New Year Resolution

Kum 2011-in malsawmna leh duhsakna tam tak nêna kum 2012 chibai a bûk a; kan la tawn ngai loh hun an inhlan chhâwn lai khân, mi a zawnga chên beh leh hriat hlawh lêm lo hian kum thar thiltih tum (New Year Resolution) ka siam ve a. Mite chuan thiltih tum tam tak an dah maithei; kei erawh chuan ka beih fat fat a, ka tihhlawhtlin theih tûra ka ngaih thil 3 chauh ka dah a. Ka ṭhian pakhat chuan “Heti ang thil hi a ṭûlna ka hre lo, thil ho tak niah ka ngai” a tih ve teh tlat chu. Ni e, mi ṭhenkhat tân chuan a ho maithei a, a ṭûlna pawh a awm kher lo maithei bawk. Mahse, kei erawh chuan he thil hi ka ngai pawimawh a, ka hmang ṭangkai ṭhin hle. Kum a lo thar a, a ngai te bawka awm leh ai chuan hmasâwnna/thiltih tum ṭha zâwk neih a, chumi...

Read more »

Krismas leh a vau tumbu

Thuhmahruai Kan hma lawkah Lal Isua pian champha phâk a lo thleng leh mai dâwn a. He hun hlimawm leh lawmawm êm êm hi mi tin maiin âm takin hman kan duh a. Chutih lai erawh chuan he hun hian ṭahna leh lungngaihna a keng tel ve châwk thin. Thlarau lam chu sawi loh tisa thiltihtheihnain ro a rêl châng a va tam ṭhin tak êm! Lal Heroda iangin Lal Isua lo pian laia lal Heroda buai phili zia kha kan hre vek âwm e. Ani chuan khandaihin chibai bûk a tum a, remna lo thlenna niah khân manganna leh ṭahna a thlentîr thung. Lal Heroda ang maia he hun lo thlen dâwna buai phili chûk ṭhin hi kan va tam tak êm! Ṭhenkhat lahin remna aiin buaina leh harsatna thlentîr kan tum fo. Krismas lo thleng tûr hi Lal Isua aiin Setana hian a nghâkhlel zâwk ang tih hlauhawm tak a ni. Police lam pawhin nasa takin...

Read more »

My Memory

A ni, hmânah chuan naupang mai ka la ni a. Khaw khat naupang hmêlṭha leh fel ti-a sawi huai huai ka nih ngai ka inhre lo. Tûn thleng pawh hian min la sawi ta lo fo. Themthainu mawngtawlh kha kan lâwm êm êm ṭhin. A chhan ni ber âwma lang chu backward hi thil awl tak a nihzia hriatchian nâna Siamtu min zirtirna te pawh a lo ni mah na. A bâk chu ka hre mumal tawh lo. Tlangvâl ka lo ni, puitling erawh ka la ni si lo. Eng nge a awm zia? Eng tik kum nge kha? Khawi hmunah nge kha? Tu nge a hming kha? Zawhna, zawhna, zawhna... Engkim mai hi zawhna hlîr a ni. Kum la tam lo mah se question mark (?) hi thluakah, mitthlaah, mumang lamah chen hian zuk inrawlh a. Thluak thâwl, dul kiar, châwn sek, pumpui chak, ṭawngthei phian, zei hauh lo te pawh...

Read more »

Thil Thlâwn Pêk

Zing ṭian kâwl ên tûrnipui lo sâ, A vul ngei e kan sawmfâng; Pâr tin tlân sirva ten zai lo sa, Nau ang nui lenrual nau fa. Tlângtin chuan run rem zalêng zawngte, Khuanu zârah lâwm na ngai e. Chhermei kan dêt ne maw vangkhuaah, Boruak thiang tu’n lei hek lo; Vân malsawmna a ni e, awi a, Hringmi lêngten kan hai fo. I lei rosum tam na ngai maw e, Lei zo hian i mawi nge maw le? An hnah tui leh buhchangrum tlânin, Siktui thiang i lo dâwnin; Hre ve che maw malsawmna Pathian, Kan lo ni e ‘Dawngtu-lian’ Thil thlâwn pêka ropuiber mai chu, Kan tân i lo piang Lal Isu. 22122011...

