Friday, May 22, 2015

Work Culture



Thuhmahruai.
Kristian thurin Bible-ah chuan “Tu pawhin hna a thawh duh loh chuan ei pawh ei suh se,” (2 Thes. 3:10) tih hi fiah takin a inziak. He thu hi lamtuala lâm thin te leh Pathiannia inkhâwm ve zeuh zeuh te pawhin kan hre bel hle. Lamtualah Tlawng dung beat-in kan chheih hnawlh hnawlh a, sakei leh berâmte chu kan tla zâ dial dial thin. Biak in kawngkaa ‘back’ chhuakin sawrkar hmêl ‘kawngpui’ zawha in lam kan pan meuh chuan a bumboh êm vang nge hmangaihna leh lungrualna, thawhhona leh inthenawm khawvênna te chu ka thloh leh pheng phung mai thin.

Engkim awlsamna leh sum leh pai a luan zeih zuihna khawvêlah hian ei khawp hmuh hi chu a har lo khawp mai. Nghei lo leh tlachham lo, pêk chhuah tur nei chuang si lo hian a awm theih viau. Chuti ang dinhmuna ding te chu kohhran leh khawtlângah kan thahnem lo va, kan inthlahrung a; kan zârin rah a chhuah lo va, mite zâr zova nung tâwk tâwk kan ni zâwk si.

Taima hnam kan inti fo.
Kan taimâk dân erawh a dik em tih hi chhui tham fe a ni. Lo neiha ei zawng thin kan pi leh pute kha an inlâwm a, hah pawh sawi lovin ni tla van-vuaiin an thawk thin. Chuti chung chuan kum khat ei bâk an thar meuh lo va, an hahna leh an thawh chhuah erawh a inmil lo hle.

An thawh loh chuan ei tur an nei dâwn si lo va, chhûngkaw hrawk châwm nân rim takin an thawk thin a ni. Tunah chuan thut hmun atangin hna kan thawk tlangpui a, tha rum ngah aiin rilru leh ngaihtuahna sêng thiam apiang an ding chhuak ta. Hna thawh dân phung a inthlâk avangin mihring sûkthlêk pawh a inthlâk danglam ta vek a ni.

Hahdam takin hna kan thawk a, pawisa tam tak tak kan thawk chhuak a, taimâkna awmzia pawh hrilhfiah chawp kan ngai hial ta ve ang. ‘Sum ngah ngah hmêl tha’ tih te chu a saka sak mai pawh duh tâwk lovin a nunin kan nunpui ta tial tial zawng a nih hi.

Khaw hawi (outlook) tihzau a hun.
Central India lamah chuan an lo thawkrim hle. Keini’n hahdam taka kan hlawh zât ang tho hlawhin rim takin an thawk bîk a. ‘An peih mai mai mang e’ tih mai a awl khawp mai. Mahse, anni chuan an hna an tui a, ning leh peih lo takin an thawk lo va, haw nachang an hre lo hial zâwk a ni.

Europe mite chuan India mite chu an inthlahdah êm mai min la ti ve leh chhâwng a, US mite chuan Europe mite chu an inthlahdah êm mai an la ti ve leh chhâwng bawk. Pawisa thawh chhuah chu thuhran ni se, nuam ti taka an thawk thei bîk hi an entawn tlâkna êm êm chu a ni. A rem rem an thawk ve mai lo va, an tui zâwng tak thawk turin ‘tum’ fel tak an nei a, an tum tak an thawk bawk thin.

Boruak.
Mizoramah chuan zirna boruak a awm lo hle a; chuti ang bawkin hna thawhna boruak pawh a awm chuang hek lo. Kohhran thâwm a ring tulh tulh a, chuta a mawi tâwka ‘tel ve’ nih loh chuan pa dâr ben kan ni thaw thâng ta mai. A châng chânga lamtual dai ve zeuh zeuh thin nih loh phei chuan pa râwn tling nih a har hle. Tawngtai ruala a tâwp khârtu nih ve zeuh zeuh te pawh a ngai.

