Mizo ṭawng ṭhenkhat

Mizo ṭawng hi a har kan ti ṭhin a, a dik, a har rêng a ni. A ziah dân thu-ah phei chuan ziah dik thlap hi thil harsa tak a ni. Ama’rawhchu, fimkhur lehzualin ziak ta ila tûna kan ziah dik loh tam tak hi chu a ziah dik theih ngeiin a rinawm. Tûna ka rawn târlan tûr pawh hi ‘a dik e’ ‘a dik lo ve’ ka tih vang pawh ni chuang lovin grammatically-a ngaihtuahin a dik zâwk ang em ka tih vang mai a nia. Ṭawng hi a ṭhang ve zêl si a, a originality chauh dika vawn bur pawh a fuh ber lo thei a; chu tih rualin ṭawng thar lo piang apiang dika ngaih nghâl vek pawh a fuh chuang lo thei bawk. Fimkhur takin kan ṭawng hmasâwnna tûra tûk tin ngaihtuahna kan sên ṭhin a ṭûl hle âwm e. Thiam leh thiam lovin pathum lek ka’n târlang ve ang e.

Thih chhan: Mitthi kan neih rêng rêngin ‘Thih chhan’ tiin YMA notice board-ah kan ziak ṭhin. Hei hi a dik hlel deuhin ka hre ve a. ‘Thih chhan’ kan tih hian ‘thih’ tih hi noun anga hman (gerund) a ni a, chumi avang chuan thih chhan tih hi a dik tiin ṭhenkhatin an sawi ṭhin. A dik tho mai. Mahse, a nihna takah chuan ‘thih chhan’ chuan lukhâwng leh nghawng lian tham deuh a nei ṭhin. Kha thihna kha a ṭha zâwng emaw ṭha lo zâwng emaw ‘chhan nei’ a ni tihna a nih ber mai chu. Isua rawn thih chhan chu keini misualte chhandama kan awm theihnâ’n a ni. Thih chhan tlâk hauh lo keini mihringte hi Isua Krista thih chhan chu ka ni. ‘Thihna chhan’ kan tih erawh chuan natna emaw, accident emaw, eng emaw thil dang avanga thi a ni tihna a ni. A hnuk chahna chhan ber nia kan puh kha a thihna chhan chu a ni. Chuvangin mitthi kan neih rêng rêngin ‘thih chhan’ tia ziak/sawi lovin ‘thihna chhan’ tiin ziak/sawi zâwk ta ila a hnawk buang bar mai mai kan ti êm lo vang chu maw. In pawm ve emaw chu.

Ka sikul/college luh lai: He thu pawh hian min tibuai fo ṭhin. ‘Ka sikul luh lai,’ ‘Ka college kal lai’ te kan ti a, a dikin kan hria tihna em ni le. ‘Ka’ hi a hrana ngaihtuaha ‘sikul/college luh lai’ tih hi ‘keima hun’ tia a hrana ngaihtuah bawk tûr a ni tiin ṭhenkhatin an sawi a. Mahse, chu chu thil buaithlâk tak niin ka hria. Sentence khatah kan ziakho vek si a, chuvangin heti anga ziah hi chu a dik hlel deuhin ka hre ve a. Sikul/College kha kan ta a ni lo va, chuvangin ‘Sikul ka luh lai,’ emaw ‘College ka kal lai’ tia ziah/sawi zâwk tûr niawm tak a ni. Sikul/College kha kan ta a nih erawh chuan kan sawi sual hauh lo thung.

Nân: ‘Nân’ tih hi hmân aṭang tawha thuziak mite lo hman ṭhin a ni a, rawtna dang/thar han siam pawh a inthlahrunawm duh khawpin ka hria. A thu awmzia kan ngaihtuah chian loh vang nge ‘nân’ tih hi word pakhatah kan hmang a, a va pawi tak êm êm ka ti pawh a ni hran chuang lo, a dik zâwk nia ka ngaih ka han sawi mai dâwn a nia. ‘Nân’ tia ziak lovin ‘-nâ’n’ (suffix+contraction) tia ziah zâwk tûr niawm tak a ni, in ti ve lo maw? A chhan chu ‘-na atân’ tih lâk tawi a nih hmêl si a. Entirnâ’n: “Chakna ka lo neih theih nân harsatna hmunah…” tih aiin “Chakna ka lo neih theihnâ’n harsatna hmunah…” tih ni zâwk ta se. A kaih tawi lohvin ziak/sawi dâwn ta ila “Chakna ka lo neih theihna atân harsatna hmunah…” tiin ka ziak/sawi leh tho âwm si a. Mithiam zâwk te khân han sawi zawm teh u khai.

Posted in: Lawrkhawm