Tawngkam chuangtlai leh kawng bo

Mizo tawng hi a har a ni ang, a ziah pawh kan ziah dik theih loh laiin a sawi pawh kan sawi dik lo fo mai. Thenkhat lahin “Mizo tawng hi a awl a ni ang, hnam dang hian an thiam zung zung zêl mai” an ti ve thung. Mi han biak theihna tâwk leh titipui theihna tâwk hi chu thiam a har lêm lo rêng bawk a. Mahse, thu leh hla lama chîk mi tân chuan ngaimawh tur hi a tam khawp a, ‘rau’ lêm lo tak nih phei chuan tui loh rawkna khawp hian a inngaihthlâk thinrim tûn theih nia! Tûn tumah chuan thusawitu, hruaitu leh thu puangtute’na kan tihsual fo thin ka rawn târlang dâwn a ni.

1. Min hmangaih thintu – Kan tawngtaiin thenkhat chuan “min hmangaih thintu” kan ti fo a. Hei hian Pathian nihna ‘hmangaihna’ hi a tirinhlelhawm zo thin. Pathian hi mihringte anga min hmangaih thintu mai ni lovin min hmangaihtu a ni. ‘Thintu’ kan tih chuan min hmangaih thin a, min hmangaih leh lo a, chuti ang vêl chu a ni. Chuvangin “min hmangaihtu” tih mai hi a tâwk viau.

2. ...Amen rual theih tûra ring deuh hleka... – Mizote chu tawngtai rual nasa hnam kan ni a, mahni kohhran theuhah mathei lovin kâr tin kan tawngtai rual thin. Zing tawngtai kal thin te phei chu ni tin an tawngtai rual ziah a ni. Kan tawngtai rual rêng rêngin a tâwp berna chu inhawn/Amen nân kan hmang thin. Hei hi hmân atanga kan tihdân a ni a, hruaituin “A tâwp berna chu kan Amen rual theih tûra ring deuh hleka tih ni se” kan ti fo mai hi, a nihna takah chuan tawngkam chuangtlai mai a ni. Sawi lo pawh ni ila, kan hre sa vek tawh a, kan Amen sual chuang lovin a rinawm.

3. Nachin – He thu pawh hian sawi a hlawh thin khawp mai. Mizo tawng kalphungah chuan ‘na’ hi hun lo la thleng tur sawi nân hman a ni thin, eg. nakin, naktuk. Hun kal tawh sawi nân chuan ‘ni’ kan hmang thin, eg. nichin, nimin.

4. Hun chan a khât a – Pulpit tlâng atangin thenkhat chuan “Hun chan a khât a, chuti, khati” an ti fo mai. Ni e, kum khat chhûngin vawi 3 emaw âwrh chauh Pulpit tlângah thu sawina hun an nei pawh a ni thei e. Kohhran mipui 90 % vêl lai hi kum tluan leh damchhûng pawha Pulpit tlânga thu sawi lo tûr an nih hmêl. Chutih laia kum khata vawi 3 emaw Pulpit tlâng chang pha tân chuan “Hun chan a khât a,” lo tih ve chhên hi a mawi chiah lo. Lawmthu an sawi duh chuan sawi mai sela, thil dang veh kual dun dun hi thuhma mawihnai tak angin lang mah se, a mawihnai lêm lo fo.

5. Isu, i hming thianghlimin kan dil a che - Mi thenkhat tawngtai chuan he thu hi a tâwp khâr nân an hmang leh zauh thin. A dik lovin tih miah loh tûr ka tihna ni lovin Isuan tawngtai dân min zirtîr ang khân Isua hmingin Pa (Pathian) hnênah kan dîl thin tûr a ni. ‘Isua chauh hi Pathian a ni’ tih rindân neitute kan ni lova Pathiana minung pathum awm ringtu (Trinitarian) kan ni zâwk. Chuvangin kan tawngtai a nih pawhin Pa hnênah Isua hmingin kan dîl thin tûr a ni.

6. Pathian Lehkhabu Thianghlim i lo ngaithla ang u – Lehkhabu kan chhiar a, Pathian thu kan chhiar a, Pathian thu kan ngaithla a, lehkhabu kher kher erawh kan ngaithla ngai lêm lo. Pathian Lehkhabu Thianghlim ngaithla tûra Bible chhiar tûrten min sâwm hian a ngaihna ka hre lo thin khawp mai. ‘I lo chhiar ang u’ ti ta mai ila, a dik êm êm si a.

