Beiseina Rûn No. 14

George Washington Carver

Kum eng emaw zât kal taah khân America khaw thlang lama mihâng pakhat chuan chi inthliarna avangin a nunna hlauhthawnawmah a awm reng a ni tih chiang takin a hria a, a nun Lal Isua hnênah hlânin, a nun kaihruaitu atân Philippi 4:13 “Mi tichaktuah chuan engkim ka tithei a ni,” tih hi a hmang nghe nghe a. Hetih hun lai hian scientist ni tura inzir chho mêk a ni.

Ni khat chu a hnathawhna hmun laboratory-ah a va kal a, “Engkim siamtu Pathian, khawvêl hi eng vanga siam a ni nge min hrilh thei em?” tiin a zâwt a. “I thluak tlêm tê tân khân chu zawng a hautak lutuk. Nangmah nêna inâwm tâwk tûr min zâwt rawh,” tiin a chhânna a lo kal a. “Engkim siamtu Pathian, mihring hi eng vanga siam nge a nih min hrilh thei em?” tiin a han zâwt leh a. “Mihring mai i ni a, i zawhna chu a la lian lutuk,” tiin a chhânna a hre leh a. A tâwpah chuan, “Engkim siamtu Pathian, badam (peanut) hi eng vanga siam nge i nih min hrilh thei em?” tiin a zâwt ta a ni.

Hun a lo kal zêl a, he mihângpa hian badam hman tangkai dân kawng zathum (300) a hmuchhuak a; kâwlbahra (sweet potato) hman dân tûr chi hrang hrang za sawm leh pariat (118), badam chi khat ‘pecan’ an tih mai hman tangkai dân tur kawng sawmsarih panga (75) nên. A thil hmuhchhuah chuan khaw thlanga an eizawnna a thlâk thleng ta hlawk mai. La (cotton) chînga eizawng thin an ni a; mahse, chu chuan an ram lei thatna nasa takin a ei chhia a, badam huan siamin an ram leilung thatna pawh chu an lo hum thei ta a ni.

Badam atanga siam peanut butter i ei leh hun chuan a hmuchhuaktu Pathian mi, George Washington Carver-a i hrechhuak thin dâwn a nia. Mihring hian Pathian thil siam dân zawng zawng hriat thiam vek kan tum hian kan buai thin. Pathian hian hrethiam vek turin min ti lova, ring mai turin min ti zâwk a ni.

NB: Kan kohhran (Shalom) chanchinbu Pathianni tin chhuak thin 'Shalom'-ah 'Beiseina Rûn' tih column ka siam a, chutah chuan he thu hi 19.01.2014 khân dah a ni.

Read more »

Ka nun hnâr kaitu

Mittui nen tam takin kum hlui an thlah liam a, mittui nên bawk kum thar zîng ni chhuak an thlîr thin. Thenkhat erawh chuan he hun thar, tu ma la dai ngai loh hi rinna nêna ar-khaw-thim-dai tûrin beiseina nên phûr takin an hmuak thung. A ni tak e, C. Luri pawhin kan manganna leh ritphurhna te, kan lâwmna leh hlimna te thlenna tûr chu Lalpaah lo chuan a lo hmu bîk hauh lo, “Lalpa nang lo tu nge ka neih, Ka mangan leh ritphurh ka thlenna; Ka lâwmna leh hlimna te nên,” tiin Pathian chu a engkima engkim a nih thu a lo târlang a ni.

Kan nunin harsatna ruam a zawh lai te hian Pathian lam hawina châng hre lovin thil dangah thlamuanna kan zawng mai thin. Amaherawhchu, chû’ng zawng zawng chuan a tâwpah rilru hahna nasa lehzual min thlen fo thin a ni.

Kum 2014 atân kan chanchin kan ziak leh dâwn a, tunah hian phêk ngana thleng chu kan ziak leh ta! Phêk 360 ziah tûr kan la nei a, a phêk tinah Lalpa hian hmun a chang ve ang em? Keimahni tân chauh a phêk tin hi kan hauh vek ang tih a hlauhawm hle mai. “Ka chanchin hi ziak dâwn ila, I tel ve ang, a phêk tinah,” tia Lalpa telna chanchin hi ni tin ziah i tum ang u.

In leh lo, lirthei leh huan lo ram tha pui pui kan nei a ni thei. Rosum tam tak kan khâwl pawh a ni thei e. Chû’ng zawng zawng chu chhuangin ropui thawkhat emaw nuamsa thawkhat emaw kan inti pawh a ni maithei. Kan thil neihte chu ngaihluin kan induh tâwk viau pawh a ni thei. C. Luri erawh chuan khawvêl sum leh pai te chu ngaihlu duh lovin a neih chhun Isua chu “Ka neih chhun aw, ka ngaihlu che,” a lo ti thei a ni.

Kan pian tirh ata tûn thlenga min hmangaiha min enkawl thintu, kal sualna laka min vengtu leh min kaihruai hnung hi lâwm takin i zui ang u. Kan nun hnâr kaitu chu Isua Krista hi a ni a, kan nun phêk tinah hian a chanchin hi langsâr ber lo ni zêl rawh se.

Lalpa nang lo tu nge ka neih,
Ka mangan leh ritphurh ka thlenna;
Ka lâwmna leh hlimna te nên,
Ka thinlung ril hmu fai vektu.

Ka chanchin hi ziak dâwn ila,
I tel ve ang, a phêk tinah;
Ka hmangaih che i hria Lalpa,
I duhzâwng tih ka duh fo thin.

Nangin min hmangaih,
Nangin min enkawl thin;
Ka pian tirh ata tûn thlengin,
Ka nun hnâr kaitu i ni.

I hmangaihnain i lamah,
Min hîp leh thin bo dâwn ila;
Ni êng leh pâr inkawp ang leh
Ruah leh chhûm, ni, thla leh arsi.

Tlâng, phûl leh lui, nu leh fa,
Êng leh hlim a inzawm ang hian;
Ka then thei lo che aw, Lalpa,
Ka neih chhun aw, ka ngaihlu che.

05.01.2014 Aizawl

Read more »