Mahni infuih

Nu leh pa tel loa awm thei lo fanaute hi rin tur kan neih avangin kan thlamuang sual fo thin. Taima tur chuan fuihtu tha kan mamawh. Kan bula awma kan chauh chang apianga min fuih phûr a, min tichaktute hi kan tan mi pawimawh ber an ni.

Ama'rawhchu, kan chak loh apiang leh kan beidawn apianga kan bula awm reng thei hringfa zingah an awm si lo. Hmuh theih kan bula awm hnai ber chu keimahni bawk hi kan ni.

Rilruin taksa a tihchak a ngai a, taksain rilru a fuih a ngai. Gym-ah hian darthlalang lian pui pui an dah thin. A chhan chu mahni infuih nan a ni. Miin amahah hmasawnna eng nge awm tih ni tin a inen khân a phûr phah sawt thin.

Mahni infuihna tha ber chu darthlalang hi a ni. Kan sam leh make-up te chauh en nan hmang loin mahni infuih nan i hmang thin ang u. Kan beidawn êm êm laiin darthlalangah inen ila, a tûl chuan a ri ngeia tawng chhuakin mahni leh mahni infuih thin ang u. Hei hi thil tangkai leh sâwt tak a ni. Thil tihtum leh hmachhawp kan neih pawhin kan tihhlawhtlin ngei theih nan darthlalang hmaah infuih ila, midang laka thu tiam kher loin mahni chungah ngei thu tiam ila; a nghet a, tihhlawhtlin pawh a awl bîk. Mahni chunga thutiam bawhchhiat hi thil zahthlâk tak a ni. Kan hlawhchham chuan darthlalang hmaa mahni inen pawh thil zahthlâk a ni. Kan hlawhtlin chuan mahni chungah ngei pawh lawmthu kan sawi tur a ni.

Mahni infuih nan darthlalang lo hmang thin la, lo hlawhtling la, lo hlim zel ang che. Mi â nihna a ni lo. Mi fing nihna kailawn rahbi hmasa a ni zâwk si a.

Read more »

Inti senior suh

Kohhran thalai pawl hrang hrang hian kum 40 thleng a huang chhûngah rawngbawl min phalsak a. Hei hi a lawmawm viau rualin naupang zawkte tân harsatna a siam châng a awm fo. Kum inkar inthlau lutuk hian rawngbawlnaah harsatna a siam thin.

Mihring nihphungah upa leh naupang kâr a awm thin a. Hmanlai leh tunlai sanah aia upa zah thiam kan inzirtir nasa hle. Tunlaiah ngat phei chuan aia upa zah hi kan inzirtir nasat lehzual a hun tawh hle. Naupangte hi an sual ta viau tihna ni loin kan chhehvel (environment)-in a zir vang te pawh niin a lang. Chu bakah chhungkuaa kan inzirtir dan pawhin kawng thui takin a hril ngei ang.

Hetih rual hian upa zâwk te’na kan zir tel tur kan hmaih fo chu intih senior loh hi a ni. Mahni kum rualpui ang zela midang kawm kan zir a ngai. Kan rualpui kawm bawrh bawrh thiam chuan kan bulah nuam an ti ang a, an tlangnêl anga rawngbawlna kawngah pawh kan hruai thei ang.

Naupang zâwk te hnuaichhiah deuh leh tirh châk tlat te, tûl hlei loa hauh fo mai te hian inlungrualna a tichhe thin. Mihring ve tho an ni a, duh duha kan tirh kual vak vak tura piang an ni bik lo asin. Zawldawh takin kan mamawhna leh duhna te kan hrilh ang a, min pui tura kan duh a nih chuan mihring nihna anga inzah tawn takin kan ngên tur a ni. Keini aia naupang zawk an nih avangin thu pe (order) taka ti tur kan ni lo. A ngena ngên (request) zâwk tur kan ni. Hei nunphung zahawm tak hi vawng nung zel turin i inzir uar deuh deuh ang u.

Naupang zâwk te hian fak an phu hle. Upa zâwk te bulah thi dêk leh inthlahrung reng rengin an khawsa a, tihsual palha hauh hlau takin an rilrua awm leh an thiamna zawng zawng pawh an pho chhuak ngam lo niin a lang. Heti chung pawha rinawm taka rawngbawlnaa an tel zel hi Pathian an hnaih tlat vang a ni.

Kan zavai hian rualpui kawmin inkawm vek ila, inzah tawn ila, mihring kan nihna angin kan theihna intihpunsak zêl ang u.