Read more »

Hausak i duh chuan rethei hmasa rawh (short play)

(First prize in Govt. Aizawl College Literature Club Short Play Competition 2008) A changtute Awmtea : Tlangvâl rethei, a taimâk êm avanga lo hausa ta Zara : Awmtea ṭhian Rina : Contractor hausa Siama : Bank Manager RS-a : Fiamthu thiam   Lan I-na Tlângau : Mi hausa tak chanchin kan thlîr ho dâwn a. Mahse kan zavaiin retheihna awmzia leh hausak dân thurûk chu kan thlîr ho hmasa dâwn a ni. Hausakna rahbi chu retheihna hi a ni a, nuih dâwn chuan ṭah hmasak phawt a ngai ṭhin. Awmtea chu a in luah, tla bal tawh tak, hnâwng churh mai leh vâwt ruih maiah chuan rilru buai takin a vei tawn chhên mai a. A ngaihtuahna chuan kil tin mai chu a dap vêl ruai a. Eng vanga hetia lo awm mai nge a nih? Sawi puitu a neih ve loh avang maia Bank Clerk hna pawh hmu ve lo chauh a ni a. A thiam...

Read more »

First Love Never Dies

In dem ngawt thei bîk dâwn em ni? In tawn ni ve ta se, thiam in inchan leh tho lo’ng maw? Ka ṭhianpa pakhat chu a hmangaih (First Love) nên eng emaw harsatna avangin an inṭhen hlauh mai a. A hmangaih-i chuan hun eng emaw chen hnu-ah pasal a neihsan ta a. NIMAHSELA, fa pakhat an neih a, an fa pawh kum a tlin tawh hnu-ah a pasal chuan a thihsan ta hlauh mai. Eng thil nge lo thleng ta? Ka ṭhianpa chuan heti hian min hrilh “Ṭhianpa, kan chanchin i hre ve tawh em? ‘First Love can never die’ an tih hi a lo dik hle mai. Mite chuan min dem ang, mahse ka pawisa lo…” tiin. Ka ṭhianpa chu kohhranah pawh inhmang tak, bial huap pawha nihna nei a ni a. Hna ṭha tak thawk a ni nghe nghe. ‘Hmangaihna’ ti-a kan iakpui ṭhin hi a lo mak mang e. First...

Read more »

I ngaihtuah ngai em?

I lo pian theihna tùra i nu tuarna i ngaihtuah ngai em? I sên lai zawng zawnga i nu leh pa hahzia i ngaihtuah ngai em? I dam loha hmangaihtu i neih hi i ngaihtuah ngai em? I hlimna tùra tuartute hi i ngaihtuah ngai em? Man lova ni êng i dawn hi i ngaihtuah ngai em? Man lova ruahtui i dawn hi i ngaihtuah ngai em? Man lova boruak ṭha i dawn hi i ngaihtuah ngai em? A man tu nge pe zo i ngaihtuah ngai em? Hrisêlna i neih hi i lei a ni lo tih i ngaihtuah ngai em? I chunga mite ṭhatna hi i ngaihtuah ngai em? I hlim viau lai khân ṭhenkhat an ṭap tih i ngaihtuah ngai em? Chaw tui tak i bâr rual khân ei tùr nei lova rilṭâm an awm tih i ngaihtuah ngai em? Khum nuam taka i mut lai khân tualchâra mu an awm tih i ngaihtuah ngai em? Thawmhnaw ṭha...

Read more »

Zânpârrimtui

Lêng hnawt âr a khuang a, min hnawh hâwn vang pawh ni chuang lovin, ka tihtur ka tih zawh tawh zâwk avangin ka in lam panin ka hâwng ve ta a. Hmun pakhat, thim deuh ruih, thing leh mau chibai inbûk suau suauna hmun hi ka thleng a. A thim deuh ruih avang chuan ngaih ṭhat lohna êm êm nei lêm lo chung pawhin ka hmalam chu dîng takin ka en reng a, hmanhmawhna rilru nei hauh lovin dam dapin ka pên sawk sawk a. Chu hmun, nêlawmna tlachham tih hriat tak maia thim, reh, vâwt vur mai; ṭihkhaina thuam bel ka pelh hnu chuan, in ṭha pui pui hi kawngsîr tuakah chuan ṭhian inkâwm ngeih tak niawm fahranin an lo inep ut mai a. Ka han thlêk vang vang a, hmêlma indo tûr inep te pawh an ang zâwk mang e ka ti rilru leh neuh neuh a. Chûng zawng zawng ka kal pelh dâwn ṭêpah chuan lemchan siamtuten thil...

