Ruihhloin a tihbuai

Ruihhlo hi zawng a huatthlala ngawt mai. “Amah chauh hi sual a ni lo” ti thin mah i la, post-modenist ho ang maiin ‘miin a dam khaw chhuah nân rûk a rûk hian sual a ni lo. A dinhmun a zir zêl a ni’ an tih ang mai a ni. ‘Ruihhlo hi sual a ni lo’ ti thin mah i la, tu tan mah hman dik thei a ni si lo. Sual lo anga kan ngaih hian sualah min hruai lût zêl si a. Sual ni lo hian sualah min hruai luh si chuan thil tha zawng a ni lo.

 

American mi 8 zinga 1 zel hi zu (alcohol) ti thin an ni. National Crime Records Bureau (NCRB) tarlan danin India-ah chuan mipui 11% hi zu in thin an ni. Khawvel pumah chuan 16% hi zu in thin an ni. India-ah chuan 96 minute chhungin mi pakhat zêl zu vanga thi ang kan ni. |henkhat erawh chuan ti thin mah se, ruihhlo angin an ngai lo a, chuvangin ruihlo ti thina chhiar chu an duh kher lo maithei. Amaherawhchu, thenkhatin ruih nan leh thil tha lo tih phah nan an hman chuan a ti thin zawng zawng hi chhiar tel an ngai si.

 

Ruihhlo ngeiawm êm êmna chu a ti thin te tân buaina a thlen mai bâkah a ti ve lote tân buaina a siam tlat hi a ni. Chhungkuaah a ti thin pakhat an awm chuan chhungkaw pum a tibuai thin.

 

Chuvangin ruihhlo vanga buai hi mihring 99% deuh thaw kan nih a rinawm. Hei vang tak hian ruihhlo hi nasa lehzuala kan do a tûl a, a ti thin te chhanchhuah kan tum rualin a ruihhlo hrim hrim pawh hi kan tân a him lo a ni tih hriat nawn fo a tha awm e. Kan chhungkua theuh ruihhlo laka kan him nan i tang sauh sauh ang u.

Read more »

Ka thlah lek lek thin

Luruh hmun kalkawnga rahbi tin kha awlsam takin a rap bîk lo asin. Kraws rit tak puin a tlûkpui a, a thihna tur kraws ngei chu. Kalvari tlâng a panna lamah thi-lo-a-ruangin a tlu a, a nui chhin eih lo. Amaherawhchu, chu kraws chu a thlah duh lo a, rinawm takin a vuan tlat asin. Lungngaihna vâwr tâwpin a tlâkbuak a, a hmaa thil lo thleng tur chu huphurh êm êmin a hmachhawn zâwk si. Chu krawsah ngei chuan khenbehin a awm a, a thlarau a thlah thlengin krawsah chuan khai kanin a awm. Kraws nên khân eng tik lai mahin an inhlat ngai loa, insi rengin a thihchilh zâwk si.

 

Keini kraws put hi zawng a zâng lulai êm a ni! Kan thihna tur kraws kan pu a ni tih inhre loin tam tak hi chu kan hlima kan lâwm thin. Kan kraws put hi vawi eng zât nge kan tlûkpui ve tawh le?

 

Kei zawngin ka thihna tur kraws hi a rit ka ti êm a, kan thlah lek lek thin asin. Mahni thihna tur kraws put chu a dera nuih luih a har a, lemchan tuala ennawm chhuah nên lah khaikhin rual a ni hek lo. Vawi tam ka tlûkpui a, ka hmalama luruh hmun chu huphurh leh hreh takin ka pan hrâm hrâm a ni.

 

Kalvari tlâng panna hi zawng thihna hmun a nih avangin hnung lam hawi mai a va châkawm țhin êm! Chu kraws chu vawi tam tlukpui thin mah ila thlah loin i vuan tlat ang u. Chakna thahrui a thâmral thlengin vuan ila, kraws lêra kan thlarau kan thlah thlengin rinawm takin i vuan ang u. Kraws hi hlim tak leh nuamsa taka put chi a ni lo. A hrehawm a, a huphurhawm asin. Vawi khat kan put tawh chuan thih thlengin rinawm takin kan pu tur a ni.

 

Thisen far zawih zawih kârah rinna mitin hmalam thlîr tlat ila, a hnung kan zui Isua kha thlarau mitin i en tlat ang u. Chu thihna kraws, rit leh țihbaiawm tak chu thlah lek lek thin mah ila, vuan tlat ila, nakinah lallukhum hlu-ah kan la chantir dâwn a ni. Amen!