Read more »

Intehna

Mizo chauh pawh kan lo ni lo. Hnam hrang hrang pawh an lo ni ve tho mai. Hnam pui kan tih te erawh he lamah hian an lo inteh ngai rêng rêng lo nia. A mak ve asin! Ni tina i nun kha han chhût ve keuh keuh la, midang zinga i awmin mi tawngkam leh sawi duhzawng te kha han chîk deuh la, mak i ti ve ngeiin ka ring.

Mi pangngai ngaiha ‘rualbanlo’ te hi nupui pasalah an nei a, an thiante mai bakah an chhûngte pawhin lawm takin an pawmpui thin. Hmangaihna lan chhuahna pawimawh tak chu hmai tlâng thatah, sum leh pai leh thiamnaah ni loin mite ngaiha tlin lohnaah hian a ni zâwk si! Hei pawh a mak asin! Han ngaihtuah nawn leh lawk teh. Mite ngaih leh nangmah ngei pawhin i ngaiha rualbanlo kha dam chhûng kawppui atan i duh dâwn em ni? Mahse, mite chuan an duh thei tlat. Chu chu hmangaihna a ni.

Inneihnaah naupang an kalin he zawhna hi kan zâwt fo “Monu a hmêl tha em?” Kan rilru (mental)-ah hian ‘hmêl’ hi kan dah pawimawh a, ‘pian nalh’ hi kan chawi sâng fo. He tehfung hi hmân atanga tun thlengin kan la hmang a, mo hmêl tha leh pian nalh nei chu kan inchhuang fo ti r’u? Mâkpa hausa tak nei pawh kan hawi san phah fo hi. Hmêl tha leh hausa hian hmangaihna aiin a lal lai a chên nasa tial tial ta si.

Hmangaihna hi hmêlah awm ni sela; vun a tlân a, mit vun a khup tawh chinah hmangaihna chu a chuai mai dâwn em ni? Hmangaihna hi sumah awm ni sela, rethei te tân hmangaihna pâr tlan a har âwm mang e. Hmangaihna hi lang theiah ni sela thihnain kan chunga thla a zar hunah a tawp ve mai dâwn asin! Hmangaihna chu hetah emaw sawtah emaw tih turin hmuh mai theih a ni lo. Ama’rawhchu, tunlaia hmangaihna tam tak hi chu mita hmuh theih zuk ni teh tlat thin a!

Hmangaihna dik tak lanchhuahna chu thinlungah a ni zâwk si. Chuvangin hmêlah te, pianah te, sumah te mi i teh tawh lo ang u. Hmangaihna chu thinlungah a awm zâwk si a. Eng mi pawh kan hmangaih thei. Hmangaihna kan inpawmpui thiam loh avangin nu leh pa tam takin kan fate nun kan tichhe fo. Hmangaihna hian thliar bîk a nei si lo. Sum leh pai leh hmêl thatah te, pian nalhah te hmangaihna zawng loin tu pawh kan hmangaih a nih chuan keini chuan lawm taka lo pawm hmiah kha kan tihtur pawimawh tak a ni.

Hmangaihna hi van ruah tui ang a ni. Mi hausa leh retheite chungah thliar bik nei loin a sur a, pangpar leh chabet te tan pawh ang khat rengin a sur thin. Hmangaihna hi thlifim ang a ni. Mi sualte thlan dai turin a thawt a thulh ngai lo a, mi fel ber ber te hahdam nan a kawng a sawn ngai hek lo. Chu chu hmangaihna a ni. Zah a phu asin.

Read more »

Nunna hlut a pawimawh

Chhungkaw rethei tak hi an awm a. Fanu pakhat chauh an nei a, theih tawpin an duat ve a. Sikul a lut ve tan chu an neih zawng zawng sengin an buaipui ta ringawt mai. An hmangaih êm avangin an chan ai zawng zawng an pe thin.

A lo nula a, lehkha a thiam thei mai bakah a felin a taima êm êm a. A zirlaiah a ti tha thei hle thin. A zir chho zel a, medical college-ah seat a hmu ve hlauh mai. A zir man a hautak si, mahse, a nu leh pa chuan a zir chhunzawm zêl theih nan an ei ai takmeuh an pe ta.

A zir chhuah ni a lo thlen chuan a nu leh pa chu an hlim hle a. Nghâkhlel takin an fanu lo haw hun tur chu an thlir ngawih ngawih a. A lo thlen huna an hlim dan tur te an suangtuah a, hun rei tak chhung an hmuh tawh loh avangin an ngai êm êm bawk nen, an awm hle hle thei ta lo. Mawnga hawlh ang maiin a phi sek a, an phûrna chuan a chîm sang hle.