Read more »

Hmêl leh chêtzia pawhin

Pathian thu sawi ṭhin lar tak tak – DL Moody, Billy Graham, Benny Hinn, Joyce Meyer, adt. – ten thu ṭha tak tak, thinlung zawng zawnga an sawi hi chuan Pathianin mal a sawm a, mi tam takin piantharna an chang ṭhin. Heng mite ropuina deuh pakhat chu an nungchang/chêtzia hi a ni. Chu chu miten an hmu a, Pathian rin an châk phah ṭhin a, an tisual lo tlângpui bawk. Tunlai Mizo ṭhenkhat, Pathian thuhril ṭhin leh fak hla sa ṭhin te hi chu an nunah hmuh tur a awm ṭhin loh avangin miten kan ngainêp a, kan rin Pathian thlengin zah lohna a hring ṭhin. Thu sawi leh fak hla sak hi rawngbawlna ki pawimawh tak a nih rualin nungchang leh chêtzia hi hmaih ṭhelh chi a ni lo. A kal kawpa, a inthurual tlat loh chuan ‘nung’ takin rawng a bawl theih hauh loh, Pathian pawhin mal a sawm ngai hek lo. A hnuaia...

Read more »

Suanûrinu nên rûn hmunah

Kâr khat lai a liam ve ta, ani nêna kan intawnna chu. Lêng hnawt âr khuang arbawm khaiho pawh khuantevîk hun nghâka an hnâr sûk sûk laiin zan khat chu he Suanûrinu nên hian eng ti tihin emaw kan intawng nawlh a. Ni sarih vêl chauh liam taa intawng kan ni nachungin heti êm hian kan inngai ang tih rêng ring pha tûrin ka rinna a chak tâwk lo a, mahse ka ring lo thei si lo. Tûnah chuan inngai takin rûn hmunah kan lêng dûn a, “Zan tlai khaw thiang kârah muang ten zân mû an chhîng” tih hlate pawh hi ka tân liau liaua Pu Rokunga phuah tûra Khuanu lo pek ni hian a mawi a. Kan inthlâkhlelhna chu ‘nasa tak a ni’ tih hian a hrilhfiah zo lo mai pawh ni lovin a hrilhfiah nân zawng a sitawm lu hret a ni. Suanûrinu hian ka lâwm zâwng siam a thiam...

Read more »

Nausen pahnih

1994 kum tâwp lam khân Russia rama fahrah enkawlna hmun, naupang 100 zet awmnaah chuan Krismas thawnthu – Josefa leh Mari Bethlehem khuaa an kal thu te, pindan an chan ve loh avanga ran ina an awm tâk thu leh chumi hmuna Isua lo piang chu ran chaw pêkna thlenga an muttir thu – hrilhin Deptt. of Education chu an kal a. Krismas thawnthu an hriat leh ngaihthlâk hmasak ber tum a ni nghe nghe a. Thawnthu an sawi chhûng zawng chuan naupangho leh chumi hmuna thawktute chuan ngaihnawm ti êm êmin an ngaithla a. An sawi zawh chuan naupang tin chu ran chaw pêkna thleng lem an siamna tûrin lehkha khawng lian vak lo 3 leh lehkha nêm zâwk, rawng chi hrang hrang an pe theuh a. Naupangho chu ran chaw pêkna thleng lem siam chuan an buai sang...