Read more »

Kan mamawh lo ang

Evi leh Adama kha nupa inhau peih tak, insawisel deuh reng ni ta se. Kaina leh Abela kha inkawm thei miah lo, insual deuh reng ni ta se. Adama te chhungkua kha titi ho ngai lo, mahni room theuha tawm deuh châwt ni ta hlawm se. Hmun khata an awm khawm pawha nui ho dar dar thei lo khawpin hnahthel emaw thingtang emaw kha midang ngaihsak miah loin (tunlai smart phone ang mai hian) khawih mial mial hlawm ta se. Chhungkaw hrehawm tak a ni ngei ang.

Pathianin chhungkua min pe a, he chhungkua hi khawvela kan thil neih hlu ber a ni. Van thlenga kan chhawm tur chu kan chhungkaw memberte hi an ni. A bâk kan neih dang reng reng hi chu engmah kan chhawm dawn lo.

• Chhungkua hi kan ngaih pawimawh ber a ni reng tur a ni.
• Chhungkua hi kan innghahna awm chhun a ni tur a ni.
• Chhungkua hi kan lungngaih leh lawmna kan thlenna hmasa ber tur a ni.
• Chhungkua hi kan seilenna tur a ni.

Chhungkaw tha tak, inkawmngeih tak, inzui deuh reng, titi hoa nui tlang dar dar thei; inngai ngawih ngawih leh inhmangaih tak ni ta vek i la-

▪ Fahrah enkawlna kan mamawh lo ang.
▪ Ngawlvei enkawlna kan mamawh lo ang.
▪ Jail kan mamawh lo ang.
▪ Tar enkawlna kan mamawh lo ang.
▪ Counselling centre kan mamawh lo ang.

Read more »

Rawngbawl chhan

1. Vanram kai tum vanga rawngbawl - Famkim tum reng rengin hun an hmanga an famkim tak tak thei si lo. An rilru a hah thin.

 

2. Mite hmuha rawngbawl - Mite hmuha fel leh tha nih an tum a, nun khingbai takin an awm thin.

 

3. Nihna leh chanvo neih nuam ti chunga rawngbawl - Nihna neih țeuh te hi ropuina emaw an ti a. An nihna chuan a chhandam dawn emaw tih châng an nei fo. An nihna an chapopui thin.

 

4. Sum hmachhuana rawngbawl - Sum an ngah avangin an sum leh pai chu ui hauh loin an pe a. Anmahni erawh an pên chhuak thei ngai lo. Rawngbawl hliah hliahah an inngai.

 

5. Sawisel chunga rawngbawl - An ngaihdan dik riauin an hria a. Thlarau hnathawh fiah si loin kohhran kalphung an sawisel fo.

 

6. Hruaitu chunga lêng nia inngai chunga rawngbawl - Thlarau chang sang bika inngaihna a lian a. Kohhran hruaitute an duh khawp lo a, an sawisel fo thin. An thlarau chan chu hruaitute aia chhah bikin an hria a, an duh khawp lo thei hle.

 

7. Biak ina rawngbawl - Biak ina thuro, hmun danga ui kawlh ang maiin an nung thin. Pathian thu hian an nun chhungril tak tak a khawih che lêm lo.

 

8. Krista rawngbawl - Krista hmangaihnaah an chiang a, vanram leh meidilin an nun a tibuai pha lo. An hmangaih ber Krista tan an nunna zawng zawng an hlan a, an tana tuartu Isua chuan an tan hmun a buatsaihsak ang tih an ringhlel ngai hek lo. Chu chu lungkham berah an neih lo a, palai rinawm nih an tum zawk mai thin. Krista avangin midangte hmangaihna neiin an nung thin.

Read more »

Hruaitu nihna nei lo

Hruaitu chu mi rinawm a nih a ngai a. A taima bawk tur a ni. Pathian lam kawngah phei chuan activities-ah a tel tam tur a ni a, tawngka chauh ni loin a nunin member dangte a hmangaih tur a ni.

 

Nihna hian min khalh kal a, min khalh ngil fo thin. A tha e. Nihna kan neih avang chauh pawha rawngbawlnaa kan pen chhuak a nih pawhin kan chhuah loh ai chuan a tha hrim hrim.

 

Hruaitu dik tak chuan nihna a neih loh pawhin a rawngbawlna a hlamchhiah ngai lo. Chhuanlam a siam ve zut ngai lo. Ngaih pawimawh bîk a nei ngai lo. Rawngbawlna hi intiat vek a ni tih a hria a, a nêlawm bawk thin.

 

Hruaitu tha kan nih theuh theih nan nihna neihah duhtawk mai lo i la, nihna neih loh leh lutuk pawh i tum chuang lo ang u. Lalpan min ruatna hmunah rinawm takin thawk i la, nihna kan neih lohna hmunah hlei hlei i rinawm lehzual ang u.

 

Hruaitu ropui Mosia kha dawhtheihnaa khat a ni a, hmangaihna leh ngilneihnain a thinlung a luah khat reng bawk. A miten an tuar ai chu amah pawhin tuar a huam thin. Chuti ang chuan hruaitu chuan a mite a hmangaih tur a ni a, an chhiatna turah pawh a hliah khuh thin.