7. Ka dîl a che – Tawngtai rual emaw, tantuin a tâwp khâr nân “Ka dîl a che” an tih hian mipuite kan lai hû zêl. Mipui aiawha tawngtai kan ni tih inhriat reng tûr a ni. Mahni mimal chauha dîl kha a rem lêm lo, kan zavaia aiawhin “Kan dîl a che” tih tûr ni zâwk âwm tak a ni.

8. Fakna/chawimawina hla – Kristian Hla Buah hian hla chi hrang hrang a awm a, hunbi neia thliar hran thliah thliah a ni hlawm. Hla zawng zawng hi Pathian fakna/chawimawina a ni vek lêm lova (kawng danga sawi chuan a ni vek thei tho ang chu), hla sak dâwn apianga “Pathian fak nân/chawimawi nân” tih vek hi a dik chiah lo deuh awm e. Entirnân, KHB no. 368 ‘Ka awm angin ka lo kal ang,’ tih hlate hi Pathian fakna chu a ni lêm lo a, hla thupui hlâwm hrang hrang zîngah ‘Piantharna leh Simna’ tih huanga mi a ni. He hla hi lo thlang dâwn ta ila “Pathian fak leh chawimawi nân” tih chu a dik hauh lo. “Mahni inhlan thar nân he hla hi i lo sang ang u,” ti ta ila, a dik thlap mai. Chuti ang zêlin hla hian kalphung leh tum a nei a, chumi hre reng chung chuan hla thlangtuin a sawi dân a thiam a ngai.

9. ...Na nei – He thu pawh hi sawi a ni fo a, kan paih bo hleithei lo chu a nih hi. Thenkhat chuan a dik lo hulhual an tih laiin thenkhat chuan an pawm zam thei thung. A pawm zam thinte pawh hian ‘a dik’ chu an ti chuang lo. Chuvangin ‘...na nei’ hi chu tih loh hrâm i tum ang u. “Tawngtaina i nei ang u” ti lovin “I tawngtai ang u” ti mai ila, “Thingpui inna neih tur a ni” ti lovin “Thingpui in tur a ni” ti mai ila, a dikin a awlsam zâwk daih bawk si.

10. A tha lai a awm chuan – Thu hi ka la sawi tam lo va, mi thusawi erawh ka ngaithla nual tawh thung. Thusawitu thenkhat chuan an thu tlângkawm nân “A tha lai a awm chuan Pathianin malsawm rawh se” an ti fo thin. Han ngaihtuah vang vang hian ‘tha lo’ na na na chu Pathianin mal a sâwm dâwn lo tih a chiang sa reng a; tin, tha tâwk lo kan sawi lui tâlh a nih chuan keimahni thiam loh te pawh a ni ang. Thusawitu tûr chuan theih tâwpin Pathian a pâwl ang a, Pathian thu ang takin sawi chhuah a tum tûr a ni. Chuti anga inbuaihsaih reng chung si a, mahni thusawi sit deuh roh, dik tâwk lo nia ngai, a thenlai erawh dik ve tho leh tha ve thawkhat ni âwm ang hrima “A tha lai a awm chuan...” tih fo hian kan thusawi innghahna a sawi nghîng a, kan thuchah (message) a tipâwnlâng thin. A tha leh tha lo chu Pathian thliar hran tûrah dah ila, a tha lo chu sawi i tum lo bawk ang u.

Read more »

A vuan apiangte tân nunna thing

Eden huan lai takah khân Pathianin nunna thing a totîr a, a chhia leh tha hriatna thing nên (Genesis 2:9). Pathianin nunna thing kha a ngai pawimawhin a hlut hle a ni, nunna petu a nih avangin (Genesis 3:22-24). Mihring kha a chhia leh tha hria an lo nih hnu khân Pathian lak atangin an lo thi ta a, an nun leh theihna chu nunna thing rah an ei khân a ni. An duh duha an ei a, sual simna tel si loa an nun leh kha Pathianin a remti lo a, Eden huan atangin a hnawtchhuak a, vantirhkohte leh khandaih vir tawn zawk zawkin a vêntîr ta hmiah mai a ni. Nunna thing hi mihring ten kan hmu leh ngai ta lo.

