‘Silai' (Vâl min vêltu thuziak)

He thu hian ka rilru a khawih tak zet. Tlangvâl e ti lo chuan ka chhiar laiin ka mualpho teuh ther ther hle mai! From Alabasta by Rian B. Anderson

Kum 1881, Krismas urlâwk zân a ni a. Kum 15 ka tlin kum a ni bawk; mahse chumi ṭum chuan hun rei tak chhûng ka lo awh tawh rifle leina tûr khawp sum ka neih loh avangin ka tân Krismas chhe mi a ni hawt mai. Zanriah ei kham chuan thuk bulah ka ṭhu a, kan dân pangngaiin ka pa hovin Bible chhiarna hun kan hmang dâwn tih ka hria. Ka pa chu a rawn lang ngei a; mahse Bible a keng tlat lo. Pâwnah a chhuak a, rei loteah a rawn lût leh a, chiang fea min en chung hian “Ti teh Matt, pâwnah i’n hawi khawthawng teh ang, a vâwt nuam hle asin” a ti a. Rifle neih duh êm êm laia pâwn khaw vâwt hnuaia hawi khawthawng tûra min sâwm chu ka lâwm lo nasa kher mai; a ṭûlna âwm rêng rêng lah ka hre hek lo. Mahse, ka zui ta tho a. Pâwna ka chhuak tûr chu ka nu chuan min lo nuih sak lehnghâl a, a ngaihna âwm ka hrethiam lo chiang ngang mai.

Pâwna sakawr tawlailir dingah chuan eng emaw hi a intiang ûr a. Ka pa chu tawlailir khalhnaah chuan a lo ṭhu vâng a, a bulah chuan ka han ṭhu ve a, khua chu a vâwt kher mai; nuam ka ti tehchiam chuang lo. Ka pa chuan tawlailir chu a khalh ta a. Rumrawk kan dahkhâwmna kawngka zâwnah a tiding a. “Hêng bungruate hi helai rumrawk dahnaah hian hlâng lût ila, rumrawk bâwma thing tuah tûr hi tawlailirah i hlâng thung teh ang. Ti rawh le,” tih leh tawlailir aṭanga zuan thlâk chu a rual a, zui mai loh chu tih tûr dang a awm leh tlat lo!

Ka pa chu ka hrechiang a, mahse tûn ṭuma a thil tih hmang leh tih tum chu ka hrethiam ta lo. A tâwp a tâwpah chuan “Pa, eng nge maw i tih tum ber le?” ka ti ta nge nge a. “Tûn ang zânah hian i ni Jensen-i te ina kal i hreh em?” tiin min lo zawt lêt a. Ka ni Jensen-i (ka pa farnu) te chu kan awmna aṭang mêl 2 vêla hlaa awm an ni a, a pasal chuan kum 2 liam ta khân a thihsan a; an fa pathum chu a enkawl zui ta a ni. An fa upa ber pawh kum 8 mi chauh a la ni nghe nghe a, an dinhmun chu a harsa ve khawp mai.

“Hreh lêm lo ve. Mahse, eng nge kan va tih ang?” ka ti a. “Vawiin khân i nite chênna hmun ka paltlang a, kan ṭanpuina an mamawh niin ka hria. A fapa upa ber Jack-a kha thing tuah tûr zawngin ramngawah a kal ka hmu tlat a ni. Thing tuah tûr an nghei niin ka ring, Matt,” a ti ta a.

Rumrawk dahnaah chuan a lût a, thing tuah tûr kan chhêk khâwl sa chu a rawn pu chhuak a, tawlailirah chuan a hlâng a, a tih ang chuan ka ti ve ta a. Ka pa chu chokaah a va lût a, chhangphut ip a rawn pu chhuak vû vû a, thil eng emaw a rawn zakzeh phei bawk a, “Pa, eng nge i zakzeh kha?” ka lo ti vat a. “Pheikhawk a nih hi. Jack-a te unau chuan tûn ang khaw vâwtah pawh pheikhawk bun tûr an nei hlei nem. Sa leh chithlum tlêm a tel bawk. Naupang tân chithlum tel lova Krismas hman chu khuang lova chai ang hlauh a ni ang asin le,” a ti a.

Ka nite in lam pan chuan ngawi rengin ka pa chuan tawlailir chu a khalh a. Thlasik chhûng phâng lova tuah tûr thing kan nei a, chhangphut lah chuti bawk. Pawisa erawh kan nei tam lo tih ka hria. Chuti chungin engati nge ka pa chuan ka ni fate tân chithlum leh an bun tûr pheikhawk a lei ṭalh? Ṭhenawm khawvêngte pawh an nei ve tho va, an ngaihsak thei lo em ni? ka ti rilru a.

Ka nite in kawtah chuan thing tuah tûr, chhangphut ip leh chithlum bâwm chu thâwm dîm thei ang berin kan hlâng thla a. An kawngka kan han kik a, kawngka chu tu emaw hian a rawn hawng a. Ṭi dêk hian, “Tu nge ni?” a rawn ti a. Min hmuh chuan a lâwm chu a ṭe chûl a, in chhûngah min hruai lût nghâl a. Blanket hlui zet tawh hi a sin hlân a. A fate chuan mei thi lek lek tawh hi aiin thuk hmaah chuan an lo ṭhu kual far a. Ka ni chuan nawhalh a han nawt a, lalṭin ung zet tawh chu a han chhi a.