Hruaitu ropui ber Isua chu dikna leh huaisenna khat a ni a. Dik nia a hriatah chuan huai takin hma a la thin. A huaisen êm êm a, a inchhiar zau a, thil kalphung a hre êm êm bawk. Ani anga hruaitu tha kan nih theih nan kan khaw hawi kan tihzau a, Pathian thu tak kan hriat zau a pawimawh hle.

Read more »

A la rei lo asin

Zak deuh si, nuam ti deuh bawk si khân inah kan lût a. Iptepui lian zetah mau thei ka ak lawr zuai a, nuam ti takin ka phawrh ta a. Thlêngah tihtak zetin ka bun ngat ngat a, nakinah chuan sangha pakhat, kut zungpui tiat vel hi a rawn tla thlarh a. Kan nui dar dar mai.

Thang pawhin khat mai duh tâwk loin hnih lai a liam pui dawn ruai tihah hian hmanlai chang tawh thawnthu hlui kha a thar leh thin. Ngaih avanga pawh kir theih si loh lunglen avanga lo hnai leh thei si lo hi tu khaw kha mahin kan theihnghilh phal lo a, lunglen changin mittui parawl pûrin kan nui leh vur vur thin.

Nghakuai chiah turin thiante nên kan chhuak a, lui dung zawhin li lian deuh kan zawng thla ngat ngat a, a tâwp a tâwpah kan inchiah ve ta far a. Man kan tum lo nge kan châk lo zawk, sangha kha rilru a la ber lo tlat alawm. Kut zungpui tiat pakhat chu ka man ve ta nawlh a, chu chu kan hâwnpui tâk, kan bun chhuah nawlh kha a ni.

Zân thla êng hnuaia tuikhur tui chawi te kha a va nuam tak êm! A rûka ngaihzawng, a ruk thoa min ngaizawngtute nêna tui chawi tluka nuam kha a awm lo. Vai hla ‘pardesi’ sa chunga kan han au tial ve riai ruai te kha a ngaihawm thin.

Thianzaho kan han riak khawm a, nula tih tham ve uaih tawh te nên kan mu tlar pût mai a. Kârah pakhat lek mu mah se, a rûka di ve te kha chu an hla duaiin a hriat. Midang hriat chi si loh, bula mut tir dân ngawt zawn lai te kha a va ngaihawm tak êm!

Zawbuang vehin kan vak chhuak a, mau hmun thelh hul maiah zawbuang chhûn mu kan han hmu hlauh mai chuh! A hmaa kan titi nasat tehlul nên, kan phun sep sep pawh tlangau au ang maia ring ni ta hian a hriat. Kan han kap pawp mai a, sairawkherh nen kan sai pawp pawp bawk a. A hmun a thelh nuam bawka sakhi hi ka inchan deuh ber mai. Kan petek zung zung a, zawbuang tân pawh tawh khirh ve tak tur kan ni. Nuam ti takin kan zâwn haw a, a rim lah chu a na phian lehnghâl.

Pawl sawm result a lo chhuak a, pass lawm nan ui kan talh a, nuam kan ti tlâng bawk a niang, duh aia tam kan ei a, ui sa kan rui ta a nih kha. Kan zawi ngiai a, kan mu hle hle mai ni.

Tuikhur (muvanlai tih hi a hming a ni) mawngah pipu kan suih a. A sâng tha bawk a, a inthên chuan ral lehlam kan hmu pha thei hial ang tih tur khawp a ni. Kan thianpa chuan intithu takin uai hmasak ber a chuh tlat a, kan uai tir ta alawm le. Tûn thlenga ka benga la châm chu a hla sak kha a ni; “Aw, Lalpa...” a ti a, kan pipu suih chu a vawi khat inthênnaah a chat ta mai! Kan thianpa zai pawh chu “...paaa...” tiin a zuih ral a, keini lah hmanhmawh baklêngin kan zuk tlan a. Kawr kamah thi lo a ruangin a mit a lo khap fak fak a, ka va han khawngaih tak êm! Eng sawi lo chuan tuikhurah kan hruai chho a, kan hawsan daih lehnghal!

Tum khat kan indo lem a, kan thianpa a tlu a, a bekah hmawlhte a bur vu mai. Kan va hlauthawng hman tak! Sairawkherhin kan indo leh bawk alawm. Khiang rah kan lo khawm sauh sauh a, kan inperh ta thin a nih kha. Pathian hi chu a tha ka va ti tak êm! Kan mitah te khan inperh ta ila, a del dawn chiang si a. Ka cousin chalah tak an perh a, a pawng ul lehnghal.

