Rethei lâwmna leh hausa duhthusam

Retheihna ûm bo tumin khawvel a buai a. Hausate sum chhep relh avangin khawvêl a chingchivêt bawk. Retheite hausak ve hun nghâkhlel takin thlir thin mah ila, ni khi thimah a chan a, thla khi thisenah a chan hma loh zawng hausa tia sawi an hlawh dâwn si lo.

Retheite lâwmna hi sum leh pai ni sela, hausate hi an va nihlawh dâwn êm! Retheite retheihna hi sum leh pai ni sela, hausate hausakna hi tangka a ni ngei ang. Retheite retheih chhan hi an kutah ni loin a thlîrtu mitah zâwk a lo ni. Hausate hausakna hi an sum neihah kan teh a, ‘emaw’ kan ti fo.

Retheite lâwmna hi maian bai insuahah lek pawh a sân viau laiin hausate duhthusam erawh sing chuang man pheikhawk a ni thin. Retheite lâwmna hi bus fare rate tihhniamah a innghah laiin hausate duhthusam erawh nuai 10 chuang man car a ni si.

Rethei lâwmna hi kan bul velah hmuh mai tur tam tak a awm laiin hausa duhthusam erawh ram hla takah kal a ngai fo thin. Rethei lâwmna hi tawng chen a nih laiin hausa duhthusam erawh mêl kal a ngai si.

Rethei lâwmna hian mittui a koh chhuah fo laiin hausa duhthusam erawh zan khaw tai rêk thlenga men a ngai. Rethei lâwmna hian thenawm khawvêng a tihlâwm laiin hausa duhthusam erawh thenawmte tan harsatna a ni fo.

Rethei lâwmna hian chhungkua a suih fin a, hausa duhthusam erawhin chhungkua a tikhi thin. Rethei lâwmnain kohhran a hnaihtir a, hausa duhthusam erawhin a hlat si.

Read more »

Tu nge ka nih?

Mahni inhriat chian tluka pawimawh hi mimal nunah a awm kher awm lo e. Midang hriat chian te, kan tihtur hriat chian te, kan hna hriat chian te, kan zirlai hriat chian te hi a pawimawh êm êm. Heng hian pawnlamah hmasawnna tam tak min pe thin. Mahni inhriat chianna chuan chhûngril lamah nghehna min pe thung.

Bible chuan “Pathian Fapa ringtu chuan mahniah hriatna a nei a ni,” (1 Johana 5:10) a ti.

“Nangmah i inhriatna kha khawvêl tâna i tih theih ropui ber a ni.” (Ramana Maharshi) Tanpui ngai pui thin a, thil pawimawh leh ropui angin a lang thin. Mahse, khawvel tana kan tih theih ropui ber chu mahni inhriat chian hi a ni. Kan nihna aia liana lan te, kan nih aia te riaua inhriatna te hi khawvel tan thil hlauhawm tak a ni fo.

“Midang hre chiangtu chu mi fing a ni; mahni in hre chiangtu chu tihvâr (enlightened) a ni.” (Lao Tzu) Thenkhat chuan midang chanchin kan chhui a, kan hre thei a, thil kalphung pawh kan man chak viau thin. Kan mitin mi kan teh fo. Finna dik chu mahni inhriat chian hi a ni. Chutah chuan khawvel tana ênna a awm.

“Keimah ka inhriat aiin ka lianin ka tha zâwk a ni. Thil tha tam tak keimahah a awm tih ka lo hre lo.” (Walt Whitman, Leaves of Grass) Nêp bik riau leh thil ropui ti thei loa inngaih hi awl tak a ni. Engmah ni lo anga kan inngaihna hian hniam takah min dah thin. Kan chhûngah hian thil ropui tih theihna tam tak a awm a, mite neih loh thil tha tam tak a awm. Heng thil hai chhuak tur hian mahni inhriat chian a, kan inzir ngun fo a tûl.

