmu a, zûk leh hmuam ti lo leh thianghlim takin an awm a, an sakhua kan zawm ve nghâl ngawt chuang lo ang chiah hi a ni. Kan Pathian chauh ni loin sakhaw dang pathian leh rindan hi chiang taka hriat hmasak i tum phawt ang u. Chuta tang chuan kan Pathian ropui bikzia leh min chhandamtu a nihzia chiang takin kan sawifiah thei ang.

Read more »

Pathian thatna

Kohhranah hian 'Sum ngah ngah hmel tha' kan ti tan a. 'Hausa apiang fak ni a zual' tih hla te pawh kan la sa maithei. Pathian thu awih dan indawtin kohhran whatsapp group-ah hian thu post theih ni ta sela, active fe fe, post châk nei teuh, post thei tawh si lo hi kan kat nuk mai lo'ng maw?

 

Amaherawhchu, Pathian thatna hi mi tin chungah a la ngai reng a. Mi fel leh mi fel lote chungah tûk tin a Ni chu chhuah lamah a la chhuahtir ziah a, mi lawi lote leh mi fêkfawnte tân tlâk lamah a la tlâktir ziah thin chu a nih hi. Mi tin tan remchanna (opportunity) a la siamsak reng a ni. Mi vannei kan va ni êm!

 

Pathian thatna hi kan sual emaw kan fel emawah a innghat lo a, Amahah chuan thatna a awm a, Amah chu thatna a ni. Chu thatna chuan mi tin hi min tuam chhuak vek a, thlei bik nei lo a nihna hi hmân ata tûn thlengin a la ngai reng a ni.

 

Kan chunga tha te kan fak a, kan chunga rilru tha lo pute kan sawisel thin. He mihring zia hi Pathian hian pu ve tura ngaihna a awm fo. Mahse, Pathian chu mihring ang a ni lo a, kan ngaihtuah danin a ngaihtuah ve ngai hek lo. Pathian thatna hi chhui chhuah zawh rual a ni lo.

 

Kan sual lai leh bawhchhiat lai pawha kan chunga thatna lantir a, malsawmna tam tak min vur duhtu chu kan fakin kan chawimawi mai tur a ni. A chhan leh avang chhût kher loa kan nihna ang anga min pawmtu Lalpa hi i fak zual deuh deuh ang u.

Read more »

Chhungkuaa rawngbawl

Chhungkaw member tel loa pa chauh emaw nu chauh emaw fate chauh emaw kohhran rawngbawlnaa an pên chhuah hian a famkim lo fo thin. Rawngbawlnaah hian chhungkaw member zawng zawngin a ki pawimawh chelh theuh ila tih lam ai mahin member pakhat lek pawhin hruaitu nihna a chelh chuan midangin tawiawm (back-up/support) ila tihna lam a hawi zâwk âwm e.

Pa ber hruaitu a nih chuan meeting leh inkhawm kal hma a ngai a, nu berin chaw ei a peih hma a ngai. Nu ber hruaitu a nih chuan pa ber pawh a inpeih hma a ngai. Fate rawngbawlna tawiawm turin nu leh pate kan in adjust a ngai fo.

Rawngbawlna hi chhungkuaa thawh chi a ni a. Kan tanrual loh chuan rawngbawlna ke bai a ni fo. Kan ke a lo bai reng em? Chhungkua hi khawvela pawimawh ber a ni a, hei hi tu man kan pha thei lo ang.

Nausen hi a pian tirhin Pathianin mize neiin a siam a, nungchang erawh nu leh pate kutah a innghat thung. Nu leh pate hian kan mawhphurhna kan hlen loh châng a awm thin. Midang emaw thil dang emaw mawhpuh tur kan zawng fo. Kan fate khawsak dan hi chu nu leh pate mawh liau liau a ni.

Biak ina kan inkhawm te hian chhungkuaa thut ho dial dial te hi uar lehzual i la a tha awm e. Chhungkuaa Pathian chibai bûka a rawngbawl i uar deuh deuh ang u.

Read more »

Inhmangaih tawnna

Thisena zawm pawh ni lo, khaw khat chhuak pawh ni lo, inhmelhriat satliah ve mai, inhmangaih tawn tlat hi thil har tak a ni. Zêp thu a chêng lo, a har takzet.

Amaherawhchu, Pathian thuin min hrilh angin inhmangaih tawnna ngawt lo chu tu ma engmah bat a phal lo (Rom 13:8). Kan thiante leh thenawmte pawisa tlêm te bat pawh a phal lo, an bungrua leh thawmhnaw bat pawh a phal lo. Hmangaihna erawh bat a phal a, chu kan bat chuan kan damchhung a daih a, rûl turin theih tawp kan chhuah reng tur a ni.

Rom 13:8-a kan hmuh angin mahni mihringpui hmangaihtu chuan dân a zawh famkim a ni. Eng dân pawh ni sela, hmangaihnaah chuan famkimna a awm a, thiam channa a awm. Huatna chuan midangte chhiatna a zawng a, thîkna chuan midangte mawi lohna lai a hai lang thin. Hmangaihna erawh chuan famkim lohna zawng zawng a thup bo a, mi a tuam mawi thin.

Mahni mihringpui leh rawngbawlpui te pawh kan hmangaih theih loh chuan lamtuala tui taka Pathian fak hi kan tih tur rêng pawh niin a lang lo. Intai reng chunga Pathian kan fak hian kan fak Pathian hian kan fakna hi a pawm lo maithei. Fakna hi inremnaah chauh a famkim thin. Miin Pathian a fak duh tak tak chuan a bula mihringte a rem tur a ni a, a hmangaih hmasa tur a ni.

Hmangaihna hi phei zâwnga kan luantir a hun ta!

Read more »

Indona

1. International boundary - Mi zawng zawng hmuh theih a ni a. An indo chhan pawh ram inchuh vang leh chungnun duh vang a ni thin.