Read more »

‘Silai' (Vâl min vêltu thuziak)

He thu hian ka rilru a khawih tak zet. Tlangvâl e ti lo chuan ka chhiar laiin ka mualpho teuh ther ther hle mai! From Alabasta by Rian B. Anderson Kum 1881, Krismas urlâwk zân a ni a. Kum 15 ka tlin kum a ni bawk; mahse chumi ṭum chuan hun rei tak chhûng ka lo awh tawh rifle leina tûr khawp sum ka neih loh avangin ka tân Krismas chhe mi a ni hawt mai. Zanriah ei kham chuan thuk bulah ka ṭhu a, kan dân pangngaiin ka pa hovin Bible chhiarna hun kan hmang dâwn tih ka hria. Ka pa chu a rawn lang ngei a; mahse Bible a keng tlat lo. Pâwnah a chhuak a, rei loteah a rawn lût leh a, chiang fea min en chung hian “Ti teh Matt, pâwnah i’n hawi khawthawng teh ang, a vâwt nuam hle asin” a ti a. Rifle neih duh êm êm laia pâwn khaw vâwt hnuaia hawi khawthawng tûra min sâwm chu ka lâwm lo...

Read more »

Ngaihtuahna ṭawng (Mind language)

Pianpui ṭawng (Mother tongue) hi kan hre vekin a rinawm a, kan pian aṭanga kan ṭawng theih tirha kan ṭawng hman kha kan pianpui ṭawng chu a ni mai a. Nimahsela, naupang te reuh te an nih laia hnam dangin an enkawl seilen chuan an pianpui ṭawng dik tak kha theihnghilhin ‘Ngaihtuahna ṭawng’ hi an lo nei ta ṭhin. Ngaihtuahna ṭawng kan tih awmzia tak chu, kan ṭawng hman thiam ber leh hman nasat ber tih mai pawhin a la fiah zo lo; thil kan ngaihtuah chhunzawmna ṭawng hi ti ila a fiah zo deuh ang em le. English, Hindi, French, Spanish, etc. ṭawng hrang hrang thiam pawh ni ila, chûng ṭawnga thil kan sawi emaw, miin an sawi emaw kan ngaihtuah chhunzawmna ṭawng kha ‘Ngaihtuahna ṭawng’ (Mind language) chu a ni. Chu chu eng nge a pawimawhna? Jonathan’s Training-a an hotupa thusawi ka rilrua...

Read more »

Thu leh hla ṭhenkhat

Facebook kan tilâr ta sa sa, ka status update ṭhenkhat ka'n rawn dah ve rêng rêng teh ang... 1. Hlimna hi khawiah nge i zawn ṭhin? Party-na, picnic-na, sex, ruihtheihthilah em ni? I hmu emaw chu... Hlimna tak tak chu thinlung lamah a inṭan zâwk ṭhin! 2. Hringnun rahbi tinah hian zir tùr tam tak a inphûm a. A rahbi tin kan rah laia kan zir thiam loh chuan a hnu zêlah kan buai phah châwk ṭhin. 3. Thinlung a hlim chuan khawvêl hian lungngaihna min pêk tùr a nei lo. 4. "I hmêl che êm mai" min tih chuan lâwm tùr; thudik an sawi a ni. "I hmêl ṭha hle mai" an tih erawh chuan dâwt tlêm telhin an uar hlek a ni tih rin bawk tùr. 5. I tâna pawimawh kha midang tân a pawimawh ve kher lo thei. Chuti angin i tâna pawimawh lo kha midang tân a lo pawimawh êm êm thei. Chuvangin...

Read more »

Thaibawih kan tih fo hi

Hmânlaiah chuan nula leh tlangvâl an inlâwmin nula-in tlangvâl chawfûn, thuamhnaw leh ṭûl dang an phurhsak a, a theih chen chenah mipate an âwl ṭhin. Mipate pawhin tui chawi, lui lam chawhmeh zawn leh hna hrâm thawh thlengin hmeichhiate an âwl ve thung. In lamah ve thung chuan hmeichhiain eirawngbâwl, insûk, tui chawi, inchhûng sekrek khawih, buh ṭhâp, nau awm, nau êk sûk leh in leh a vêl tihfai kha an hna a ni a. Mipate erawh chu ram lamah ni tla van vuaia hna an thawh avangin in lamah chuan an âwl a; ram hna an thawh pahin chawhmeh tûr an zawng nghâl ṭhin a, in tla bal thawm ṭhat a ṭûl chângin an thawm ṭha bawk ṭhin. Heti ang hian ziak loh dân fel fai tak an neih a, chhûngkhata hmeichhia an dam loh emaw an zin bo emaw chuan mipa-in thil ṭûl an khawih a, tui an chawi pawhin...