Thufingte 3:13-18
“Finna hmu chhuaktu chu a nihlawh a, Hriatthiamna hmu chhuaktu pawh....
A vuan apiangte tân nunna thing a ni a, A kawl reng apiangte chu an hamtha e.”

Pathian hian finna hi a ngai ropui êm êm a ni. Pathian thilsiam ropui tak tak te kan en chuan finna tel loa din theih rual a ni lo. Finna a pawimawh rualin hriatthiamna a pawimawh hle bawk. Pathian thu hriatthiamna te, Pathian ropuizia hriatthiamna te, midangte harsatna hriatthiamna te hi kan neih tûr thil pawimawh tak a ni. Pathian atanga chhuak finna leh hriatthiamna kan neih chuan Thufingin “A vuan apiangte tân nunna thing,” a tih ang khân midangte tân nunna thing kan ni thei dâwn a ni.

Thufingte 11:30 “Mi fel rah chu nunna thing a ni a,”
Thufingte 15:4 “Lei dik tak chu nunna thing a ni a,” tih kan hmu.

Heta nunna thing a tih hi chatuan nunna pe theitu tihna lam ni loin midangte nunna kawnga hruaitu tihna a ni. A vuan apiangte tân nunna thing kan nih theih nân midangte tâna biak châkawm, kawm châkawm, vawn tlâk ni tûrin rinawmna, dawhtheihna, hmangaihna, lainatna leh taimâkna nên kan ni tin hun i hmang thin ang u. Midangte Lalpa hnêna hruai tûrin vawn tlâk nih i tum theuh ang u. Eden huana nunna thing kha chân mah ila, mihring zinga Pathianin nunna thing a phun ni thei tûrin i inpe lehzual ang u.

Read more »

LK-a

Heta tang hian kum 12 thlîr kîr ta ila, tuna ka sawi tum hi kan hmu thei ang. Amaherawhchu, chhiartu tam zâwk chuan mitthla pawhin in hmu thiam chuang kher lo maithei. Kei ngei pawh hian hriat-a-lawi ka nei bar lo. Tlêmte zîngah tlêmte ka rawn thai lang mai mai ang e. Upa-in ‘thangkhat lian’ an tih nân kum thum chauh duh tawh mah se, thangkhat lian tluk deuh thawin a rei ta si a.

Shillong boruak nuam leh theng thaw vêk vûk takah chuan chhûm lei vâk leh van tui chawi te chu inpêl suau suau thin mah se, a hming hrim hrim hi a thiang (fresh) êm êm a. Mizote thinlungah ‘Sensiari’ atang tawh khân a mi chêng te avang ni lovin sâp lung fing zâwkte bâwk te khawhna a lo ni bawk nên, ngaihsân loh theih lohin kan thinlungah hming mawi ber chan a chang ta a ni.

A khaw thlêng remzia leh a mi chêng te changkân si lohzia te chu sawi ka tum hran lo. Kum 12 liam ta kha min han thlîr kîrpui teh. Chhiartu duh tak, i hmu ve em, ka thianpa LK-a saw? St. Edmunds college compound-ah te chuan kan lût ve ngei thin, kan luhna tak erawh St. Edmunds college kawt chiah, kawng ân maia awm Bissau college a ni daih thung! Keini kan matric result a chhuak har bîk a, admission ti tûra Shillong kan chuan kai ve meuh chuan class an lo tan dêr tawh. St. Edmunds college-te chu ka pa lo luh tawhna ni mah se, ka pa ho pawh chuan kan dîl hlawhtling thei ta chuang lo. Beidawn nân hrim hrim tia dîl kha kan ni bawk a, beidawng chuang lovin kan hlawhchham ta rêng a. A bul chiah Bissau college-ah admission kan dîl a, ka marksheet an han en vang vang a, min admit ta a ni, ka lâwmzia kha!

Chutah, LK-a kan tih fo thin chu a lo lût ve reng a. Amah sawifiahna atân chuan – Mizo a ni, Mizo tawng a thiam, Mizo hla a sa thin, Mizo chawhmeh a ei thin, Mizo thian a kâwm thin; a bâk zawng chu engmah a thiam lo a, engmah a hre lo. LK-a tih chu kan koh dân a ni a, a hming pum rêng ka hre tawh lo. Ngo deuh lampang, hmêl fel ve deuh, 5.5 ft vêla sâng a ni a, a nui hau thin.