2. Regional boundary - Hnam leh hnam indona a ni a. Hnam humhalh duhna avang leh awmna hmun dah chungnun duh vang a ni thin. Anmahni ram chu theih tawpin an humhalh thin.

3. Party politics - Thuneih duh vang leh thiltihtheihna leh sum um vang a ni thin.

4. Church - Indona hrang hrang khi mite hmuh theih vek a nih laiin kohhran chhunga indona erawh a lang chhuak lêm lo. Mite hmuha sam khuih pial nazawng hi an rilru a tha lêm lo fo. He indona hi indona dang zawng zawng ai khian tunlaiah chuan a nasa ber a. A hlauhawm ber bawk. Vanram kai tum theuh te chunga kan rilru putdan hi indona dang zawnga an rilru put dan aiin a tenawm zâwk hialin a rinawm. Beng nei chuan hria sela mit nei chuan hmu mawlh rawh se.

He indona hi Isuan a tih tawp hunah chuan a dotu ni loa a do-ate chuan hnehna an la chang ngei ang. Kohhran chhunga a ruka indona hi Setana thil tum a ni a. Keini lahin kan hre si lo. Pathian kan rinchhan a, kan lama tang turin kan au a. Mite chhiatna turin tawngtai lo mah i la an thatna turin kan dilsak duh si lo. Chu baka an chhiatna tura beihna a awm chuang si lo. Isua rilru tinatu chu indona dang pathum khi ni loin ringtute indona hi a ni. Hei vang hian Setana pawh huangtau takin Pathian hmaah a inlan fo thinin a rinawm.

Read more »

Nun hi a va nuam êm!

Zanah duh tâwkin kan mu a, zingah kan tho a, a tui tha tha hmehin chaw kan ei teuh a. Chaw ei khamah hnathawhna hmun panin muang fân raihin kan che chhuak a. Nilenga thut a, tlaia zanriah ei khama TV en paha mutthlûk diar diar hnu-ah hahdam takin khum kan pan leh ngawt thin hi a nuam miah lo a ni ti raw?

Nun nawmna hi chu eng emaw danglam deuh bîkah hian a lang chhuak thin a, kan rilru put hmang hi a pawimawh hle.

Kum 2017 August thla khân ka dar veilam inzawmna ka tina a. Damdawi chi hrang hrang ka ei a, physiotherapy ka la a, ultrasound therapy ka la bawk. August thla tawpah typhoid avangin ka dam lo leh a, ka inenkawl nasa hle. Kum 2018 April thla khan ka mit pahnihin an zai a, rei ngial ka enkawl leh bawk. May thla tawp lamah ka ha ka hnawhtir a, tukin exercise ka laknaah ka tihsuala ka ngal dinglam ka tauh a. Thui ngai lo chiah chiahin a awm a, a thi duh hle a, ka tuam bawk lul mai. Ka ruh a khawih tel avangin ka kal hleithei meuh lo.

Sap ho hi an â mang e kan ti fo tak nângin an lo â lo. Nunna atana hlauhawm khawpa an khawsa thin hi i hmu ve tawh ngei ang a, an â tih loh rual a ni lo. Mahse, nun nawmna an pawh vang lek a lo ni. Khawvel dam chhûng tawi teah hian thil thar hmuh chhuah emaw thil harsa leh khirh tak tak hmachhawn hi a lo nuam ber mai. Nunphung pangngaia nun chawrh chawrh hi zawng a lo hahthlak êm a ni.

Thla 10 chhûng lek khân miten 'vanduaina' an tih fo hi ka tawng nasa hle. Mahse, kei chuan vanduaina ka ti ve lo a, nun hi a nuam a ni ka ti zâwk. Heng harsatna nia lang te hian tumruhna min siam a, nun hlutna min zirtir zâwk si a. Nun pangngai leh tluang purh hi nun hlimawm ber a lo ni hauh lo. Nun kawng bumboh tak hi a lo hlimawm daih zâwk a ni tih ka hriat chhuah phah a ni. Heng harsatna leh natna te hian dam chhûng a daih lo a, a ral ve leh mai dâwn tih ka hriat avangin dawhthei takin ka tuar a ni.

Hmalam hun êng tak leh lang tlang ruak neih ai chuan thim chhah mup mai leh hmuh theih miah loh sut tlang hi a lo nuam daih zawk a nih hi a! Kan rilru put hmang hi positive êm êm phawt mai sela, nun hi chu a hlimawm viau zêl.

No pain, no gain. Don’t give up!

Read more »

Ka khawvel

Thu leh hla lama kan mi lar Zikpuii pa khan ‘Thil nawi hmaih thelh’ tih a ziak a. A thuziakah khan thil ho te te anga kan ngaih, pawimawh êm êm ni si te a târlang a. BBC Earth channel en thin chuan ‘Circle of Life’ tih kha in lo en ve tawh maithei. Kum 80, 90 chuang tawh te kha hlim tak leh hrisel takin an la awm thei tlat. Chu an hriselna leh hlimna thuruk chu tarlan thin a ni.

 

Khawvela hnam dam rei ber nihna hauh mek Hong Kong hian martial art chi khat ‘Tai Chi’ an tih leh steamed food an thatpui hle a. Heng hnam dam rei pakhatna atanga pangana thleng te dam rei chhan chu ‘chaw tha’ a ni.

 

Dam reina chauh kan inzirtir a ni loa, eng chen pawh dam ila hlim taka awm hi a pawimawh êm êm. Khawvel zau puiah hian khawvel hrang hrang a awm leh fo mai. Mi tinin khawvel kan nei. Mizote chuan a huho nun hi kan khawvelah kan chhiar fo. Hei hi a that rualin neuh neuh a tam a, khawvel nuam tak siam reng a har hle.

