Kan inneih dân hi

Mizote hian tûn hma chuan inneihna hi urhsûn ve viau ṭhin mah ila, kan pi leh pute lo tihdân kha a zângkhai thei hlein ka hria. Khawthlang culture thlipuiin min nuai hnu hian Mizo tihdân leh khawthlang lam tihdân kaikawpin a ropui thei ang ber leh a hautak thei ang berin inneihna kan kalpui ta. Culture chi hnih tihdân inkawp a nih tlat avangin a hautak lo thei lova, a eng emaw zâwk zâwk kan paih phal si loh chuan a vau tumbu pawh kan khawrh tel ṭeuh a ngai ṭhin.

Tûna kan inneih dân kalphung en hian sum leh pai hautakzia te, kohhran mipui kan tihhahzia te, chhûng khat laina tâna phurrit kan siamzia te, ṭhiante tha leh zung kan sên raltîr hnemzia te hi chu sawi lova lum ni ta sela, sawi pawh ka tum hek lo. Ka sawi tum tak zâwk chu, HLIMNA NI ni si, a inneia te tân hlimna tûr hun awm mang si lo hi ka vei a, ka rawn hring chhuak ta a nih hi. Vai pathian aia hmaa thawh a ngai a, khuan-te-vîk pawh a khuan hma aṭangin buai rêng rêngin hun kan hmang a, thawmhnaw a ropui leh to thei ang ber kan inbel a, make-up a chhah thei ang berin kan invawm bei ṭhin. Ruah phing-phi-siau pawh si se, a bum theih chhûng chu bum kan duh a, kan hlau dui tawh ṭhin; thli thaw hlek se, kan hair-style a chhêm chhia ang tih hlau rêng rêngin kan rilru a hah a; ni lo sa se, thlan a tla anga make-up a tipherh ang tih kan hlau leh si. A hahthlâk a ni ti rawh u?

Inkhâwmnaah a urhsûn thei ang berin hun kan hmang a, chham sual kan hlauh ang ngeiin a ṭhen chu kan han phun sual khut a. Mipuite lah hi hlim avanga nui ni lovin nuihzat type-in kan han nui huk a. A inneia te tân hian inneih inkhâwm chhûng darkar khat pawh tling ṭha ṭhum lo hi chauhpui hnawkna tham a tling âwm e. Pastor-te lah hi mi tam tak an inneihtir tawh avangin inneih kalphung an thehlei thing thiam ang zel a, chutih rualin ‘he mite hi an vawi khat inneihna a ni’ tih hre lo niawm fahranin eng kim zei êm êm vek tûrah an ngai emaw ni. Rehearsal-naah te lah hian an han sawi zung zung a, vawi khat vêl an tichhin thuak thuak a, bel hle tûra an ngai nghâl ngawt te hi a inneia te tân rilru hahthlâk deuh tûr asin. Vawi hnih vawi thum innei tawh tân chuan thiam leh zei taka chêt vêl pawh a awl mah na; mahse, a tam zâwk te hi chu vawi khat inneihna an ni ngei âwm si a!

Inneih inkhawm zawhah darkar khat dâwn thla kan han lâkpui leh a. Nupa tuak thar te an hah tawh ang tih rêng kan dâwnpui ngai lo. Thlalâknaa lan ve loh hlau niawm fahranin kan hâwr tup tup a, list-a inziak ve lo, lâkpui duh hrim hrim lah hi khaw te rûn tham zet kan awm ziah lehnghâl. Chumi zawhah joint reception kan nei leh a, ‘vawiin te chu an day alawm’ kan tihsak hmiah a, an day berah hah thi kûlin kan siam ang lawi si. Mihring ve tho an ni a, an ril te pawh a ṭâm thei a, keimahni kan in ei puar tawh avang ngawtin an puar ve si lo, kan pumpui min ṭâwm a nih ngawt loh chuan. Heti ang hunah te hian an inhnawh puarna’n hun thâwl ṭha tak kan pêk thiam a pawimawh hle. Zanriah ei hun thleng pawhin a hnuhnung berah ṭâm chhâwl dâwna awm tîr kher hi a ṭûl lêm lo. In lamah hmeichhe lam leh mipa lamin programme hrang hrang a kimchang thei ang ber leh thlarau thawh dân a zir zêlin kan han siam leh a; heti ang nia ‘inneih speaker’ mamawh tâwka liam kan nei ṭhin te hi alâwm buaithlâk chu. Lawi boruak nên, a rih hian a rit lûk ni berin ka hria.

Inneih programme leh kalphung kan duan dân hi chu a fuh chiah lo a ni. Hlimna ni tûr berah chau hnêpin kan siam ṭhin. A hautak thei ang bera tih hi ropuina emaw kan ti tlat a, hei hi Mizote kan fin lohna lai chu a ni. Mipui an lo kal ṭeuh te hian ropui ta riauah kan inngai a, ‘kan mawina in ni’ te kan han tihkhum ang dup dup a. Mipuite lah hian thinlung lamah kan lo ‘Amen’ ang huk a. Kan mawina dik tak zâwk chu nupa tuak thar te hmalam hun kha a ni daih. Ropui thei ang berin innei mah se, holam taka an inṭhen leh si chuan ropuina ropui lo tak a ni ngei ang. Nupa awhawm tak leh zahawm tak, Kristian chhungkaw ṭha tak din tûrin inneih tihhautak hian kawngro pakhat mah a su lo (a lo su a nih pawhin a khâwk tho tho ang), a innei tura te inhmangaih tawnna, inhriat thiam tawnna leh inzah tawnna kha a pawimawh zâwk daih.

Ram changkângah te chuan inneihna hi a zângkhai thei ang berin an kalpui a, biak ina inneih hunserh te chu an urhsûn ve tho, a bâkah erawh boruak zâng tak nên hun an hmang ṭhin. Keini ve erawh zîng varṭian aṭanga zân mut dâwn thlengin a inneia te hi a hah ber ber leh rim ber ber an ni a, hahchawlhna hun chhe te pawh kan pe phal lo fo. Tih bûng bûng hi i mausâm ngam ang u. Inneihna leh inneih nia kan thil tum dik tak ‘hlimna’ hi a inneia te tân kan buatsaih thiam a hun tawh hle.

Posted in: Ram leh Hnam