Mahse,

An fanu chu an beisei lo ang takin thi-in a lo haw ta si! A ngaihzawngin a bum avangin a rilru na lutuk chu a lo intihlum ta mai si a. An rilru na lutuk chu awm ngaihna pawh an hre lo. Dam nawmna rêng an hre lo a, dam chhan nei loin an inhre hial a ni.

A nih, tu nge thi zâwk chu?

Min hmangaihtute tân kan nunna hi kan hlut tur a ni; min hmangaih lotute laka beidawng mai loin. Min hmangaihtu chu Isua Krista a ni a, ama tana nung tur kan ni a, min hmangaihna chu kan chhâng lêt tur a ni.

Chhungkaw inhmangaihna tluka hlu a awm lo. Nu leh pa min hmangaihna hi a tluk tur khawvelah a vang viau thin. Kan chhehvel leh ngaihzawngte min hmangaihna aia nu leh pa hmangaihna dah hniam hi thil pawi tak a ni.

Nunna hi a hlu a, a ropui êm êm a ni. Kan hlut lehzual tur a ni. Min hmangaihtute rilru natna siam nan min hmangaih lotute avangin kan nun i tichhe lo hrâm ang u. Min hmangaih lotute avanga kan nun kan tihchhiat hian min hmangaihtute nun a chhe tel thin asin.

Read more »

Tawngkam fimkhur

Restaurant-ah chuan kan lût khawm tak tak a. Ei tur tuihnai tak tak a awm loh vang ni loin kan neih mila puarna tur kan ngaihtuah avangin chana chu kan lam ta a. Kan thian pakhat chuan “Chana te chu sakawr chaw alawm,” tiin a aia tui zâwk a lam a.

A sawina ki kha ‘Sakawrin chana a heh lutuk’ a tihna emaw, ‘In ei awm tâwk lek a ni’ a tihna a ni lo. ‘Pawisa ka nei a, a aia tui zâwk ka ei teh ang’ tia ama chungchang thu a sawina a ni. Mahse, a sawi chhan ni lo keini kha kan lo na daih si.

“Pian tirh ata hausa saa piang an awm lo” kan tih fo pawh dâwt a chang zo ta! Pian tirh ata ro nei sa an awm ta nuk mai. Retheihna awmzia hrethiam lo Pathian thu awih fê fê kan inpêl ta nauh nauh nia. Mite dinhmun kan hriatthiam loh avangin kan tawngkam kan thlahdah fo.

Rethei leh pachhia lâwmna a beitham ang bawkin an rilru natna pawh a tê tham thin. Kan dinhmun atanga kan sawi hi thenkhat dinhmun atang chuan a lo na thei. Mi tin dinhmuna ding thiam leh indah thiam hi mi fing an ni. Mite dinhmuna kan indah chuan tu mah kan hmusit thei ngai lo. An harsatnaah tanpui kan châk zek zek tawh zâwk thin.

Mipui hmachhawn zawnga thusawi thin ten keimahni dinhmun mila kan sawiin a tam zâwk tân zawm (apply) a har fo. “Apple te, grape te, serthlum te hi a hrisel a, ni tin ei thin rawh u” tih ngawt theih a ni lo. Khawsak harsa ve tak tân chuan bawkbawn, samtawk, maipawl, wai wai kan te hi hmeh zin pâwl zuk ni a!

Man sâng si lo, hêng thil hrang hrang te hi kan neih (budget) milin engtin nge hrisel zâwka kan ei theih ang tih te hi sawi a hun tawh viau lo maw? Sap/phai ram zin tawh vanga “Sap/phai ramah chuan...” tih chhên te hi Vairengte la pêl lo tân chuan ninawm a chang thei. Tawngkam fimkhur hi ringtu tihtur tak a ni.

Read more »

Mihringte hi alawm

Nupa inhmangaih leh inthlahlel êm êm hi an awm a. An inneihna pawh a la rei lo hle. An pa chu sipai a nih avangin inngai êm êmin an inkalsan ta a. Kum a vei hma thla 4 la awmah chuan tlangval pakhat hian chu nu chu a vei ta tlat mai. Kelphung tap chim hmu ang maia a birh tlut tlut takah chuan a tlàwm ta mai.

Chu nu rilru hrehawm leh natzia chu van ropuizia sawi tum aiin a har zâwk awm e. An pa rilru na chu a keh chhe hneh hle. Mittui nêna kal kha mittui nên bawk a lo haw a, mittui bawkin a lo hmuak. A nupui hmangaih êm êm chu a ma ta.