 

Dam rei, hrisel leh hlim thei êm êm te khawvel hi kan en chuan ‘mahni khawvel’ an din vang a lo ni. Mahni khawvel din nachang kan hriat a, chu khawvelah chuan a tha ber zela nun kan tum a pawimawh hle.

 

Kohhran, khawtlang leh chhungkua hi kan khawvel a nih rualin keimahni puala khawvel din i uar deuh deuh ang u. Kan khawvel erawh a inang kher lo ang. Thenkhat tan chuan thil siam a thiam êm êmna (creativity) kha a khawvel a ni a, chutah chuan a insâwrbing a, thil mawi tak tak a siam chhuak a, a hlim reng ang. Thenkhat chu infiamna kha an khawvel a ni a, chutah chuan a tar thleng pawhin a chêng anga a hlim reng ang.

 

BBC Earth channel-ah khân kum 80+ gym regular taka la kal te, thi la siam keuh keuh peih te, bawng vulh leh ar vulh nuam ti êm êm te an awm. Chu an khawvelah chuan an chêng a, an kut kawih ngei chuan a tihlim thin.

 

Thalai leh nu leh pate pawh keimahni pual bik ‘Ka khawvel’ kan tih theih tur i din theuh ang u. Chu chuan dam reina leh hriselna min pe ang. E-media khawih tlêm ila, a taka thawh chi (a te leh a lian pawh ni se) i uar deuh deuh ang u. Chu chuan hlimna min pe zâwk si a.

Read more »

Mahni infuih

Nu leh pa tel loa awm thei lo fanaute hi rin tur kan neih avangin kan thlamuang sual fo thin. Taima tur chuan fuihtu tha kan mamawh. Kan bula awma kan chauh chang apianga min fuih phûr a, min tichaktute hi kan tan mi pawimawh ber an ni.

Ama'rawhchu, kan chak loh apiang leh kan beidawn apianga kan bula awm reng thei hringfa zingah an awm si lo. Hmuh theih kan bula awm hnai ber chu keimahni bawk hi kan ni.

Rilruin taksa a tihchak a ngai a, taksain rilru a fuih a ngai. Gym-ah hian darthlalang lian pui pui an dah thin. A chhan chu mahni infuih nan a ni. Miin amahah hmasawnna eng nge awm tih ni tin a inen khân a phûr phah sawt thin.

Mahni infuihna tha ber chu darthlalang hi a ni. Kan sam leh make-up te chauh en nan hmang loin mahni infuih nan i hmang thin ang u. Kan beidawn êm êm laiin darthlalangah inen ila, a tûl chuan a ri ngeia tawng chhuakin mahni leh mahni infuih thin ang u. Hei hi thil tangkai leh sâwt tak a ni. Thil tihtum leh hmachhawp kan neih pawhin kan tihhlawhtlin ngei theih nan darthlalang hmaah infuih ila, midang laka thu tiam kher loin mahni chungah ngei thu tiam ila; a nghet a, tihhlawhtlin pawh a awl bîk. Mahni chunga thutiam bawhchhiat hi thil zahthlâk tak a ni. Kan hlawhchham chuan darthlalang hmaa mahni inen pawh thil zahthlâk a ni. Kan hlawhtlin chuan mahni chungah ngei pawh lawmthu kan sawi tur a ni.

Mahni infuih nan darthlalang lo hmang thin la, lo hlawhtling la, lo hlim zel ang che. Mi â nihna a ni lo. Mi fing nihna kailawn rahbi hmasa a ni zâwk si a.

Read more »

Inti senior suh

Kohhran thalai pawl hrang hrang hian kum 40 thleng a huang chhûngah rawngbawl min phalsak a. Hei hi a lawmawm viau rualin naupang zawkte tân harsatna a siam châng a awm fo. Kum inkar inthlau lutuk hian rawngbawlnaah harsatna a siam thin.

Mihring nihphungah upa leh naupang kâr a awm thin a. Hmanlai leh tunlai sanah aia upa zah thiam kan inzirtir nasa hle. Tunlaiah ngat phei chuan aia upa zah hi kan inzirtir nasat lehzual a hun tawh hle. Naupangte hi an sual ta viau tihna ni loin kan chhehvel (environment)-in a zir vang te pawh niin a lang. Chu bakah chhungkuaa kan inzirtir dan pawhin kawng thui takin a hril ngei ang.

Hetih rual hian upa zâwk te’na kan zir tel tur kan hmaih fo chu intih senior loh hi a ni. Mahni kum rualpui ang zela midang kawm kan zir a ngai. Kan rualpui kawm bawrh bawrh thiam chuan kan bulah nuam an ti ang a, an tlangnêl anga rawngbawlna kawngah pawh kan hruai thei ang.

Naupang zâwk te hnuaichhiah deuh leh tirh châk tlat te, tûl hlei loa hauh fo mai te hian inlungrualna a tichhe thin. Mihring ve tho an ni a, duh duha kan tirh kual vak vak tura piang an ni bik lo asin. Zawldawh takin kan mamawhna leh duhna te kan hrilh ang a, min pui tura kan duh a nih chuan mihring nihna anga inzah tawn takin kan ngên tur a ni. Keini aia naupang zawk an nih avangin thu pe (order) taka ti tur kan ni lo. A ngena ngên (request) zâwk tur kan ni. Hei nunphung zahawm tak hi vawng nung zel turin i inzir uar deuh deuh ang u.

Naupang zâwk te hian fak an phu hle. Upa zâwk te bulah thi dêk leh inthlahrung reng rengin an khawsa a, tihsual palha hauh hlau takin an rilrua awm leh an thiamna zawng zawng pawh an pho chhuak ngam lo niin a lang. Heti chung pawha rinawm taka rawngbawlnaa an tel zel hi Pathian an hnaih tlat vang a ni.

Kan zavai hian rualpui kawmin inkawm vek ila, inzah tawn ila, mihring kan nihna angin kan theihna intihpunsak zêl ang u.

