Tawngkam chuangtlai leh kawng bo

Mizo tawng hi a har a ni ang, a ziah pawh kan ziah dik theih loh laiin a sawi pawh kan sawi dik lo fo mai. Thenkhat lahin “Mizo tawng hi a awl a ni ang, hnam dang hian an thiam zung zung zêl mai” an ti ve thung. Mi han biak theihna tâwk leh titipui theihna tâwk hi chu thiam a har lêm lo rêng bawk a. Mahse, thu leh hla lama chîk mi tân chuan ngaimawh tur hi a tam khawp a, ‘rau’ lêm lo tak nih phei chuan tui loh rawkna khawp hian a inngaihthlâk thinrim tûn theih nia! Tûn tumah chuan thusawitu, hruaitu leh thu puangtute’na kan tihsual fo thin ka rawn târlang dâwn a ni.

1. Min hmangaih thintu – Kan tawngtaiin thenkhat chuan “min hmangaih thintu” kan ti fo a. Hei hian Pathian nihna ‘hmangaihna’ hi a tirinhlelhawm zo thin. Pathian hi mihringte anga min hmangaih thintu mai ni lovin min hmangaihtu a ni. ‘Thintu’ kan tih chuan min hmangaih thin a, min hmangaih leh lo a, chuti ang vêl chu a ni. Chuvangin “min hmangaihtu” tih mai hi a tâwk viau.

2. ...Amen rual theih tûra ring deuh hleka... – Mizote chu tawngtai rual nasa hnam kan ni a, mahni kohhran theuhah mathei lovin kâr tin kan tawngtai rual thin. Zing tawngtai kal thin te phei chu ni tin an tawngtai rual ziah a ni. Kan tawngtai rual rêng rêngin a tâwp berna chu inhawn/Amen nân kan hmang thin. Hei hi hmân atanga kan tihdân a ni a, hruaituin “A tâwp berna chu kan Amen rual theih tûra ring deuh hleka tih ni se” kan ti fo mai hi, a nihna takah chuan tawngkam chuangtlai mai a ni. Sawi lo pawh ni ila, kan hre sa vek tawh a, kan Amen sual chuang lovin a rinawm.

3. Nachin – He thu pawh hian sawi a hlawh thin khawp mai. Mizo tawng kalphungah chuan ‘na’ hi hun lo la thleng tur sawi nân hman a ni thin, eg. nakin, naktuk. Hun kal tawh sawi nân chuan ‘ni’ kan hmang thin, eg. nichin, nimin.

4. Hun chan a khât a – Pulpit tlâng atangin thenkhat chuan “Hun chan a khât a, chuti, khati” an ti fo mai. Ni e, kum khat chhûngin vawi 3 emaw âwrh chauh Pulpit tlângah thu sawina hun an nei pawh a ni thei e. Kohhran mipui 90 % vêl lai hi kum tluan leh damchhûng pawha Pulpit tlânga thu sawi lo tûr an nih hmêl. Chutih laia kum khata vawi 3 emaw Pulpit tlâng chang pha tân chuan “Hun chan a khât a,” lo tih ve chhên hi a mawi chiah lo. Lawmthu an sawi duh chuan sawi mai sela, thil dang veh kual dun dun hi thuhma mawihnai tak angin lang mah se, a mawihnai lêm lo fo.

5. Isu, i hming thianghlimin kan dil a che - Mi thenkhat tawngtai chuan he thu hi a tâwp khâr nân an hmang leh zauh thin. A dik lovin tih miah loh tûr ka tihna ni lovin Isuan tawngtai dân min zirtîr ang khân Isua hmingin Pa (Pathian) hnênah kan dîl thin tûr a ni. ‘Isua chauh hi Pathian a ni’ tih rindân neitute kan ni lova Pathiana minung pathum awm ringtu (Trinitarian) kan ni zâwk. Chuvangin kan tawngtai a nih pawhin Pa hnênah Isua hmingin kan dîl thin tûr a ni.