Dhankheti-ah paying guest khân a awm ve a, midang 5 vêl nên. A neitunu chu nu lian thêng thûng, sam kir deuh lampang, tar ve deuh tawh a ni. LK-a kha a fa ang tak takin zuk en thei a! A mak hi ka ti thin, khati khawpa sâp tawng, hindi, khasi thiam si lo kha a kum a kum têl teh meuh a awm ve reng a, an inbe pawp thei zêl nia. Tum khat chu a hostel-ah kan thianhoin kan zuk tlawh a, LK-a inbual lai a lo ni a, kan nghah pah chuan a neitunu nên chuan kan titi a. Ani chuan inbiak a harsat thu a sawi a, “A êk a chhuah te hian a mawng a kâwk a, ‘phurh phurh’ a ti a. A ril a tâmte hian a pum a kâwk a, a ka a tep chup chup thin. A pum a nat te hian a pum a dawm a, a then tlawk tlawk a, a khua a sik te hian a chal a dawm a, dam lo âwm takin a meng khup lup zêl” tiin min hrilh a, kan nui nasa kher mai.

A inbual zo chu a rawn chhuak a, a rawn nui leh hau a, a rawn titi leh suam suam a, a neitunu chu a kal sawn ta a. Engmah chu kan hrilh ve ta lêm chuang lo. Hrilh pawh ni ila, a haw leh chuang lo vang. Kha LK-a kha a hming pum ka hre tawh lo va, a khua pawh ka hre tawh lo va, a la dam nge dam lo pawh ka hre tawh hek lo. A hunlaia kan thiante Lungama, Chhana, Lawma, Sawma, Liana leh Lala te kha khawiah awm hlawm che u maw?

LK, ka thian, ka nuihpui thin, ka nun tihlim êm êmtu, Mizo pa mâwl ve tak, hlauh nei lo, mihrâng leh sahrâng mai ni lo thiamna engmah nei loa thiamna duha huaisen taka zaizir chawpa lehkha zir tâng tâng kha khawiah nge i awm? He ka thu ziak hi i lo hmu a nih chuan min han be pawp ta che. Pathian zâra i dam a nih chuan nupuite pawh i nei tawh ngei ang a, i la tlangvâl a nih erawh chuan i senior ve tawh ngawt ang! He piallei hi i lo chhuahsan ta a nih erawh chuan i thlân chungah pangpâr ka dah theih loh avangin min ngaidam la, chung vân atang khân min han hre reng ang che aw.

LK, min han chhâng teh khai. Khawiah nge i awm?

Read more »

Isua thawhlehna hi 'thilmak' a ni

Khawvêlah sakhaw hrang hrang tam tak a awm a. Chû'ng sakhaw hrang hrang hmuchhuaktute chu an thi vek tawh a, Isua chauh lo chu tû mah tho leh an awm lo.

Hindu sakhua hi hmâsang atanga lo intan, a intanna tak hriat theih loh khawpa sakhaw un a ni. A dintu (founder) pawh tûn thlengin tu nge tih sawi theih a ni lo. Hnam kalphung (tradition) mila inher rem thin a ni a. Mithiam (philisopher)-ten tunlai milin an her rem bawk thin. Hindu sakhaw hmuchhuaktu tak hriat ni lo mah se, a khaipa Rishis, Saints, Gurus, leh hruaitu dang, a bul tumtute chu an thi vek tawh a, tû mah an tho leh lo.

Confucianism hmuchhuaktu Confucius-a pawh kum 479 BC khân a lo thi daih tawh a, a sakhaw hmuh chhuah chu khawvêla sakhaw lian ber pâwl a ni. Ani pawh hi a thlân chhûngah khawhar takin a tawih ral vek ngei ang.

Buddhism hmuchhuaktu Gautam Buddha pawh kum 483 BC khân a sakhaw hmuh chhuah chu lei thuah thûk takah a zâlsan ta. Khawvêl mite ngaihin ropui hle mah se, a hnuk a chah atang khân tûn thlengin a lei taksa chu kaihthawhin a la awm leh lo. A mihring nunna chu a tâwp a, tho leh tûrin nunna a nei lo va, chakna petu pawh an awm hek lo.