Read more »

Intehna

Mizo chauh pawh kan lo ni lo. Hnam hrang hrang pawh an lo ni ve tho mai. Hnam pui kan tih te erawh he lamah hian an lo inteh ngai rêng rêng lo nia. A mak ve asin! Ni tina i nun kha han chhût ve keuh keuh la, midang zinga i awmin mi tawngkam leh sawi duhzawng te kha han chîk deuh la, mak i ti ve ngeiin ka ring.

Mi pangngai ngaiha ‘rualbanlo’ te hi nupui pasalah an nei a, an thiante mai bakah an chhûngte pawhin lawm takin an pawmpui thin. Hmangaihna lan chhuahna pawimawh tak chu hmai tlâng thatah, sum leh pai leh thiamnaah ni loin mite ngaiha tlin lohnaah hian a ni zâwk si! Hei pawh a mak asin! Han ngaihtuah nawn leh lawk teh. Mite ngaih leh nangmah ngei pawhin i ngaiha rualbanlo kha dam chhûng kawppui atan i duh dâwn em ni? Mahse, mite chuan an duh thei tlat. Chu chu hmangaihna a ni.

Inneihnaah naupang an kalin he zawhna hi kan zâwt fo “Monu a hmêl tha em?” Kan rilru (mental)-ah hian ‘hmêl’ hi kan dah pawimawh a, ‘pian nalh’ hi kan chawi sâng fo. He tehfung hi hmân atanga tun thlengin kan la hmang a, mo hmêl tha leh pian nalh nei chu kan inchhuang fo ti r’u? Mâkpa hausa tak nei pawh kan hawi san phah fo hi. Hmêl tha leh hausa hian hmangaihna aiin a lal lai a chên nasa tial tial ta si.

Hmangaihna hi hmêlah awm ni sela; vun a tlân a, mit vun a khup tawh chinah hmangaihna chu a chuai mai dâwn em ni? Hmangaihna hi sumah awm ni sela, rethei te tân hmangaihna pâr tlan a har âwm mang e. Hmangaihna hi lang theiah ni sela thihnain kan chunga thla a zar hunah a tawp ve mai dâwn asin! Hmangaihna chu hetah emaw sawtah emaw tih turin hmuh mai theih a ni lo. Ama’rawhchu, tunlaia hmangaihna tam tak hi chu mita hmuh theih zuk ni teh tlat thin a!

Hmangaihna dik tak lanchhuahna chu thinlungah a ni zâwk si. Chuvangin hmêlah te, pianah te, sumah te mi i teh tawh lo ang u. Hmangaihna chu thinlungah a awm zâwk si a. Eng mi pawh kan hmangaih thei. Hmangaihna kan inpawmpui thiam loh avangin nu leh pa tam takin kan fate nun kan tichhe fo. Hmangaihna hian thliar bîk a nei si lo. Sum leh pai leh hmêl thatah te, pian nalhah te hmangaihna zawng loin tu pawh kan hmangaih a nih chuan keini chuan lawm taka lo pawm hmiah kha kan tihtur pawimawh tak a ni.

Hmangaihna hi van ruah tui ang a ni. Mi hausa leh retheite chungah thliar bik nei loin a sur a, pangpar leh chabet te tan pawh ang khat rengin a sur thin. Hmangaihna hi thlifim ang a ni. Mi sualte thlan dai turin a thawt a thulh ngai lo a, mi fel ber ber te hahdam nan a kawng a sawn ngai hek lo. Chu chu hmangaihna a ni. Zah a phu asin.

Read more »

Nunna hlut a pawimawh

Chhungkaw rethei tak hi an awm a. Fanu pakhat chauh an nei a, theih tawpin an duat ve a. Sikul a lut ve tan chu an neih zawng zawng sengin an buaipui ta ringawt mai. An hmangaih êm avangin an chan ai zawng zawng an pe thin.

A lo nula a, lehkha a thiam thei mai bakah a felin a taima êm êm a. A zirlaiah a ti tha thei hle thin. A zir chho zel a, medical college-ah seat a hmu ve hlauh mai. A zir man a hautak si, mahse, a nu leh pa chuan a zir chhunzawm zêl theih nan an ei ai takmeuh an pe ta.

A zir chhuah ni a lo thlen chuan a nu leh pa chu an hlim hle a. Nghâkhlel takin an fanu lo haw hun tur chu an thlir ngawih ngawih a. A lo thlen huna an hlim dan tur te an suangtuah a, hun rei tak chhung an hmuh tawh loh avangin an ngai êm êm bawk nen, an awm hle hle thei ta lo. Mawnga hawlh ang maiin a phi sek a, an phûrna chuan a chîm sang hle.

Mahse,

An fanu chu an beisei lo ang takin thi-in a lo haw ta si! A ngaihzawngin a bum avangin a rilru na lutuk chu a lo intihlum ta mai si a. An rilru na lutuk chu awm ngaihna pawh an hre lo. Dam nawmna rêng an hre lo a, dam chhan nei loin an inhre hial a ni.

A nih, tu nge thi zâwk chu?

Min hmangaihtute tân kan nunna hi kan hlut tur a ni; min hmangaih lotute laka beidawng mai loin. Min hmangaihtu chu Isua Krista a ni a, ama tana nung tur kan ni a, min hmangaihna chu kan chhâng lêt tur a ni.

Chhungkaw inhmangaihna tluka hlu a awm lo. Nu leh pa min hmangaihna hi a tluk tur khawvelah a vang viau thin. Kan chhehvel leh ngaihzawngte min hmangaihna aia nu leh pa hmangaihna dah hniam hi thil pawi tak a ni.

Nunna hi a hlu a, a ropui êm êm a ni. Kan hlut lehzual tur a ni. Min hmangaihtute rilru natna siam nan min hmangaih lotute avangin kan nun i tichhe lo hrâm ang u. Min hmangaih lotute avanga kan nun kan tihchhiat hian min hmangaihtute nun a chhe tel thin asin.

