Kahpup Chaw

Thuhmahruai

Kan tûnlai Mizoram boruak thlîr hian ‘a mak’ tih loh rual a ni lo. Thihna maksak tak tak leh natna maksak tak takin min tlâkbuak mêk chu a ni si a. Hêng ‘tûnlai hri’ maksak tak tak hian ‘chhan leh vang’ a nei ngei ang tih chu rinhlelh rual a ni lo. ‘Over Dose’ tih thâwm te pawh kan hre châmchi a; mahse, eng vangin nge OD hi tleirawl zîngah an awm reng si? Mu hlum leh inâwkhlum tih thâwm te hian ni tin deuh thaw kan hriatna beng a fah a; lirthei leh in hâl thâwm te pawh chanchin thar tichanchin thartu a ni ta zêl mai si.

 

Hêng buaina leh manganna te hian ‘bul thûm’ a nei ngei ang tih hai rual a ni lo. Nu leh pate’n kan fate thiltih ṭha lo tak tak te hi hre reng mah ila, kan dang zo tawh si lo. A tâwpah mangang chal dawma kun ngawih ngawihin “Lalpa, Lalpa...” kan ti a, chhânna erawh “I tuh rah i seng a nih kha” min tih hi ka ring \hin asin. A bilhah kan tho fu tawh lo va, engkim mai hi a inkahpup chaw chho zut ta mai a nih hi.

 

Mizoramah hnam dang mistiri sîng chuang an awm tawh a; mahse, an zîngah mu hlum leh OD tih te hi zuk awm ve miah lo va! Tin, chakma zîngah mu hlum te hi an awm ve miah lo an tih chu! Eng vangin nge a ram mi ‘Mizote’ hian heti ang êm êma kan tawrh bîk le? Zawhna chhân tûr a va tam tak êm!

 

Rilru tuihâlna

Nu leh pa tam takin kan fate hrisêlna kan ngai pawimawhin ei leh in tûr ṭha ber ber kan pe a. An hrisêlna a ṭha-in naupang thau tak tak pawh kan vulh tâk duah hi! Zirna kan ngai pawimawh a, foreign thleng thlengin kan thawn a, a thiam thu-ah zawng an thiam ngei e. Mahse, an rilru tuihâlna erawh kan ngaihthah hlauh thung si. An tuihâlna kan phuhrûk zawh loh avangin pâwn lamah hlimna an zawng a, ruihtheihthil leh hmeichhiat-mipatna lamah nasa takin an tlân phah ta a ni. Ṭhalaite hian rilru ruak hnawh khattu an mamawh hle. Zîng thawh hma kan zirtîr tûr a ni a, lehkha zir hun kan siamsak tûr a ni a, hna thawh tûr kan pe-in keimahni ngeiin kan thawhpui \hin tûr a ni.

 

Ṭhenawmte invênpui

Ṭhenawm khawvêngte hi kan invênpui tûr a ni. Nu leh pa ṭhenkhat chuan an fate dik lohna miten an hrilh hian an thinrimpui mai ṭhin. Thinrim mai lovin kan invênpui tawnna a ni tih hria-in pawm ngam ila, mahni inenlêt nân i hmang zâwk ang u.

 

Damdawi zuartute

Veng tina damdawi zuartute’n kan damdawi zawrh ṭheuh kan hrechiang tûr a ni. Damdawi hrang hranga ruihna bâwlhlo a awm leh awm loh te, eng zât dose ei/in-in nge a ruih theih tih thleng te pawhin kan hrechiang tûr a ni. Nunna atâna a hlauhawm dân zawng zawngte pawh kan hre kilh kelh tûr a ni.

 

Chhûngkuaa seilian

Hnam dang tam takte hi chu chhûngkuaa seilian an ni a, Mizote erawh khawtlânga seilian kan ni thung. Hei hian ṭhatna tam tak a neih rualin naupangin pâwnlam nun an thlâkhlelh phah a, chhûngkaw inkûngkaihna a sawi nghing ṭhin. Chhûngkuaah seilian ila, kan chhûngkua ṭheuh hi ṭhian inkawm ngeih tak nih i tum ang u.

 

Retheihna

Manipur hel te khian independence an khêl lo. Ṭhalai hna thawh tûr nei lo, rilṭâm tam tak an awm a, ei tûr an neih theih nân an hel mai a ni. Tûnlai Mizoram boruak thlîr hian retheihna hi a zual zêl a, a hausaa te erawh an hausa tulh tulh a, lirthei te lah an kuhva lei mai mai tawh si. Mi rethei, ei tûr pawh nei mang lo, rilru nâ leh thinrim inkawp chuan îtsîkna a hring a; mi hausate lirthei leh in leh lo an lo hâlsak pawh ni ta se, an demawm lutuk dâwn em ni? Sual lian tak ti chu an ni ngei e; mahse, a ti ve loa te pawh hian thiam thu sawi tûr kan tlachham ve tho lo’ng maw?

 

Awmpui

Chhûngkaw tam zâwkin awmpui kan nei tawh a. Kan awmpuite an fel viau phei chuan vannei kan inti hle \hin. Mahse, hei hian rah duhawm lo a chhuah ve châwk. Nu-in a pasal lo hâwng chu an awmpui kutah a dah a, chuti angin pa-in an nu lo hâwng chu an awmpui kutah a dah bawk ṭhin. Nupui/pasal-ten an ngaihsak lova awmpui ten an ngaihsak êm êm si chuan eng tikah emaw an awmpuite nên inngainat hun an lo nei ang a. Chu chuan nupa kâr a tikhi a, inṭhenna a thlen châng te pawh a awm bawk ṭhin. Nupa na nâ nâ hi chu inngaihsak ila, kan tâ bilah i inngai tlat ang u. Awmpuite hi felin \ha viau mah se, kan duh leh tum ni hauh lovin kan kârah an tla zep thei tlat. Chu chu anmahni duh vâng rêng pawh a ni lo thei a, keimahni zir lohna chen pawh tam tak a awm ngei ang.

Tlângkawmna

Zoram mipuite hian tih fuh loh deuh eng emaw chu kan nei a ni. ‘Ka mawh a ni’ ti ngam nu leh pa kan mamawh ta! Sualin a duh tâwka hêm a thlâkna kan ṭhalaite nun chhanchhuak a, kan fate tlu sawp tungding leh tûrin kan thiamna leh finna mai bâkah hmangaihna tak tak nên bul i ṭan ṭha leh ang u. Khawngaihna mai chu a tâwk lo. Khawngaihna chuan an nat a phal lo va, an ṭhatna tûr ngei ngeiah pawh a khawngaih tlat avangin an nun siam ṭhat a hnehin a hruai sual ṭhin. Hmangaihna erawh chuan an ṭhatna tûr a nih phawt chuan an tawrh a phal a, an sim phahna a nih dâwn phawt chuan vuak a hnial ngai hek lo. Tûnlai thil awmzia hi kan hriat chian a hun tawh hle, engkim mai hi a inkahpup chaw chho vek tawh si a. American-ho insiamṭhatna thupui – ‘Back to the FAMILY’ kan tih a hun ve tawh hle a ni.

Posted in: Ram leh Hnam