Ka pa chuan, “Thil eng emaw kan rawn keng asin,” a ti a. Chhangphut ip leh pheikhawk bâwm chu kan zâwn lût a, ka ni chu a pe a. Pheikhawk bâwm chu a han hawng a, a inkawp tûr ang zêlin a thliar hrang nghâl a. Ka ni hmêl chu ngun takin ka lo en reng a, a heh a pet fan fan leh lâwm avanga a mittui rawn hnâm ṭiam ṭiam, a bianga luang thla zaih zaih chu ka hmu reng mai! Eng emaw sawi tûr a nei tih pawh a hmêl aṭangin ka chhiar thei; mahse lâwm avangin a sawi chhuak thei si lo!

Ka pa vêk chuan “Jen, thing tuah tûr pawh kan rawn keng tak asin,” a ti leh a. Ka lam rawn hawi pahin “Matt, thing tuah tûr kha rei tâwk fang an tlâk tûr han thiar lût la, han tuah belh nghâl nghe nghe ang che, khua lah a vawh hi le,” a ti a. Thing tuah tûr thiar lût tûra pâwna ka chhuak chu mi dang daih ka ni ta! Ka mitthlaah chuan meilum thi lek lek tawh kîla naupang ṭhu ṭhap te, blanket hlui chhe zet sin chunga lâwm avanga ka ni bianga mittui luang zaih zaih leh lâwm avanga eng thu mah a sawi chhuak thei lote kha a châm tlat a, kei pawh ka mittui a tla ta zawih zawih a. Tûn hmaa ka hriat ngai loh leh ka la tawn ngai loh lâwmnain ka thinlung chu a liam zawih zawih a ni ber e!

Naupangho ka pa-in chithlum mûm a sem diat diat lai chuan an lâwm avangin an phun sap sap a. Ka ni chuan “Pathianin malsawm che u rawh se. Pathian mi tirh ngei in ni tih ka pawm hmiah a ni. Kei leh ka fate hian min ṭanpuitu tûr rawn tîr tûrin Pathian hnênah kan dîl reng a ni,” a ti ta a.

Kan haw tûr chu ka ni chuan min ui ngang mai, naupangho lahin chuti bawk. Ka pa chuan naupangho chu a mal te tein a kuah diat diat a; an hmêl aṭang chuan an pa thi tawh an ngaihzia chiang takin ka hmu thei a; tûn thlenga pa ka la nei chu ka vanneihzia ka hre thar hle bawk. Kawngka bul kan thlen chuan ka pa chu a hawi lêt leh a, ka ni hnênah chuan, “Jen, ka nupuiin kumin chu Krismas zanriah kîl tûra sâwm che u a tum thu min chah a, naktuk tlai atân a ruahman nghe nghe asin. Krismas zanriaha buatsaih tûrin turkey lian zet mai a vulh pek a, duhthâla kan ei pawhin a la chuang ṭeuh hial ang. Naktuk chhûn dar 11-ah kan rawn lam ang che u,” a ti a. Ka lam rawn hawi pahin, “Matt, a ṭha em?” a rawn tithuphung a. Kei chuan hnialna engmah ka nei tawh lo.

Ka ni chuan lâwm avanga ṭah aw ṭiau hian, “Unaupa, ka lâwm tak zet a ni. ‘Pathianin malsawm che u rawh se’ tih thu sawi lo mah ila, Pathian chuan mathei lovin mal a sâwm ngei ngei ang che u” a ti a. Kan inmangṭha a, tawlailira ka han chuang haw leh ta chu vâwt ka ti tawh rêng rêng lo.

Ka pa chuan a aw a han thian kharh kharh a, ka hnênah chuan, “Matt, thil eng emaw hrilh duh che ka nei asin. Rifle hi i awt êm êm tih i nu nên hian kan hre reng a; chuvangin kumin Krismas-ah hian Krismas thilpêkah leisak theih che kan beiseiin kan theih ang angin sum pawh kan khâwl a; mahse kan tlin hman lova, a pawi ka ti ngawt mai. Amaherawhchu, nimin khân hun rei tak chhûng sum min batsaktu mi pakhatin a bâ min rawn pe a, i nu nên chuan rifle leisak ngei che kan tum diam tawh a, i rifle tûr lei tûrin tûkinah khân dawrpuiah ka va kal a; mahse i nite chênna ka paltlang lai takin a fapa upa ber Jack-a kha pheikhawk pawh bun lova ramhnuaiah a kal lai ka hmu a, eng nge a tih tûr tih pawh ka chiang êm êm, thing tuah tûr a zawng dâwn a ni. Tichuan ka fapa Matt, rifle leina tûr pawisa kha i rifle tûr lei nân hmang ta lovin, naupangho pheikhawk leh chithlum lei nân ka hmang ta a ni. Matt, i hriatthiam ka duh takzet a ni,” a ti ta a.

Ka mittui a hnâm a. ka biangah a luang zawih zawih a. Ka pa-in chutianga a lo ti chu ka va lâwm tak êm! Thil awmzia ka hriat chian a, thil thleng ka hmuh chian zawh poh leh rifle ka duhna chu a hniam rawih rawih mai a. Ka pa thil tih chuan ka ni Jen-i hmêla hlimna lo lang leh naupangho hmaia lâwmna inziak chu min chhiartîr a, a man a va tam êm! Ka dam chhûng hian ka ni Jensen-i te chhungkua leh thingbung ka hmuh ringawt pawh hian khami zâna tawlailirah, rilru hlim ru veng veng chunga kan in lam pana ka pa kianga ka ṭhu kha ka hrechhuak ziah ṭhin. Khami zân khân ka pa khân rifle ka neiha ka hlimnain a tawn phâk rêng rêng loh tûr hlimna min hmuhtîr a ni.

Posted in: Lawrkhawm