Read more »

Tawngkam fimkhur

Restaurant-ah chuan kan lût khawm tak tak a. Ei tur tuihnai tak tak a awm loh vang ni loin kan neih mila puarna tur kan ngaihtuah avangin chana chu kan lam ta a. Kan thian pakhat chuan “Chana te chu sakawr chaw alawm,” tiin a aia tui zâwk a lam a.

A sawina ki kha ‘Sakawrin chana a heh lutuk’ a tihna emaw, ‘In ei awm tâwk lek a ni’ a tihna a ni lo. ‘Pawisa ka nei a, a aia tui zâwk ka ei teh ang’ tia ama chungchang thu a sawina a ni. Mahse, a sawi chhan ni lo keini kha kan lo na daih si.

“Pian tirh ata hausa saa piang an awm lo” kan tih fo pawh dâwt a chang zo ta! Pian tirh ata ro nei sa an awm ta nuk mai. Retheihna awmzia hrethiam lo Pathian thu awih fê fê kan inpêl ta nauh nauh nia. Mite dinhmun kan hriatthiam loh avangin kan tawngkam kan thlahdah fo.

Rethei leh pachhia lâwmna a beitham ang bawkin an rilru natna pawh a tê tham thin. Kan dinhmun atanga kan sawi hi thenkhat dinhmun atang chuan a lo na thei. Mi tin dinhmuna ding thiam leh indah thiam hi mi fing an ni. Mite dinhmuna kan indah chuan tu mah kan hmusit thei ngai lo. An harsatnaah tanpui kan châk zek zek tawh zâwk thin.

Mipui hmachhawn zawnga thusawi thin ten keimahni dinhmun mila kan sawiin a tam zâwk tân zawm (apply) a har fo. “Apple te, grape te, serthlum te hi a hrisel a, ni tin ei thin rawh u” tih ngawt theih a ni lo. Khawsak harsa ve tak tân chuan bawkbawn, samtawk, maipawl, wai wai kan te hi hmeh zin pâwl zuk ni a!

Man sâng si lo, hêng thil hrang hrang te hi kan neih (budget) milin engtin nge hrisel zâwka kan ei theih ang tih te hi sawi a hun tawh viau lo maw? Sap/phai ram zin tawh vanga “Sap/phai ramah chuan...” tih chhên te hi Vairengte la pêl lo tân chuan ninawm a chang thei. Tawngkam fimkhur hi ringtu tihtur tak a ni.

Read more »

Mihringte hi alawm

Nupa inhmangaih leh inthlahlel êm êm hi an awm a. An inneihna pawh a la rei lo hle. An pa chu sipai a nih avangin inngai êm êmin an inkalsan ta a. Kum a vei hma thla 4 la awmah chuan tlangval pakhat hian chu nu chu a vei ta tlat mai. Kelphung tap chim hmu ang maia a birh tlut tlut takah chuan a tlàwm ta mai.

Chu nu rilru hrehawm leh natzia chu van ropuizia sawi tum aiin a har zâwk awm e. An pa rilru na chu a keh chhe hneh hle. Mittui nêna kal kha mittui nên bawk a lo haw a, mittui bawkin a lo hmuak. A nupui hmangaih êm êm chu a ma ta.

Hmeichhia chuan a sualzia inhriain chunglam a hawi ngam loa Pathian hmêl hmu ngam turin a mit a meng hek lo. Mahse, hmangaihna leh zahngaihnaa khat Pathian chuan a lo nghâk reng si. Ngaihdam dila thinlung lungchhia leh inchhira a tawngtai chuan ngaihdamna a chang ta.

Bang laia sona pawhin chelhtu awm loa a bân a vai liam teuh hnu chuan an pa chuan a rawn ko a. A ngaihdam tawh thu chu a fah mial mial a. Lâwm takin a haw leh ta a. An inhauh nikhua leh inhmuh thiam loh nikhua apiangin an pa chuan a uire thu chu a sawi lang ta fo mai. Rilru hrehawm taka a awm hnu chuan mahni intihhlum hial a lo suangtuah ta! Hruihrual chu mawi takin a in valh a. Chutah chuan sa dang âwk se zawng duhthusam asin le!

Nu hmeltha tak nghawngah chuan a inkual raih a. Vawi khat leh chiah chunglam hawiin mittui nen a tawngtai a. Lalpa chuan "Kei chuan ka ngaidam vek che alawm. I tihsual engmah ka hmu tawh lo. Mihringte hi alawm inngaidam thei lo a, insawisel thin chu," a lo ti a. A nghawnga hrui invalh chu a kutin a han chelh a, a nui sak a. A zuangthla ta a. A nunna chu hruihrualah chuan a thamrâl ta.

Ni e. Mihringte hi alawm inngaidam thei lo chu. Mihringte hi alawm thahnemngai taka insawisel fo chu. Mihringte hi alawm kan sualna inhriatsak reng a, insawi chhuahsak fo thin chu. Mihringte hi alawm a dera inngaidam thin chu. Pathian chuan min lo ngaidam a, a theihnghilh vek thin.

Read more »

Biak in rimawi leh a kaihhnawih

Rimawi hi chuan mi tin thinlung a hneh thin a. A tum thiam lem lo pawhin a ri, mawi tak avangin kan ngaina thin. Rimawi hi khawvela thil ropui ber a ni hial awm e. Thiltihtheihna chak tak a nei a, a tha zawng leh tha lo zawnga hman theih ve ve a ni.

Hmanlai atanga chhawm kalphung nghet tak nei (traditional) rimawi a awm a, a bik takin kum lama upa te lung a lên tlangpui. Tin, he kalphung hi Pathian chibai buk nân hman a ni tlangpui bawk. Heng rimawi hi chu a ri ve bur bur lo a, a nêm (soft) thlup thin.