Read more »

Thianghlimna

Mi bawlhhlawh chuan thinlung thianghlim a nei thei lo va, pâwnlam tenawmna chuan chhûngril lam bawlhhlawhna a tilang thin. Thianghlimna hlutzia hi tam takin kan hrefiah zo lo fo. A ropuina leh mawina hi hmu-in hrethiam ni ila, a pâr mawina hi thliah kan tum lo tûr. A nih leh, chu thianghlimna chu tû tâna vawnhim tûr nge? Tam tak chuan kan kawppui te tâna invawng thianghlim chauh ni maiin kan inngai fo. A dik lo ka ti hauh lo, mahse chu aia hlu chu a awm asin. Thianghlimna hlutna leh ropuina pâr tlântu dik tak chu a invawng thianghlima te an ni a. A pâr mawina chhuah a, a rimtuina dawng pha-tu pawh amah bawk chu a ni. Chumi awmzia chu, ‘thianghlimna’ hlutna tak tak chu midangte tân ni ngawt lovin ‘keimahni,’ a invawng thianghlima te...

Read more »

‘Hlutna’ hlutna hi eng nge?

“Zodin SBI bula Mahatma Gandhi lim hlutna hi eng nge?” tiin MA kan zir laia kan Professor-in min zâwt a. A hnua ka ngaihtuah leh hian a hlutna chu kan thinlung lamah a lo awm daih a ni tih ka hre chauh a. A lim ngawr ngawr hi a hlu êm êm a ni hran lo, rangkachaka luan pawh ni hlei lo. Pu Gandhi-a thil lo tih tawh leh ram leh hnam tâna a theihna a lo sên zozai te han chhût chuan thinlung lamah a hlu-in, a lim chu thermocol hmang mai mai pawhin siam ta se, a hlu vet vet dâwn mang e. Mihausa-pa lirthei dah tlar ter tuar, khalh sên loh nei ai chuan thingtlâng-pa tawlailir chu a hmangtu tân a tangkaiin a hlu zâwk ngei ang. Mihausa-pa chuan lirthei hlutna hi a chhût chhuak thiam tak tak lo, a ngah a, a khalh sêng lo va, atân eng nge chuti...

Read more »

Beiseina nung

Khawvêlah innghahna tùr ka nei lo hi ka lâwmna a ni, Pathiana innghah nachâng ka hriat phah a. Sum leh pai ka ngah lo hi ka lâwmna a ni, Vâna ka ro min hmuh fiahtîr a. Ka hrisêl lo hi ka lâwmna a ni, Vân nawm tùrzia min hriattîr a. Ka hrehawm avangin ka lâwm ang, Ka nawmna tùr min zirtîr avangin. Ka lungngaih avangin ka lâwm ang, Hlimna thurûk min hmuh chhuahtîr avangin. Beidawnnain min hliamin ka lâwm ang, Beiseina nung ropuizia min hriattîr avangin....

Read more »

Hmangaihna

Hmangaihna hi hriatthiam phâk rual a ni lo, ‘Hmangaihna’ erawh chuan min hrethiam ṭhin. Midangte hmangaih dân ka thiam ne-maw, Min hmangaihtu hmangaihna erawh ka hai si lo. Hmangaihna hi mit delin hre ṭhin mah ila, Min hmuh hmaih ngai si lo. Mihring chuan mitin kan hmu a, ‘Hmangaihna’ erawh chuan thinlungin. Mihringte chuan hmangaihna hi mak kan ti a, ‘Hmangaihna’ erawh chuan min zirtîr ṭhin. Hmangaihna avangin mittui a luang a, ‘Hmangaina’ erawhin a hru hul ṭhin. Hmangaihna avangin miin a nunna a chhat a, ‘Hmangaihna’ erawh chuan nunna a ngaihlu ṭhin. Hmangaihna avangin kan tuar a, ‘Hmangaihna’ erawh chuan kan hrehawm a phal si lo. Hmangaihna avangin kan ṭap a, Hmangaihna erawh chuan hlimna thlen a tum ṭhin. Hmangaihna...

Read more »

Tû tih nge?