“Mahni inhmuh chhuahna hi huaina tialhtu tui thurûk chu a ni.” (Grace Lichtenstein) Kan hlauhna hi hneh tur chuan mi huaisen ka ni tih kan inhriat hmasak phawt a ngai. Tu mah hi dawizep rêng kan lo awm lo. Kan duhna tak tak kan la lantir loh vang mai a ni. Pathian min siam dan te, nu pum chhunga min din dan te; ropui tak, hlauhawm tak leh mak taka siam (Sam 139:14) kan nih dan leh finna tinrenga thuam kan nihzia te ngaihtuah hian mihring hi a huaisen êm êm a ni. Hlauhna tibo turin keimahnia huaisenna inphum hi haichhuak thin ang u.

Watch your thoughts; they become words.
Watch your words; they become actions.
Watch your actions; they become habits.
Watch your habits; they become character.
Watch your character; they become your destiny.
- Lao Tsu

Read more »

Fel lutuk suh

A mak ngawt mai. Mi nu leh paten an fate feltir tumin theihtâwp an chhuah a ni ngai a. Nang leh kei erawh fel lutuk lo tura zirtir kan ni hi khawvel dân kalh a ni.

Fel hi mi zawng zawng tihtur leh nih tum a ni. Mahse, sualnaa hrin kan nih avangin sualna hi kan pa a ni. Misual tia kan sawi fote sualna lai hi kan felna lunga kan den hma-in keimahnia sualna hi dêng hmasa phawt ang u.

Fel lutuk hi thil tha tak a nih laiin chaponain zung a kaih duh hle. Humsual dai leh dai pelh te kan hriatthiam a, an dinhmuna kan din ve theih nân fel lutukna rau hi i kalsan ang u. |hat leh fel duh lutuk avanga engkima ‘ber’ nih tumna te hi kalsan a hun ta.

Naupangin lawmman dawn beisei avanga Sunday school a kai kim chuan, Amen. Mahse, puitlingin fel duh avanga a kai kim chuan a chapo tawh sa hrim hrim. Fel leh hmingthat duh avanga a lang a mawia kohhrana inhman hi sualna pawhin a nuihzat asin. Isuan kan felna hi a duh ber loa mite hmuh loha tanpui ngai kan tanpui a, humsual dai kan kaih chhuah a, dai pelh te kawng dik kawhhmuh tura a rûka kan pên chhuah hi a Pathian thu hle.

A langsar ber leh tel tam ber nih avanga fel nih hlawh tum hi a vanram kawng lo a. Sualna leh tlin lohna tam takin a bawm tlat chung pawha hmalam pan tâlh tâlh te hian kawng dik an zawh fo.

Felna hi biak in leh a vêlah chauh a awm lo a, biak ina kan tâl tam avanga ngaihthat ngawt tur a ni lo a, kan tâl tam loh avanga ngaihthat loh ngawt tur pawh a ni hek lo. Mihring ngaiha fel lutuk hi Pathian ngaiha felna a ni si lo a. Keini zawngin kan chhût a, kan chhût sual fo thin.

Biak in kawnga ngîl taka kan kal laiin kan mihringpuite chu hremhmun lam panin kawi takin an kal pai chawn chawn asin. Biak in kawnga smart taka kan kal laiin zu hmun lam panin bawrchhawr takin an kal asin. Biak in leh a vêla kan fel viau ang hian kan mihringpuite bulah hian fel takin awm ila, ringtu dik tak kan ni ang.

Isua hniak hnung kan zui dâwn a nih chuan khawi hmunah pawh kan kal thei tur a ni. Biak in kawngah chauh ni lo-in daikil kârah pawh Isua hniak a awm si a.