Tunlai kalphung mila her rem leh siam (contemporary) a awm leh a. Hei erawh thothang tha tak leh tang at a ni a; a nih loh leh a kat leh sawt deuh euh euh a ni tlangpui. He rimawi kalphung hian thalaite rilru a hneh a, an tuipui bawk. Heng rimawi hi chu a bengchheng a, a ring tlangpui bawk.

Music genre hrang hrang chu sawi vek sên pawh a ni awm lo e. Chûng genre hrang hrang tum thiam nih pawh thil tûl tak a ni. Amaherawhchu, heng kan thiamna te hi a hman hun leh hmun kan thliar thiam erawh a pawimawh hle.

Concert-naah chuan mipui chawh phûr a ngai a, hla thothang tha tak tak an sa a, an rimawi pawh a ring thei hle. An ri deuh rum rum a tih theih awm e. A nih loh leh rimawi nêm chi an hman pawhin mipui sang tam tak hriat theih a ngaih avangin an rimawi te hi a ring tlangpui thin.

Biak ina kan rimawi tum dan hi kan inennawn fo a tha awm e. Hmanlai chuan biak inah khuang takngial pawh an la lût duh lo a, tunah chuan (BCM) rimawi chi kim kan la lût ta. Heng rimawi hrang hrang te hi Pathian chawimawi nan thiam taka tum tur kan ni (Sam 33:3).

Biak in hi concert hall a ni lo a, mipui mimir hriselna inchen lo tak tak kal khawm kan ni zawk. Kan thiam zawng zawng show-na hmun a ni chiah lo. Chuvangin kan rimawi tum te hi a nêm thei ang bera tum hram hram a tha. Mahni hmanrua ring fâl bîk tura duhna hi paih bo theih ni se. Tin, a pawimawh berah chuan rimawi kan tum chhan hi kan thiam vang leh nuam kan tih vang a ni satliah mai loa Pathian chibai bûk nân leh chawimawi nân a ni tih hriat nawn fo a tha awm e.

Read more »

Bible Study

Sualin khawtlang leh chhungkuaah harsatna thlen lo mah ila, rilru kawiin ngaihtuahna tuihâwk bawlhhlawh tak tak luang so bulh bulh lo mah se, mihring fanu leh fapa hi a lo that mâwl tawp theih khawp mai. That tawk a liam that leh chuan ngaihna hre lo fa pawh an piang nual tawhin a rinawm. Midang tana hnawksak ni miah lo hian a that ve tawp theih a, chuti ang mite chuan tangkaina an nei mawh viau.

Ni khata darkar 24 hi thenkhatin mut nan a tam zâwk an hmang a, a thenin thian kawm nan a tam zâwk an la hêk a, a thenin lên nan a tam zâwk an khawhral thung. Thenkhat erawhin hna rim thawh nan leh lehkhabu chhiar a, finna chaw ei nan an hun tam zâwk an hmang bawk.

Zion fanute khan Jerusalem tlangval hmeltha Isua tana in hun hlu in sên zât hi in chhût ngai em? A thu leh hla hi in zirin in bih ngun em? Gethsemani râl vengtu tlangval chak rualte u, sual ral lian a lo hnai asin, chakna leh finna nei turin Bible hi ni khatah vawi eng zât nge in zir thin?

Hei zawng ka vei a ni. Kutphah tiat lekin ni khat chhûnga kan hun min ei ralsak nasatzia leh min tihbuai tawhzia hi. A mak lo e. Kan nun a ni miau alawm. Mahse, hei erawh kan thinlung phêk lung anga sakah hian tuboh leh ‘chheni’ hmangin i chher thar teh ang u. ‘Ni tin Bible study ka nei ziah ang’ tiin. Nei ngai si lo ringtu chak leh thlarau mi nih kan tum fona hian min tichhia a, Bible study nei ngai lo hruaitu kan tam tulh tulh avang hian kohhran pawh hi dai pelh lek lekin a kal pai leh nawk nawk thin.

Ka duhthawh luatah mi pal ka nêk palh a nih chuan ngaihdamna sang ber ka ngen nghâl e. Chakna ei si loa chak kan tum a nih chuan mahni inbum mai kan ni ang. Kan taksa, rilru leh thlarau a chak theih nan Bible study hi i uar deuh deuh ang u.

Read more »

Min khawih dawn ta se

Pathianin mihring hi famkimin min siam lo a. Harsatna eng emaw neiin min siam a, natna tlem tal kan nei theuh.

Kan ngaihzawng emaw kan nupui pasal te kan hmangaih a, an tan engkim kan huam thin. Chumai pawh ni loin kan hmangaih te an nat chuan hrehawm kan ti a, an nat ai nat pawh kan duh hial maithei. Chu chu hmangaihna chu a ni.

Pathianin min hmangaih kan ti; mahse, eng vangin nge natna chi hrang hrang kan tuar si? Kei ngei pawh hi tling lo chunga theih tawpa rawngbawl thin ka ni. Mahse, mite hriatah leh hriatpui lem lohah natna chi hrang hrang hian min tlakbuak nasa hle.

Isua hmangaihna kut hian kan natna zawnah min khawih sela, chhungrila kan nat rukna te hi min zen sela, natna ata damna tlang thawvengah min dah se kan ti theuhin a rinawm. Mahse, kan na reng si.

Damna duhin kei ngei pawh hi vawi tam ka tawngtai thin. Kan hrisel lohna avang hian kan rawngbawlna pawhin a tuar a, kan tihtur tam tak kan tih theih loh phah fo. A changin hnung lam atanga sawisep kan hlawh a, rilru na deuha khum laizawlah mahni inkhawngaih a va awl thin em!

Isuan a kut rawn pharin kan natna zawnah min khawih dawn ta se, damna famkim duhin kan lo dawngsawng thei ang em? Dam loh pawh hre ngai mang lo mi hrisel tha te ka hmuh hian ka thik lek lek thin. Pathian hian mi chak te a thlang lo a, mi chak lo leh hrisel lote min thlang zawk em ni ka ti fo thin.