Islam sakhaw hmuchhuaktu Hajrat Mohammad Paigambar pawh kha pa ropui tak zawng a ni. Mi invawng thianghlim, pathian tâna inserh hrang tlat a ni a. A hnung zuitute mai bâkah khawvêl hriatah a mikhual lo hle. Islam chu khawvêla sakhaw lian ber pâwl a lo ni ta. A dintu Mohammad-a kha 632 AD khân a thi a, a thawh leh thu rêng kan hre lo va. A thih hlen ringhleltu pawh an awm lo. A thi a, a tho leh lo tih khawvêlin a hria.

Khawvêla Pathian ram rawn dintu, mihringte sualna lak atanga rawn chhanchhuak a, a thisen hmanga kan sualna rawn tlêngfaitu leh chatuan nunna min pe a, Kristian sakhua tia khawvêlin a hriat lâr rawn dintu Isua Krista kha April 3, 33 AD khân a thi a. Ama sawi lâwk ang ngeiin a tûk thumnaah a tho leh ta! Khawvêlin mak a ti a, a la hriat ngai loh thil a nih avangin a mangang a, a hnung zuitute ngei pawhin an ringhlel a nih kha. A thawh leh an rin tlat avangin sipaiten an vêng a, nimahsela, lei leh vân lalber chu mihring kuta chelh beh zawh rual a ni lo. Kan sualna zawng zawng phurin Krawsah a tuar a, thlânah phûmin a awm a, nun thar kan neih theih nân a rualin kaihthawh kan ni ve ta! Lalpa chu fakin awm rawh se. Kristiante thurin innghahna lungphûm chu Isua thawhlehna hi a ni. Khawvêl sakhaw lian leh lâr tam tak hmuchhuaktute chu tu mah tho leh an awm lo va, Isua erawh a tho leh asin. A hnung kan zui Isua hi Pathian fapa ngei a lo ni e. Rinawm takin a hnung i zui zêl ang u.

Read more »

Ti leh ti lo

Palm Sunday-ah Isua ropui takin Jerusalemah a lut a, Good Friday-ah a thih thuin min dêng leh a, Easter Sunday-ah thihna hneha a thawh lehna chuan sual lak ata nun tharin min thawhpui ta a ni. Isua nun kan thlîr hian a tihtakna leh a tumruhna hi hmuh hmaih chi rual a ni lo. ‘A man of his word’ an tih ang maiin a sawi tawh chu a ti a, a tih tawh chu a hlen chhuak ngei bawk thin. Chu Isua chu tûna a hnung kan zui mêk hi a ni.

Kristian nunah pawh hian takna leh tumruhna a awm loh chuan rei loteah tlûkna a lo hnai thin. Tlûkna te hi khawi kawngah emaw lo inphah duaiin kan rapa kan tlu ta e tihna pawh a ni lo. A tam zâwk chu keimahni insiam te zuk ni a! Tlûkna hian min pan ni lovin keimahni hian kan pan nul nul fo thin.

Ringtute zîngah Isua hnung zui inti si ‘ti leh ti lo’ nun ram kal pêl thei hauh lote a awm theih a. He nun laklawh zet mai hi Setana min bumna a ni tih kan hriat a hun tawh hle. Kristian ni lo tûrin min bei hauh lo ang; a chhan chu pianpui Kristian (born Christian) kan ni tlat a. Setana finzia leh huangtauzia chu a hma pawhin kan sawi tawh kha, min bum theihna tûrin hmanrua pawh a ngah hle tih kan hre theuh âwm e. Pathian rawngbâwla theihna zawng zawng hmang peih lo, phûr châng leh peih châng chauha pên chhuak thin, ruah nan zawp theih, thli chhêm thlûk theih, ni sa em vuai theih, thlasik hmeh khâwr theih, rawngbâwla chhuah dâwna dam lo emaw intih tlat, chhuanlam fahrah tê tê siam tûra tawngkam bungrua thlachham lo tak nih hi Setana hian a phal lutuk, Pathian erawh a lâwm hauh lo thung.

Chuvangin, kan zui Isua ke hniaka rap chat chat thei tûrin ti leh ti lo nun kalsana thinlung leh thutaka Pathian chibai kan bûka kan thlarau nun kan insawizawi a tûl hle a ni.