Read more »

Mei alh leh chhûm ding

 

 

Israel fate Aigupta salah kum 400 zet an tân hnu-in Pathianin Mosia hmangin a hruai chhuak a. Kum tam tak tihduhdahna hnuaia awm an nih avangin an rilru pawh a phuailuai tawh hle-in a rinawm. Mahni indah hniamin rilru thlaphang leh hlau rêng rêngin an awm ngei ang. Aigupta ram atanga hruai chhuah an nih khân an taksa chu zalên mah se, an rilru saltu a awm tlat avangin an harsatna sutkian chu thil khirh tak a ni ngei ang le.

 

Cairo atanga Jerusalem hi 427 km-a thui a ni. Kawng tawi lamah kal ta ila, ni 40 chhûng lekin Kanaan ram a thlen theih ang. Mahse, Pathianin kawng kual lamah a hruai a, kum 40 lai an thang ta.

Awlsam taka thleng thei an nih laiin Pathian chakna chauh rin theihna hmunah an awm a. Kawng bumboh leh harsa takah Pathian kut chak tak hruainain an kal ta a ni. Zânah mei alhin a hruai a, chhûnah chhûm dingin a hruai thung.

Pathian hnathawhna hmun pawimawh tak chu hriat loh ram kan dai hian a ni. Kan rilru leh ngaihtuahna siam that ngai a hriat tlat avangin kawng kual zâwk leh harsa zâwkah min hruai fo. Amah kan rin theih nan leh kan hriat chian nân kum tam tak min vahvaihpui thin.

 

Israel fate kha an sual a ni ngawt loa an rilru kha tunlai tawng takin a depress nasa êm êm a, stress an nei nasa hle-in a rinawm. Hlauhnain an khat a, an chi-ai hma êm êm bawk. An mumangah Aigupta sipai hruihrual an mang a, thisen leh hliam tuar hmêl an hmu fo ang. Aigupta ram atanga taksa kal chhuak ni ngawt loin an harsatna hmun ata Pathianin a hruai chhuak a ni.

Tunlaiah mi tam takin harsatna leh manganna rit phurin kan rilru a chi-ai nasa thin hle. Depression hial neiin kan rawngbawlna pawhin a tawrh phah hle thin. Pathian hian kan taksa leh thlarau mai ni loin kan rilru ngaihtuahna thleng hian min chhanchhuah a tum a ni. Chuvang chuan kawng awlsam leh hnai thlang mai loin harsatna tam tak min pal tlangpui a, tuipuisen min kânpui a, thlaler ram ro min daitir thin.

Hêng harsatna karah hian mahni chauha kal emaw kan inti a, kan chunga mei alh leh chhûm ding kan hmuh hmaih fo. Pathian hian min thlahthlam lo a, min kalsan ngai hek lo. Ramtiamah thlamuang tak leh nghet taka kan khawsak a, hlauhna leh rinnghelhna zawng zawng kan paihthlâk a, Pathian chauh kan rin theih nân kan mihring hlui chu kawng lakah tihboral vek a duh a. Mihring thar nen ramtiam min thlenpui a tum a ni.

Read more »

Ringtu Smart

Pathianin mihring a siam khân saruak vekin an awm a, an zak lêm lo (Gen. 2:25). Hei hi a chhan chu chhia leh tha hriatna an la neih loh vang a ni. Mihringin a duhthlannaa a chhia leh tha hriatna thing rah a ei hnu khân saruak an nih an inhria a (Gen. 3:7). An zak a, theipui hnahin pawnfen an insiam chawp ta a.

Mihring nihna dik tak chu saruak a ni a, kan mawina dik tak pawh saruak a ni. Kan pian tirhin saruak kan ni a, kan zak ngai lêm lo. Eden huan bawhchhiatna avangin saruak kan nih kan inhria a, kan lo zak ta thin.

Mawi leh nalh kan duh a, rualpâwl loh kan hlauh luatah a châng chuan kan ti lutuk fo thin. Mite aia mawi bîk leh nei tha bîk nih kan tum châng a awm ta fo mai. Bawhchhiatna suala kan tlûka a chhia leh tha hriatna kan neih pawh tih tawh nâk-a-laia mite aia uchuak taka inchei kan la tum thin hi chu Eden huan bawhchhiat nawnna ang mai a ni.