Kan tawngtaina chhana a awm hun tur kan thlir a. Isua kuta an kilhna leh a ke-a an kilhna te, a nâka an chhunna leh a lua hling lukhum avanga tihdam kan nih si chuan natna tuar chunga dam kan zir a ngai si. A kut kilhna sera min khawih hian khawvel natna ata min tidam ni loin a tuarna tawmpui turin chakna min pe a lo ni zawk si.

Read more »

I no tiruak hmasa rawh

University professor pakhat hi mifing hnenah finna chungchang zawt turin a kal a. Dawhkan kilin an thu a, mifing chuan thingpui a lo thlit a. No-ah chuan a khat titih tawh a, mahse, mifing pa chuan a thlir zawm zel a.

Thingpui chu a liam ta a. Professor dawhtheihna chuan a tlin ta lo a, "A khat tawh. Engmah a leng tawh lo," tiin mak ti leh thinrim teuh chuan a au ta vak a. Mifing chuan "He no ang hian nangma ngaihdan leh hriatdanin i khat a. I no i tihruah phawt loh chuan engtin nge finna ka hrilh theih ang che," a ti ta a.

Mahni ngaihdan leh duhdan hi dik ber leh tha ber nia kan hriat chhung chuan midang ngaihdan tha tak pawh kan dawngsawng thei ngai lo.

He thu tawi te atang hian kan mizia leh nihna a lang chiang hle. Mi thenkhat hi chu zirna avang te leh kan nihna (status) avang tein hre bik riau leh thiam bik riau niin kan inngai fo. A dikna chen tam tak a awm. Thenkhat hi chu kan dinhmun a hniam deuha kan inhriat avang leh kan khawsakin a zir loh avangin ngaihdan fing tak nei reng pawh kan sawi chhuak ngam lo fo.

Mi fing chuan midang ngaihdan lak a thiam a, pawm tur chin leh zawm tur chin a hria a, sawiselna pawh a dawngsawng thiam thin. Mahni ngaihdana khat kan nih chuan hmasawnna tur kawng dang kan hre tawh ngai lo a, midang ngaihdan chu dik lo emaw tha tawk lo emaw kan ti fo. Ngaihdan hrang hrang hian thatna chen a nei vek a, that lohna pawh a nei vek. Finna kan zawnna kawngah hian mahni ngaihdana khat sa rilru kan put chuan finna thu zir turin kan fit tawk lo tihna a ni ang.

Ngaihdan chu kan nei tur a ni a, chu ngaihdan chu a tha ber kher lo tih erawh hria ila. Kan ngaihdan leh midang ngaihdan khaikhin thei turin kan intihruah ve fo a tul thin.

Read more »

Remchanna hmasa ber man rawh

Tlangval pakhat hian lo neitu fanu hi nupui atan a dil a. Lo neitu chuan ka sawi anga i tih theih chuan i nei dawn nia a ti a. Tualah lo va chhuak la, bawng pathum ka rawn chhuah anga chung zinga pakhat tal an meia i man theih chuan i nei dawn nia a ti a.

Bawng hmasa ber chu a lo chhuak a, bawng a hmuh tawh zawnga lian ber mai a lo chhuak a, a lian a tih em avangin man hneh dawn loin a inringa a dang lo chhuah hun nghakin sir lamah a lo kian a.

Bawng pahnihna a lo chhuak a, a hma aia lian leh hlauhawm zawk a lo chhuak a, a len em avangin tlangval chuan a sirah a lo kian leh a. A tawp ber chu man theih ngei in beiseiin a lo chang leh ta rân a.

Bawng pathumna chu a lo chhuak a. Tlangval chu a nui var var a. Bawng a hmuh tawh a zawnga chêr chhe ber leh derdêp ber chu a rawn kal chhat chhat a. A meia man ngei tumin a lo inring ran a. A zawn a lo thlen chuan a lo zuan chaih a, a meiah man a’n tum a. Chu bawng chuan mei rêng rêng a lo nei lo. Beidawng leh hrilhhai takin chu bawng pawh chu a chhuah leh ta a.

Kan nunah remchanna tam tak kan tawng thin. A hmasa ber hi lianin hlauhawm hle mah se, man kan tum tur a ni. Hun remchang dang kan zawn nasat lutuk chuan vanneihnain min thlawh bosan mai thin.

Kan nuna remchanna hmasa ber lo thleng hi kan lo zuan a, thlah loa kan vawn tlat chuan kan hlawhtling thin.

Read more »

Huatnain min nghawng dan

Zirtirtu hian naupangte hnenah midang huat an neih zat ang zel alu keng turin a hrilh a. A thenin 2 te, a thenin 3 te, a thenin 5 te an rawn keng a. Zirtirtu chuan alu kha in kalna apiangah in keng zel ang a ti a.

Naupangho chuan alu chu an keng zel a, a lo tawih tan a, a rim chhia a, an ning ta em em a. A keng tam te phei chuan rit an ti em em a, an thin a rim hle tawh mai.

Kar khat hnuah zirtirtu hnenah chuan hrehawm an tihzia an sawi sap sap a. Zirtirtu chuan “Mi huat in neih chuan in rilru a kam reng ang a, in kalna apiangah in pai dawn avangin in hrehawm phah hle ang. Kar khat lek alu rimchhia pawh hrehawm in tih chuan midang huatna chuan hrehawmna nasa tak a thlen dawn che u a ni,” a ti ta a.

Huatna hi kan nun tihrehawmtu a ni tih kan hre theuh a. Mahse, huatna hi bansan a hnekin kan la pai reng fo. Mi haw tur hian hun leh hmun a awm chuang lo. Kan rilrua khâkna lo lian chuan midang min huattir mai thin. Huatna hi a Pathian thu lo tih kan hriat chuan kohhran mite chuan hmangaihnaa kan hneh zel a ngai hle.