6. Pathian Lehkhabu Thianghlim i lo ngaithla ang u – Lehkhabu kan chhiar a, Pathian thu kan chhiar a, Pathian thu kan ngaithla a, lehkhabu kher kher erawh kan ngaithla ngai lêm lo. Pathian Lehkhabu Thianghlim ngaithla tûra Bible chhiar tûrten min sâwm hian a ngaihna ka hre lo thin khawp mai. ‘I lo chhiar ang u’ ti ta mai ila, a dik êm êm si a.

7. Ka dîl a che – Tawngtai rual emaw, tantuin a tâwp khâr nân “Ka dîl a che” an tih hian mipuite kan lai hû zêl. Mipui aiawha tawngtai kan ni tih inhriat reng tûr a ni. Mahni mimal chauha dîl kha a rem lêm lo, kan zavaia aiawhin “Kan dîl a che” tih tûr ni zâwk âwm tak a ni.

8. Fakna/chawimawina hla – Kristian Hla Buah hian hla chi hrang hrang a awm a, hunbi neia thliar hran thliah thliah a ni hlawm. Hla zawng zawng hi Pathian fakna/chawimawina a ni vek lêm lova (kawng danga sawi chuan a ni vek thei tho ang chu), hla sak dâwn apianga “Pathian fak nân/chawimawi nân” tih vek hi a dik chiah lo deuh awm e. Entirnân, KHB no. 368 ‘Ka awm angin ka lo kal ang,’ tih hlate hi Pathian fakna chu a ni lêm lo a, hla thupui hlâwm hrang hrang zîngah ‘Piantharna leh Simna’ tih huanga mi a ni. He hla hi lo thlang dâwn ta ila “Pathian fak leh chawimawi nân” tih chu a dik hauh lo. “Mahni inhlan thar nân he hla hi i lo sang ang u,” ti ta ila, a dik thlap mai. Chuti ang zêlin hla hian kalphung leh tum a nei a, chumi hre reng chung chuan hla thlangtuin a sawi dân a thiam a ngai.

9. ...Na nei – He thu pawh hi sawi a ni fo a, kan paih bo hleithei lo chu a nih hi. Thenkhat chuan a dik lo hulhual an tih laiin thenkhat chuan an pawm zam thei thung. A pawm zam thinte pawh hian ‘a dik’ chu an ti chuang lo. Chuvangin ‘...na nei’ hi chu tih loh hrâm i tum ang u. “Tawngtaina i nei ang u” ti lovin “I tawngtai ang u” ti mai ila, “Thingpui inna neih tur a ni” ti lovin “Thingpui in tur a ni” ti mai ila, a dikin a awlsam zâwk daih bawk si.

10. A tha lai a awm chuan – Thu hi ka la sawi tam lo va, mi thusawi erawh ka ngaithla nual tawh thung. Thusawitu thenkhat chuan an thu tlângkawm nân “A tha lai a awm chuan Pathianin malsawm rawh se” an ti fo thin. Han ngaihtuah vang vang hian ‘tha lo’ na na na chu Pathianin mal a sâwm dâwn lo tih a chiang sa reng a; tin, tha tâwk lo kan sawi lui tâlh a nih chuan keimahni thiam loh te pawh a ni ang. Thusawitu tûr chuan theih tâwpin Pathian a pâwl ang a, Pathian thu ang takin sawi chhuah a tum tûr a ni. Chuti anga inbuaihsaih reng chung si a, mahni thusawi sit deuh roh, dik tâwk lo nia ngai, a thenlai erawh dik ve tho leh tha ve thawkhat ni âwm ang hrima “A tha lai a awm chuan...” tih fo hian kan thusawi innghahna a sawi nghîng a, kan thuchah (message) a tipâwnlâng thin. A tha leh tha lo chu Pathian thliar hran tûrah dah ila, a tha lo chu sawi i tum lo bawk ang u.

Posted in: Pathian Thu