Amaherawhchu, Pathianin mihring a hmangaih êm avangin theipui hnah pawnfên ngawt chu duhtâwk loin savun kawrfual a siamsak ta a (Gen. 3:21). Mihring chu ama mihringpui mitah mawiin a lo lang ta a, Pathian mitah erawh kawrfual chuan an bawhchhiatna sual a târlang thung.

Ringtu kan nih chuan mawihnai taka inchei te, thianghlim taka inthuam te hi kan tihtur pawimawh tak a ni. Thenkhatin, “Incheina ringawt kan buaipui a, keimahni leh Pathian inkar hi a pawimawh zâwk. Kekawrbul leh t-shirt nên mai mai pawh inkhawm ila a pawi lo, ram dangah pawh an tihdan a ni ve tho,” tiin an sawi fo. Ni e, keimahni leh Pathian inkar hi a fel hmasa tur a ni. Kan inkar a fel phawt chuan, thianghlim leh mawi tinreng duh mi, a tha ber ber duh thin Pathian hian Amah chibai kan bûk hian thawmhnaw mawi leh tha ber pawh a duh ngei ang tih hria ila. Kan theih tawka mawi leh tha ber inbel thin ang u.

Thawmhnaw man to leh tha ber ber lei i tum ang u tihna lam ni loin, kan theih tâwka tha ber zel hi Pathian tân i hlan ang u tihna zâwk a ni. Eng emaw remchan lohna avanga thawmhnaw inthlâk hman loh chu a awm thei. Kan rilrua kan dam tlânna a pawimawh ber rualin Pathian laka kan landân hi kan uluk a ngai fo. Chhûngril lam mai ni loin pâwnlam pawh uluk ang u. Thianghlimna Pathian ropuizia hi hre nawn fo ila a tha hle awm e.

Pathian hi a ropui a, amah chibai bûka kan kal hian felfai leh zahawm, thianghlim leh mawi takin inthuam thin ang u. Ringtu tihawm rênga mawiin inthuam ila, thatchhiat avanga ringtu tawp tak nih ai chuan Ringtu Smart nih i thlang zêl zâwk ang u.

Read more »

Nu leh pa

 

 

Zing khua a lo var a, ni lah chuan a hmêl mawi rawn chhuahin hmai hliahna rêng a hmang duh si lo. Tukverh âwng lai apiangah rawn lûtin thlasik khaw vawh lai atan a îtawm kher mai. Sikul naupang uniform mawi tak tak ha chunga sikul lam pan dêl dêl chu hmuhnawm a tling kher mai. Kan kawmchhaka sikulah pawh devotion an hmang mêk a, zirtirtu pakhat chuan naupangho hnênah nu leh pa pawimawhna leh chawimawi dân tur a lo hrilh mawlh mawlh a. Ka beng a verh kher mai.

 

Pa hmangaihna hre lo tura fa-lak kan nih chuan vanduai tia sawi ni mah ila, hmangaihtu tak Isua kan neih erawh chuan mi vannei ber kan ni thung.

 

Nu leh pa te hi an rethei emaw, an mâwl emaw, lehkha an thiam lo emaw, rual an pâwl lo emaw pawh ni sela, an fate hian engtikah mah kan tluk thei ngai dâwn lo.

 

Kan nu leh pate hian pawl 10 an pass lo a, keini’n MA kan pass a nih pawhin kan tluk thei chuang hauh lo nia. Anmahni anga fa, MA pass thei khawpa kan enkawl seilen phawt loh chuan anni ang kan ni thei hauh lo. Doctor kan lo ni a, kan nu leh pate chu BA pass ngawr ngawr an nih pawhin keini aiin an la sâng tho tho. Fa, doctor pass thei khawpa kan enkawl seilen hnuah anni ang chu kan ni ve dawn chauh tihna a ni ang.