Read more »

Petera kha

Bible-ah Petera chanchin hi hmun tam takah hmuh tûr a awm a. Petera tih chu ‘Lungpui’ tihna a ni. Isuan “He lungpui chungah hian ka kohhranho ka rem chho ang a...” a tih pawh kha Roman Catholic ho chuan ‘lungpui’ a tih hi ‘Petera’ a tihna a ni an ti. Thenkhat erawh chuan amah Isua a insawina a ni an ti thung. Petera leh a unau Andria hi Isua zirtir koh hmasak ber te an ni.

Petera hi mi rilru lian tak, a tih tawh lamah chuan theihna zawng zawnga ti thin mi a ni a, huai pawh a huaisen hle. Isua ke bula awm thin, Isua ‘general’ ti ila a teuh ber âwm e. Gethsemane huana Isua an man dâwn khân Petera chuan Puithiam lalber bawih Malka beng dinglam a sah thlâksak a nih kha (Johana 18:10).

Isua an man khân zirtir dangte chu an tlânchhe vek a, Petera a huaisen ber a, hla tak atangin a zui a (Mathaia 26:56&58). Khatih hunlai khân Thlarau Thianghlim a la chang lo va, a huaisenna pawh mihring lam huaisenna a ni. Amaherawhchu, Isua a hmangaihna leh tling lo chunga a hnung a zuina kha phatsanna tual zâwlah pawh amahah zuk lang thei tlata maw le!

Isua kianga a awm lai an hmuh vang leh a aw phawiah Isua zirtir ni ngeia an rin avangin Puithiam tual zawl mei êng leh thim inthenawmnaah zawhna chhân harsa tak an zâwt a. Mathaia 26:73-ah chuan “Nang pawh an zînga mi i ni ngei mai, i tawngah a hriat alawm,” an ti a. Han ngaihtuah vang vang hian Petera nuna Isua pawimawhzia leh lenzia a hriat theih. Isua zuitu a nihna kha a chêtzia mai bâkah a tawngah nên lam a hriat a nih kha. Keini ringtu inti, Pathianni zînga insuih ti-ti-îk vah thin, pângla pho ro ang maia inpen parh hluai ho hi tui takin kan zai a, duah takin kan tawngtai a, mittui tla dâwn dâwnin pulpit tlâng kan chûm thin. Chuti chung chuan kan chêtzia leh tawngkam chhuakah Isua zuitu kan nihna hi an hmu tlêm hle si a ni lo’m ni?

Thlarau Thianghlima chhun khah a nih hma hauh pawhin khati khawp khân a nunah Isua a lang lian a, Thlarau Thianghlima chhûn khah a nih hnu phei chuan Isua tân a inhmang ral thak a. Isua thih dâna thi tlâk pawha inngai lovin a letling zâwngin Kraws-ah an khêngbet ta a nih kha. Petera anga kan chêtzia leh tawngkaah Isua zuitu kan nihna hi lang chhuak zêl se a va duhawm êm!

Read more »

Setana huangtauzia

Kan hmêlma kumhlun leh kan chhiatna tur zawng rêng rênga hmanhlel Setana huangtauzia hi ringtute hian kan theihnghilh fo thin. Setana hi Pathian thilsiam pakhat ve mai, sualna avanga chatuan anchhedawng a ni; anchhedawng a nih hma leh a nih hnu pawha sual lam kawnga Setana huangtauzia i han sawi dâwn teh ang.

1. Thupuan 12:7-9

Vânah khian lungrual takin Pathian leh a vantirhkohte an lêngza thin a. Tum khat chu vantirhkoh zinga bel kai hnem ber, hmêl thatna leh mawina lamah sawisel bo, fing bawk si, mite thinlung hneh thei êm êm mai Lucifer-a (zînglam fapa) chuan ngaihtuahna sual pu-in kan pian tirh ata kan thih ni thlenga mihringte rilrua lian ber ‘ropuina’ leh ‘mahni hmasialna’ chuan a thinlungah hmun lian ber a chang ta! Amah siamtu Pathian ngei pawh chu îtsîkin lalthutthlenga thut ve a tum ta ut ut mai le. Pathian chu a phiarru a, vantirhkoh eng emaw zât nên hel zai an rêl a. Van indona a lo chhuak a, Setana, Lucifer-a an tih bawk, ‘Zînglam fapa’ tia hming mawi tak an phuah chu leiah chatuana hrem hmabâkin paih thlâk a ni ta. Lei leh van leh amah siamtu Pathian pawh bei ngam khawp chu eng ang fakova huangtau ni ang maw.