Pathian thuin ‘Thinrim ula, sual erawh chu sual suh u; in thinur chu niin tlakpui suh se; Diabola chu hmun kian hek suh u,’ (Ephesi 4:26&27) a tih angin kan lungawi lohna leh thinrimna hi pai reng tur kan ni lo a, vawiina kan thinrimna leh mi kan huatna chu naktukah chuan kan theihnghilh tur a ni. Diabola hian kan chak lohna lai apiang a man thin a, kan inkarah hêm thlak a tum ran thin.

Huatna, thinrimna, thinurna, lungawi lohna te hi mihring kan nih angin kan nei thin ang. Mahse, heng zawng zawng hi hre reng lo tur leh theihnghilh turin min zirtir a ni. Hmangaihnain engkim a hneh thin angin midangte duhsak takin an tana tha tur zawngin i ngaihtuah thin ang u. Remna siamtute chu an eng a thawl a, Pathian faa vuahin an awm dawn si a.

Read more »

A dawtah eng nge a tih ang?

Lo neitu leh a ui hi kawng sirah an thu a. Lirthei a lo kal apiangin a ui chuan lirthei chu umin a bauh thin a, lirthei chu a haa sehin pawh din a tum thin. An thenawm pa chuan a ning ta hle mai a, “I ui hian lirthei hi a man din theih i ring rêng rêng em ni?” a ti a.

Lo neitu chuan “Chu chu ka buaina a ni lo. Ka buaina ber chu, man ta se engtin nge a tih ang tih hi a ni,” a ti a. Mi tam tak hi chuan tum mumal nei loin thil kan ti a, kan inti hah fo thin.

Mizote pawh kan lo changkang ve ta hle mai. Tum nei rana lehkha zir te, inkhelh te pawh kan thiam te ta. Zanah tui takin kan mu a, zinga kan thawh hian eng nge tih kan tum? Vawiinah hian eng nge ka tih dawn tih te hi ngaihtuah fo a tha awm e. Ni tina kan awm dan tur rel fel thlap zel hi a finthlak hle.

Duh apiang nei thei ni ta i la, chu kan duh apiang kan neih chu eng atan nge kan hman tih hi a pawimawh lai ber a ni. Kan hman tangkai lem loh hi kan kawl teuh thei tlat. Miten an neih avanga neih ve ngawt te hian tangkaina a nei mawh hle.

Thil neih teuh ai chuan neih chhun hman tangkai hi mi fing zia a ni zâwk si a. Uiin lirthei lo tlan a lo seh ziah ang khan khawvel changkannain a ken thil te hi lo nei ve thei zel mah i la, ui khan pawt ding thei ta sela eng tin nge a tih ang tih ngaihtuah tham fe a tling ang khan kan thil neih chu eng atan nge kan tih ang tih hi buaipui tham fe a tling awm e.

Kan tana tangkaina leh sawtpuina awm si loah hian kan inham buai anga kan sum leh tha tam tak kan seng ang tih a hlauhawm. Kan tih hmain emaw thil kan lei hmain eng atan nge tangkai anga eng tin nge ka hman ang, ka hmang tangkai tak tak dawn em tih leh kan hmang rei peih dawn em tih hi ngaihtuah hmasak fo a tha hle.

Read more »

Filter Test

Greek mifing Socrates zuitu mi pakhat hi Socrates-a hnenah a rawn kal a. “I thian pakhat chanchin ka rawn hrilh dawn che a,” a ti a. A thil hrilh tum chu a sawi tan nghal ta bawrh bawrh mai a.

Chu pa-in a sawi laklawh lai chuan Socrates chuan a lo pawt chat a. “Ngawi lawk teh, ka thian chanchin min hrilh hmain i thusawi tur chu ka lo thlifim (filter) lawk ang e,” a lo ti a.

“Filter hmasa ber chu DIKNA a ni. I thil min hrilh tur chu thudik tak a ni tih i chiang em?” a ti a. Pa pakhat chuan, “Mi sawi ka hriat a ni a,” a lo ti a. “I thil sawi tur chu a dik ngei a ni tih i chiang lo,” tiin Socrates chuan a sawi nawn leh a.

"Filter pahnihna chu THATNA a ni. Ka thian chungchang min hrilh tur chuan thatna a nei em?” tiin a zawt leh a. Pa pakhat “Nei chiah lo,” tiin a lo chhang a. Socrates chuan “I thil min hrilh tur chu a dik leh dik loh i chiang lo a, thil tha a ni bawk hek lo,” a ti leh a.

“Filter pathumna chu TANGKAINA a ni. Ka thian chungchang min hrilh tur chu ka tan tangkaina a awm dawn em?” a ti a. Pa pakhat chuan, “Awm lêm lo ang,” tiin a lo chhang a.

Socrates chuan tihian a sawi a, “A tha e. I thil min hrilh tur chu a dik tih i hre lo a, a tha lem lo a, tangkaina a nei bawk hek lo. Chung zawng zawng chu min hrilh i tum tihna maw?” a ti a.

Mi chungchang ka sawi dawn emaw midang kan hrilh dawn emaw a nihin khi’ng a chunga filter pathum hmang khian i thli fim hmasa thin ang u. Thil tul leh tangkai ni lem lo tam tak kan sawi thinin a rinawm. Heng kan thil sawi turte hi a dik a nih tih kan finfiah a ngai a. Kan fiah hnuah pawh a ngaithlatu leh kan sawia te tan thatna leh taikaina a neih dawn loh chuan sawi loh law law a finthlak zawk thin.

Sawi tur ngaihtuah nawn fo thin mi chu mi fing a ni a. Midangte tan harsatna aiin malsawmna leh lawmna thlentu an ni fo. Kan tawngkam chhuak hi chi-a al ni fo rawh se.

Read more »