 

Nu leh pate hi eng ang mi pawh ni sela, kan hmangaih tlat tur an ni. Thla kaw chhûng harsatna tinrêng kârah min pai a, an ei châk zawng pawh ei ngam lo leh an tih duh zawng pawh ti ngam loin an inenkawl a. Hrehawh tam tak karah hlâng chunga chuangin min hring a. Chhungkua kan va tibuai nasa tehlul êm!

 

Min hmangaih lo emaw kan tih hian min hmangaih lutuk zâwk vang a lo ni a. Min duat lo emaw kan tih hian min duat lutuk zâwk vang a lo ni thin. Kan nu leh pate hian min hmangaih lo se, tun hi thleng thei tu mah kan awm lo. Hmangaihna chu hmangaihna vêka chhân lêt a tûl thin. Kan nu leh pate hi kan theihna zawng zawngin hmangaih lêt ve ila, an tân i insêng ve ang u. Kan hmangaih thu-te hi pai tawih mai loin i hrilh thin ang u. Tawngka vîn ai chuan a ngaihnawm zâwk si a.

Read more »

GIDEONA (Roreltute 6 – 9)

Israel faten Kanaan ram an luh dâwna a rama lo chêng hmasa te kha Pathianin ti chimit vek turin a ti a. Mahse, khaw 18-a awm Kanaan ho chu an hnawt chhuak lo a, an chhiahhlawh atân te an chhawr ta zâwk a. Lalpa vantirhkoh chu Gilgal atangin Bokim khuaah a han chho a, Israel faten Pathian thu an zawm loh avanga Kanaan ho chu an nâkah hlîng ang leh an pathiante chu an tân thang ang a nih tur thu a hrilh a.

Hun a lo kal a, Israel fate chuan Pathian an theihnghilh ta a, an bula awm pathian dangte chu an be ve ta a. Vawi tam tak Pathian an hawisan hnu-in Lalpan Midian-ho kutah kum 7 a awmtir a. Israel faten thil an chîn te hian Midian-hote leh Amalek-hote chu an han chho a, an thlai chin te leh an ran vulh te chu an han chîl chhiatsak thin.

Chutia hrehawm taka kum 7 an awm hnu chuan Israel fate chuan Pathian an au ta a. Pathianin an au thâwm a lo hria a, a vantirhkoh tîrin chhanchhuaktu a pêk tur thu a hrilh a. Joasa fapa, Gideona (Jerubaala), Ophra khuaa Abiezrit mi chuan grep sâwrna khurah buh a lo vua a. Lalpa vantirhkoh chu a lo kal a, ani chuan “Nang mi chak huaisen, Lalpa chu i hnênah a awm e,” (Roreltute 6:12) a ti a. Gideona chuan “... Ngai teh, Manasea thlah zingah hnam rethei ber kan ni a, kei lah hi ka pa chhungte zinga tê ber ka ni si a,” (Roreltute 6:15) a ti a. Lalpa chuan, “I hnênah ka awm zêl dâwn alawm,” a ti a.

Gideona chuan Lalpa ngei a nih leh nih loh fiah nân kel no leh chhangphut a han la a, lungpui chungah a dah a, vantirhkoh chuan a tiang ken hmâwr chuan sa leh chhang dawidim telh loh chu a han dek a, lung atang chuan mei a lo chhuak a, a kâng ral ta vek a. Gideona chuan, “Lalpa vantirhkoh chu a hmai chhanah ngei ka hmuh tâk chu le,” (Roreltute 6:22) a ti a. Chumi hmun hmingah chuan Jehova-Salom (Lalpan remna a rawn thlen-the Lord send peace / Lalpa chu remna a ni-Jehova of peace) a vuah a.