Hna hi thawh tur a ni.
A sawia sawi chi a ni lo. Taima taka hna thawh duhna hi kan culture-ah hian bet tlat se a duhawm hle. NLUP-te pawh hi a tha; tam takin an din chhuahpui rualin kan hman thiam loh avangin kan work culture a tichhe tel tlat a ni.

Zing thawh hma te hi kan culture-ah a bet tlat tur a nih laiin dar 8:00-a sikul tan pawh kan huphurh êm êm a. Naupangin chaw an nghei kan hlauh êm êm laiin puitling zâwkin kan nghei khalh hlauh thung si. Kan work culture hi a hahdam lutuk tawh a ni. Rim taka thawk thin hnam kan nihna kha chhawm nun zêl a châkawm mang e.

Mizo culture tia kan sawi thin ‘taimâkna’ leh ‘tlâwmngaihna’ kha tunah chuan rial angin a ral tial tial. A sîr lehlam atanga thlîr chuan Mizote hi kan lo taima fâl bîk rêng rêng lova, kan lo tlâwmngai bîk chuang hek lo. Keini aia taima leh tlâwmngai hnam dang an tam lutuk tlat.

Khawvêl tukverhah dâk chhuak ila, mite taimâkzia leh thawhrimzia te hi hmu ve ila, rual i awt ang u. Work culture hahdam tak hi kalsanin rim takin hna thawk ila, kan tui zâwng leh nuam tih zâwng tak thawk thei turin tan i la sauh sauh ang u. Sum ngah ngawt hi hlimna a ni lo tih hre reng chung siin sum ngawt kan ûm ang lawi bawk si. Hahdam taka thawkte ai chuan taima leh rinawm taka thawkte hi an hlim zâwk a, khaw lum vanglai pawha thlan far ngai mang lote ai chuan thlan tui luang zawih zawiha thawktute hian fak an phu a, malsawmna pawh an dawng thin.

Hlawhtlin thiam lo hnam kan ni.
Kan mi hmasate kha rim takin an thawk a, an hlawhtling ta maw tihah an châwl ta mai thin. An thawhrimna zâr zova hahdam taka awm an tum luatah hma lam pan aiin an hnung tawlh ta fo mai. Hnam changkâng zâwkte chu an hlawhtlinna a san poh leh an tang zual sauh a, malsawmna an dawn nasat poh leh an taima zual sauh emaw tihtur a ni.

Khawvêla kan awm chhûng hian hlawhtlinna tak tak a awm thei ngai dâwn lo. A nei tam apiangin neih belh an duh thin. Hlawhtlinna dik tak chu thlen chin atanga hmasâwn zêl duhna hi a ni. Hlawhtling nia inngai a, kan thut chawlh mai chuan mi hlawhtlingte zâlna hmuna zalh tlakin tâwpna ni kan vui liam lo vang. Taima leh rim taka thawh hi hlawhtlinna kawng a ni a, kawng dang zawh tur a awm lo.

Wednesday, May 6, 2015

Tleirawl sual ka nei lo kha a pawi



Mite chuan tleirawl sual an neih avangin an inchhîr a; fel viau tawh mah se, an nun hluiin a vaw lêt a, indawm kun ngawih ngawih châng an nei fo. Nu leh pa thenkhatin an fa tleirawl sual neite an manganpui a, a thenin pulit an mantir thûl; a thenin home hrang hrangah an dah kual a; camping awmna hmun an hre thei viau lehnghâl.

Tleirawl sual hian side B chauh a nei lo va, side A pawh a nei ve bawk. Tleirawl sual atanga puitlin sual thlenga a inkahpup chaw palh hlauh erawh chuan ‘chatuan’ hawlh pawp a hlauhawm. Puitlin sual hi chu sim a har tawh thin a, sim hming pu siin fianrial hun an hmang tha chhek chhek thei viau.