Mau bul kawm kan la a, vur tawlhna ang chi hian thut theihin kan siam a, leivungah kan tawlh ta thin a nih kha! A nuam a, a hlauhawm hle bawk. A chak fur fur thei sia, brake nei ve hek lo, a tawpah chuan kan inbun khâwm leh ruih thin.

Tum khat chu kan thianpa te cycle-ah kan chuang a, a hnungah min phur a, a tlan laiin chhuk rawh min tia, ka chhuk thiam si lo. Min chhuk luihtir a, a hnunga light an vuah chu ka ti tla ta! A hrehawm ka tih tawh tehlul nên ka hrehawmna tizual turin tlaiah chuan a pa-in a man min rawn chawitir ta zui. Ka va zak tak êm! A man kan pe a; mahse, nuam an ti lo deuh a niang, min rawn kir leh ta nge nge.

Infiam hi ka peih ve viau nachungin sikul chhunga infiam hi chu ka duh ngai miah lo. Tum khat chu volleyball hi room chhûngah an khêl a, ka thu ngawi reng a, ka chalah tak min ben khum a. Ka la ngawi reng. Ban hnuah ka nu-in min lo hmuak a, ka hmuh veleh ka tap ta vak mai a nih kha! Kan zirtirtu nula pakhat chhe lo deuh khân min duhsak teh tlat zuk nia! Tûn thleng hian a chhan ka la hre thei lo. Ka chhânna te kha paper a check hunin a pen khân a rukin a lo siam tha zeuh zeuh thin nia!

Ngûnnhnam lem (Thunder Cat ngûnhnam ang) thing hmangin ka pa-in min siamsak a, lo hal nikhua ram kan tum te khan kan pai chhuak a, inti pa tawkin râl khat atangin ram kâng kan thlir thin. Ram kâng thelh rual kan nih ve tawh hnu chuan zan thim thamah ram kang kan thelh a, kan thelh mih aiin thelh mih zawh loh kha a tam zâwk hialin ka hria. Kan thianpa pakhat chuan an in chung di te kha tui a lo leih huh vek zel. An him ta a niang chu maw?

Thawnthu hlui ziak ang mai ka nih laiin kha’ng hun kal ta te kha tunah hian ka bulah thleng mêk angin ka hre tlat. Ka bialnu hlui te kha ka mitthla a, ka ngai deuh tlat! A la rei lo asin!

Read more »

Nu nge pa?

Chhungkaw din chungchangah leh fanau enkawl danah hian nu nge pawimawh anga pa? Kohhran leh khawtlangah pawh hmeichhia leh mipa pawimawhna hi thliar thiam har tak a ni.

 

Khawvel thuhriltu ropui berte zinga mi DL Moody chuan “Khawvela nu zawng zawng hi ka nu ang chu ni sela, Tan-In hi a awm a ngai lo ang,” a tih hian nu pawimawhzia a tarlang chiang hle. 1 Korinth 11:3 chuan mipa pawimawhna chiang takin a tarlang- “Mipa tawh phawt lu chu Krista a ni.”

 

Mipate hi venpui ngai, khalh ngil ngai leh fuih phur reng ngai kan ni. Hmeichhiate hi hum ngai, puih ngai leh hmangaih ngai an ni thung. Mipain chhungkua a enkawl a, hmeichhiain chhungkua a khalh ngil thin. Mipain chhungkua a uap a, hmeichhiain chhungkua a kuah khawm thin.

 

Hmeichhe sualin fate nun kawng dik loah a nawr liam a, tan-in chaw atan a fate a barh lût thin. Hmeichhia, mahni pasal te lua nei lo chuan mit a nei lo a, beng a nei lo a, thluak pawh a nei hek lo. Chuti ang hmeichhia chu hmuh ngawt pawhin hlauhawm tak an ni.

 

Mipa sualin chhungkua a chawk buai a, talhfiak tel loin a vaw darh thin. Krista lua nei lo mipa chuan vanram kawng hmuhna turin mit a nei lo a, chhandamna thu sawi turin ka a nei bawk hek lo.

 

Chhungkaw nu leh pa kan nih chuan khawvela kan awm chhan chu chhungkaw enkawl hi a ni. Fate kawng dika hruai turin Pathianin kan kutah mawhphurhna a dah a. Chumi hlen zo lo nu leh pa chuan damchhan lungphum a phum lo a, thihchhan tlâk thihna ropui a hmachhawn hek lo ang. Thlân lunga thaikawi biahthu zâm zam tur thu thiltithei ziak turin a kut a tawi si a. Nu leh pa hi pawimawh zâwk an awm lo. Pakhatin a dai pelh chuan pakhat a hliam thin. Pakhat a hlim chuan pakhat a nui thin. Pakhat a tah chuan pakhat mittui a tla thin. Pakhat a lungawi chuan pakhat a tlai thin.

Read more »