Chumi hnu chuan Gideona chuan huaisenna a lo nei a, Pathianin a hrilh angin zânah Baala maichamte chu a tichim a, Aseri te chu a kit ta a. Tichuan, Midian-hote, Amelek-hote leh khawchhak fate chu an pungkhawm chiam a, Gideona chu beih an tum ta a. Gideona chuan Pathian a bia a, fiahna a dîl leh ta a.

Midian-ho nên an inbeih dâwnin Pathianin Gideona sipaite chu a tihtlêmsak a. Hlau leh khur zawng zawng mi singhnih leh sanghnih an kîr leh a, sîngkhat an la awm. Singkhat pawh chu Pathianin tam a la ti a, zathumah a tihtlêmsak leh ta a.

Zanlaiah Midian-ho riah bûkah an zu kal a, an kut veilamin meichher an keng a, dinglamin tawtawrâwt an keng bawk a. Thâwklehkhatah hlum bêl an ken chu an tikeh sawm vek a, tawtawrâwt an hâm bawk a, ‘Lalpa leh Gideona ngunhnam’ tiin an au dur dur a. Midian-hote chu anmahni leh anmahni an inbei chiam a. Hnehna an chang ta a ni.

Gideona damchhung chuan Israel fate chu kum 40 chhûng ralmuangin an awm a. Israel fate chuan kan chungah ro rêl tawh ang che, nang leh i fapate chen pawhin an ti a. Mahse, Gideona chuan, “Kei zawngin in chungah hian ro ka rêl lo ang a, ka fapa lahin in chungah ro a rêl hek lo ang; Lalpan in chungah ro a rêl zâwk ang,” (Roreltute 8:23) a ti a.

Gideona chuan nupui tam tak a nei a, fapa sawmsarih a nei a, tar kûnin a thi a ni.

Kan nuna zir tur:

1. Gideona hi rethei tak leh pachhe tak a ni. Chhuan tur rêng a nei lo a, a chhuan tur neih chhun chu Pathian chauh a ni. Pathian mithmuhah mi chak ni mah se, amah chuan chhuan tur rêng niin a inhre lo.
2. Mi chak huaisen a ni. Pathianin mi chak huaisen a ti a. Hei hi ama thahrui leh theihna lam ringawt ni loin Pathian a rin tlatna vang zâwk a ni. Tu mah hi chak tâwk leh huaisen tâwk inti kan awm lo. Pathian hi kan chakna bul chu a ni.
3. Hmai chhanah ngei Pathian a hmu. Mi thusawi atang te, mi testimony atang te chauha Pathian hi hria kan nih chuan kan inenfiah a tha hle ang. Gideona chuan hmai chhanah ngei Pathian a hmu a, a hmuhna hmun pawh Jehova-Salom tih a vuah nghe nghe a ni.
4. Pathian a fiah. Bible-ah ‘I Pathian fiah suh’ (Deut. 6:16) tih awm mah se, Gideona chuan a hnêna Pathian inlâr chu a tak a nih leh nih loh hriat fiah a duh a, chu mai bakah indonaah chuan a chak ngei dâwn a ni tih fiahna a dîl a, Pathian chu vawi thum a fiah a, Pathianin a rintlâkzia a lantir a ni.
5. Pathianah chauh a innghat. Sipai 32,000 a nei a; mahse, 31,700 chu a kîrtîr a, sipai 300 nên chauh Midian hote chu a bei ta a. Midian-ho leh Amelek-ho leh khawchhak fate chu 1,35,000 an ni. Mahse, Pathianin a awmpui a, a hneh ta tho a ni.
6. Pathian rorelnaah a innghat. Israel fate khan an chunga rorêl turin an sâwm a. Mahse, a duh lo. Amah mai ni loin a fapa pawhin ro an rêlsak loh tur thu a sawi a, an chunga rorêl tur chu Pathian a ni tiin a hrilh a ni.

Read more »