Kan unau zînga a upa ber mipa hi ṭawngṭial takin ‘black sheep’ an tih ang hi a ni ve a. Kum tam tak chhûng kan lo buaipui ve tawh a, ṭawngṭaisak mai lo chu tih theih kan nei lo. Nikum khân vanneih thlâk takin Pathian a tawng ve ta a, a nun chu a inbingbilet ti ila a chiang berin ka hria. Ni tin deuh thaw rui reng ṭhin, chhungkuaah leh tuallaiah buaina siam hrât tak kha a lo ‘danglam’ ta a. A nun ni tla tùr ang maia uai thla tawh leh ngui; khawvêlah hlimna zawnga hmu si lo, thinrima tlâk leh si ṭhin kha favang ni chhuak ang maia êng mawi leh thianghlimin a lo chhuak leh ta! Tû tih nge ni ang le? Keini chu kan ni lo. A nun siam ṭhat nân Home-a dah hial te kan tum a, mihring lam aṭang chuan ‘a tâwp’ chiang hle. Beidawn hnu-ah engkim...

Read more »

Hmeichhe bazar-pui hi chu a...!

Nimin chu nula pakhatin “Min bazar-pui lawk la” a ti teh tlat a. Kei, vâl zawnga luck-na dawidim phul ve loh, ‘Bei nge sei rûn dung’ tia miten hlawhtlinna an hmuh thin laia la tlawngâwl ta fo chuan, ‘a ni tak alawm le’ tiin tha tho zet, mahse inthup tak siin ka bazar-pui ve ngei alawm. A rei deuh deuha a ninawm tulh tulh...! Hmeichhia leh mipa hi danglamna tam tak kan awm a, mipa ‘ti kher kher’ tawh laklawh lah hi an khirhkhiap êm êm a. A chuti lo lam lah chuti hlauh chu. Hmeichhia hi chu ‘neuh neuh’ an ngah hrim hrim a, an neuh neuh reng mai ni. Tin, ngaihdân han siam fel ve maina âwmah pawh an kawi an kawi a, a tâwpah a tîra an ngaihdân tho kha an thu ruang zalhna a ni leh tho thin. Lei tum nei sa, a thil lei duhna dâwr hming nên lama...

Read more »

Sual fa lu bâwk

Nula mawng khal tha tak mai inthial vêl han hmuh hi chuan mipa fa chu kan meng pâwng hlawt hlawt mai lâwm! “Kei erawh chuan, tupawh ngaih châka hmeichhe melh apiang chu, a thinlungah a uire tawh reng a ni tih ka hrilh a che u” (Mathaia 5:28). Hnial khân lah hi hre tak a ni. Sual fa lu bâwk ka tla nghâl pang mai! Upa Ngurthantluanga chuan “Nula leh tlangvâl in awm fâlin in kutte kha ninhlei tîr lutuk suh u” a ti. Phuar beh ang maia awmâwl tîr reng zawng mi fel te tih âwm tâwk lek a ni. Kei, sual fa lu bâwk tân zawng a teuh lo mai! “Sual ngam chein awm suh la, thatnain sual chu ngam zâwk rawh” (Rom12:21). ‘Thatna... thatna...’ tih te chu a, ka tlin lo hrim hrim. “In hmêlmate chu hmangaih ula, a tiduhdahtu che u chu tawngtaisak rawh u” (Mathaia 5:44) tih ai chuan “I vêngte hmangaih la,...

Read more »

Si... Si lo...

Heti ang mi hi awm ta se... 1. Zei si, hur si lo. 2. Ril si, mûk si lo. 3. Fel si, chîmlîm si lo. 4. Hausa si, chapo si lo. 5. Hmêl tha si, lerh si lo. 6. Inren si, uikawm si lo. 7. Zau si, zuamawm si lo. 8. Rilru chak si, inla si lo. 9. Duhawm si, hir-ha si lo. 10. Uluk peih si, khirh si lo. 11. Harhvâng si, ninhlei si lo. 12. Chîk peih si, ninawm si lo. 13. Thil hre si, mi rêl ngai si lo. 14. Taima si, midang phût ngai si lo. Nupui/pasal/fate atân kan duh awm si, phû kan inti âwm bawk si l...

Read more »