2. Genesis 3:1-6

Khawvêlah paih thlak a nih hnu pawhin awm hle hle ta mai lo chuan Pathian enkawl lai Eden huanah a lût ru a, Evi leh Adama bum dân ngawt a suangtuah leh ta. Pathian huana lût ru ngam, Pathian nêna tlai tin lêngdûn thin mihringte pawh thlêm thlûk dân ngaihtuah a, an bula kal hnai ngam khawp chu huangtau ve tak a ni. A huangtau rah a seng ni hmiang, Evi a bum thlu thei ta hlauh mai. A zah theih lohna avangin mihring chu sualah a lo tlu ta.

3. Mathaia 4:1-11

Mihring suala tlu tawh hnu chhan chhuak turin Pathianin a fapa mal neih chhun Isua Krista khawvêlah a rawn tîr a. Pathian laka hel ngam, phiarru ngam khawpa huangtau chuan Pathian fapa Isua pawh a hmaih phal bîk lo. Thlalêrah ni sawmli lai a thlêm ngat ngat a. Nimahsela, a ngam eih lo. Vân atanga paih thlâk a nih ang ngeiin khawvêlah pawh Isua chuan hnehna a chang a, “Setan, thlâwk bo rawh,” tiin a hnawt kiang ta a ni.

4. Mathaia 16:21-23

Krawsa Isua a thih hma khân a rawngbâwlna chhunzawma chanchin tha hril darh turin zirtîr sawm leh pahnih a ko a. Setana, mi vervêk leh huangtau zet mai chuan a hmêl a rawn lan leh ta! A hring a hrâna rawn inlan lovin Petera ngaihtuahna leh hmui chu hmanruaah rawn hmangin Isuan a thih tûr thu a sawi laiin “Lalpa, Pathianin khawngaih che rawh se; chûng chu i chungah a thleng tawp lo vang,” tiin fel âwm taka zilhna tawngkam rawn hawhin Pathian thil ruahman sa rawn tih sukuk a tum leh ta kau mai. Nimahsela, Isuan Setana huangtauzia leh rilru chhiatzia a hria a, Petera kha hau mai lovin Setana zâwk chu “Setan, ka hnungah kal rawh; ka tân tlûkna i ni e,” a ti ta rêng a nih kha.

5. Pathian pawh cho a, a lalthutthlêng pawh chuh ngam; Pathian enkawl lai Eden huana lût ru ngam leh mihringte bum thei; Pathian thil ruahman dân tisukuk tûra Isua Krista pawh thlêm ngam; Isua zirtir Petera ngaihtuahna leh hmui hmanga Isua bei ngam khawpa mi huangtau leh vervêk; sualnaa khat, fing bawk si, zak thei lo bawk si, sual ti tûra hmanhlel êm êm Setana hian ringtute hi min bei reng a, min la bei zêl bawk ang. 1 Petera 5:8 “Ngaihven ula, fimkhur rawh u; in khingpui Diabola chu sakeibaknei rûm thin angin a ei theih tûr zawngin a phi ruai thin,” a tih angin kan inrin loh lai takin min bei ang; chu mai a la ni lo, kan inrin reng lai pawhin min bei ngam asin. Pathian leh a fapa Isua Krista pawh bei ngamtu chuan mihringte chu min va bei ngam tehlul dâwn êm!

Setana hian hmanrua a ngah a, a huangtau ang ngeiin bum thlûka mual mual pawh a nei thin. Ringtu, fimkhur rawh. Upa leh Rawngbawltute, thalai, nuho, paho leh naupang-a hruaitute leh member-te, mi hausa leh rethei, mi chal lang leh mi chhumchhia, hmêl tha leh hmêl chhia, tar leh naupang, Pastor thlengin Setana hian beih ngam loh rêng a nei lo. Setana hnathawh kan hriat fiah theih nân tawngtaina nên Thlarau Thianghlim tanpuina kan dîl reng a ngai. Kan rawngbawlpuite tichhe thei tûrin kan ngaihtuahna leh tawngka te hi a hmang thin a, kan member-te tihnual tûrin hruaitute pawh a hmang bawk thin. Setana huangtauzia hriain a hmanrua ni lo tûra mahni theuh kan invên ngun a, Isua Krista anga Pathian thu hmanga bei lêta hneh thei tûrin Bible kan chhiar tam a pawimawh hle a ni.

Read more »