Kei hi, kei ve tê hi, Eden bawhchhiatna avanga Diabola thlah, rûl thisen kai, thi saa piang (Pathian laka thi kan ni si a) hian keima thatna a zâra thiamchan tumin ka bei fo. Kraws lêra dang ro dang châra a tep chawp chawp a, uain thûr pawhin a dang a fah zawh tawh loh hnua “Ka Pa, anni hi ngaidam rawh, an thiltih hi an hre lo a ni,” tia aw chher chhuai chhuaia a au tial ruaina hmunah khân chhandamna ka chang a. Isua thisen avangin pian tirh ata thi sâwn mai kha ka lo nung leh ta a ni.

Chu chhandamna chu hrechiang turin Kraws ka pan a, ka thlîr thin. Isua nâka an chhunna te, a kut leh kea an kilhna te; mahse, mihring felna tlâng atang chuan enlenna pawh hmang mah ila, a lo lang fiah zo hauh lo. Pharisai leh Sadukai-te tluk zeta mi fel tân chuan Isua hnung zuia, a rawngbawl hi a lo har mang e.

Isua thisena tlan ka nihna chu ‘rinna’ tel lo chuan ban phâk mai mah ni se, dawng turin kut ka nei si lo. Isuan “Kal la, tisual leh tawh suh,” a tih te, “I piangthar tur a ni,” a tih te, “Mi fel takte lam tura lo kal ka ni lo va, mi sualte lama simtir tura lo kal ka ni zâwk e,” a tih te chu felna tlâng atâng chuan khawi dictionary mahin a hrilhfiah zo lo va. Hrethiam inti tak chung siin kan âr khaw thim dai vêl mai mai.

Mahni fel leh tha intihna hmun atang chuan Isua thihna Kraws leh biak in chunga kraws te, thlânmuala kraws te hian danglamna a nei lo va. Khawi kraws mah hian ram ropui a thlen bawk hek lo. Mohammed, Buddha, Tao Te Ching, Confucius, Isua Krista meuh pawh ni se, mi felte tân chuan mihring pakhat ve mai an ni.

Sualna khur thûk tak leh thim chhah mup atangin Kraws lêr chu a lang fiah a, a chunga Isua tlanna leh thisen luang far keuh keuh pawh hmuh hmaih rual a ni lo. Mi felte dinna tlâng chhîp zawng a sâng êm a, Kraws chu an chhuk thlîr voh voh a. Isua thisen lah chho zâwnga a far theih si loh avangin ropuina tlângah chuan Pathian hmuha ropui lo takin an thâm ral dâwn a ni.

Mi sualte awmna khur erawh a thûk êm avangin Isua thisen chuan a zuk far a, lu chhîp mai ni lovin an pumin a bual a, chu thisenah chuan an pil thei ta hial a. Sualna khur thûk tak chu Isua thisenin a chhûng khat a, chu khura awmte chuan vaukam an hleuh kai thei ta a ni. Tleirawl sual hi malsawmna a ni a, beidawnsan tur a ni lo.

Tleirawl sual neiten Pathian an hmuh hian naupan têt atanga fel êm êm te aiin an hmu chiang bîkin ka hria. Sualna chuan ser a siam thin a, chu ser chuan thinlung mawngtamah min vaw tawih tawih reng chu a nih hi. Mahse, he thu hian min thlamuan thin – “A vuakna vual tea tihdamin kan awm ta!” Dam reng chung siin natna khumah kan la mu tlat dâwn em ni? Sualna kawng hrang hrang lo zawh tawhte tân Pathian khawngaihna leh hmangaihna a lang chiang zual a, a ngaihdamna pawh a sâng bîk a ni. Mi felte aiin mi sualte hi an vannei zâwk. “Sual a punna apiangah khawngaihna a pung lehzual thin.” (Rom 5:20)

Kei ngei pawh hi tleirawl lai atangin felna tlângah ka lâwn tâng tâng a, a chhîp ka thlen meuh chuan thlarau lama ka hniamzia ka inhria a. Keimah ka inman tikah a chhuka chhuk beuh beuh pawh ni lovin a zuanin ka zuang thla ta vawn vawn a ni!!!


 
Design by Free WordPress Themes | Re-arranged by Lei hringnun