Hmeichhia chuan a sualzia inhriain chunglam a hawi ngam loa Pathian hmêl hmu ngam turin a mit a meng hek lo. Mahse, hmangaihna leh zahngaihnaa khat Pathian chuan a lo nghâk reng si. Ngaihdam dila thinlung lungchhia leh inchhira a tawngtai chuan ngaihdamna a chang ta.

Bang laia sona pawhin chelhtu awm loa a bân a vai liam teuh hnu chuan an pa chuan a rawn ko a. A ngaihdam tawh thu chu a fah mial mial a. Lâwm takin a haw leh ta a. An inhauh nikhua leh inhmuh thiam loh nikhua apiangin an pa chuan a uire thu chu a sawi lang ta fo mai. Rilru hrehawm taka a awm hnu chuan mahni intihhlum hial a lo suangtuah ta! Hruihrual chu mawi takin a in valh a. Chutah chuan sa dang âwk se zawng duhthusam asin le!

Nu hmeltha tak nghawngah chuan a inkual raih a. Vawi khat leh chiah chunglam hawiin mittui nen a tawngtai a. Lalpa chuan "Kei chuan ka ngaidam vek che alawm. I tihsual engmah ka hmu tawh lo. Mihringte hi alawm inngaidam thei lo a, insawisel thin chu," a lo ti a. A nghawnga hrui invalh chu a kutin a han chelh a, a nui sak a. A zuangthla ta a. A nunna chu hruihrualah chuan a thamrâl ta.

Ni e. Mihringte hi alawm inngaidam thei lo chu. Mihringte hi alawm thahnemngai taka insawisel fo chu. Mihringte hi alawm kan sualna inhriatsak reng a, insawi chhuahsak fo thin chu. Mihringte hi alawm a dera inngaidam thin chu. Pathian chuan min lo ngaidam a, a theihnghilh vek thin.

Read more »

Biak in rimawi leh a kaihhnawih

Rimawi hi chuan mi tin thinlung a hneh thin a. A tum thiam lem lo pawhin a ri, mawi tak avangin kan ngaina thin. Rimawi hi khawvela thil ropui ber a ni hial awm e. Thiltihtheihna chak tak a nei a, a tha zawng leh tha lo zawnga hman theih ve ve a ni.

Hmanlai atanga chhawm kalphung nghet tak nei (traditional) rimawi a awm a, a bik takin kum lama upa te lung a lên tlangpui. Tin, he kalphung hi Pathian chibai buk nân hman a ni tlangpui bawk. Heng rimawi hi chu a ri ve bur bur lo a, a nêm (soft) thlup thin.

Tunlai kalphung mila her rem leh siam (contemporary) a awm leh a. Hei erawh thothang tha tak leh tang at a ni a; a nih loh leh a kat leh sawt deuh euh euh a ni tlangpui. He rimawi kalphung hian thalaite rilru a hneh a, an tuipui bawk. Heng rimawi hi chu a bengchheng a, a ring tlangpui bawk.

Music genre hrang hrang chu sawi vek sên pawh a ni awm lo e. Chûng genre hrang hrang tum thiam nih pawh thil tûl tak a ni. Amaherawhchu, heng kan thiamna te hi a hman hun leh hmun kan thliar thiam erawh a pawimawh hle.

Concert-naah chuan mipui chawh phûr a ngai a, hla thothang tha tak tak an sa a, an rimawi pawh a ring thei hle. An ri deuh rum rum a tih theih awm e. A nih loh leh rimawi nêm chi an hman pawhin mipui sang tam tak hriat theih a ngaih avangin an rimawi te hi a ring tlangpui thin.

Biak ina kan rimawi tum dan hi kan inennawn fo a tha awm e. Hmanlai chuan biak inah khuang takngial pawh an la lût duh lo a, tunah chuan (BCM) rimawi chi kim kan la lût ta. Heng rimawi hrang hrang te hi Pathian chawimawi nan thiam taka tum tur kan ni (Sam 33:3).

Biak in hi concert hall a ni lo a, mipui mimir hriselna inchen lo tak tak kal khawm kan ni zawk. Kan thiam zawng zawng show-na hmun a ni chiah lo. Chuvangin kan rimawi tum te hi a nêm thei ang bera tum hram hram a tha. Mahni hmanrua ring fâl bîk tura duhna hi paih bo theih ni se. Tin, a pawimawh berah chuan rimawi kan tum chhan hi kan thiam vang leh nuam kan tih vang a ni satliah mai loa Pathian chibai bûk nân leh chawimawi nân a ni tih hriat nawn fo a tha awm e.

Read more »