Zawlnei Jeremia

Jeremia hi Anathoh (Jerusalem atanga hmarchhak lam 4.8 KM) khuaa puithiam Hilkia fapa a ni a, BC 650 leh 645 inkar vela piang niin an ngai. Israel lal Josia lal kum sawm leh pathumnaah Jeremia hnenah Pathian thu a lo thleng. Mahse, Jeremia chuan “thu ka sawi thiam lo, ka naupang si,” a ti a, Pathian erawh chuan a tir tho a ni. Pathian chuan pum chhunga a siam hma atang tawhin zawlnei atan a serh hrang tawh a ni (1:5). Jeremia hi zawlnei tah belh an ti.

· Jeremia (Hebrai) tih awmzia chu ‘Pathianin chawisan’ tih a ni.

· Jeremia bu bung 52-na tih loh hi chu ama ziah a ni. A secretary Baruch hnenah a sawi a, anin a lo ziak thin. Bung 52-na hi Ezra ziak niin an ngai.

· Jeremia-ah bung 52, chang 1364 leh thumal 42659 a awm.

Pathianin a tirh chhan ber chu bung 1:10 “Hnamte leh lal ram chungah te, tichhe tur te, paih thla tur te, siam tha tur leh din turin hemi niah hian ka dah che a ni.” A rawngbawl chhung hi kum 40 aia tam a tling.

Israel fate hian milem pathian chibai an buk a, inthawi nan naupang hlan te an ching a, van pathian nu chibai an buk a, Baal pathian chibai an buk bawk thin. Hmeichhiat mipatna te, ram dang mi leh hnuchham leh hmeithai tihduhdahna te, sabbath bawhchhiatna te a nasa em em a ni. Jeremia chuan sual simna thu a puang thin a, an sim duh loh chuan Pathian hremna an tawh tur thu a sawi thin. Mahse, an sim duh lo a, Israel fate chuan tam nasa tak an tuar a ni. Hei bakah an hmelma ten an rawn bei a, salah an hruai bawk a ni. Jeremia chuan Babulon ramah salah kum 70 an tan tur thu a lo sawi lawk a ni (25:11-14).

Pathian thu a tlangaupui chu mi tam takin an helh a, an khuaa mite leh a chhungte ngei pawhin amah an do a, an phatsan hial a ni. An tiduhdah thei hle a, puithiam Pashhur phei chuan a kutin a beng a, ni khat chhung kawl a buntir nghe nghe. Lal thupekin Jeremia chu an man a, hruia thlun behin dûm hmunah an dah a. Mahse, a thih hmain lal chuan a lak chhuah tir leh ta a ni.

Pathian thu chu mei alh ang maiin a thinlungah a alh hluah hluah a, a sawi lo thei si lo. Pathian thu an awih loh chuan tihduhdahna leh tâm te an tuar ang a, Pathian thu an awih erawh chuan a zuah tur thu leh a tihlen tur thu a sawi. Pathianin Israel fate hi a hmangaih em em a, heti chung pawh hian a tihchimit vek loh tur thu leh a din thar leh tur thu a la sawi ta fo a ni. (23:3-8)

Pathian mite tana beiseina:

· Jerusalem din thar leh turin Juda mite a hruai kir leh ang (29:10-14; 30:2-3)

· Davida thlah te chu a tungding leh ang (23:5-6; 33:14-17)

· Israel fate chu chhim leh hmarah inthen mah se, an inzawm khawm leh ang a, lalram an din thar leh ang (3:18; 16:14-15; 23:7-8; 30:18-22; 32:36-44; 33:23-26)

· A mite thlarau hliam chu a tidam leh ang (30:12-17; 31:27-28, 31-34; 32:38-41)

Jeremia hian thiltih pawimawh deuh pahnih a neih chu- thil tih suala Pathian hremna tur hrilh lawkna leh rinawm taka an awm chuan din thar an nih tur thu leh Pathian malsawmna an dawn tur thu a ni.

Jerusalem chu Babulon lal Nebukadnezzara chuan a rawn hual a, lal Zedekia hnenah chuan inpe turin vawi tam tak a hrilh a ni. Jerusalem-ah chuan tam nasa tak a tla ta a. Juda indo mite chuan kulh bang a verh pawp a, an tlanchhia a. Mahse, an umzui a, an mah leh ta vek a. Babulon ramah salah an hruai a. Babulon atang chuan mi thenkhatin Aigupta-ah an hruai a, Aigupta ramah 570 BC khan lungin a deng hlum a ni.

Read more »

Misualte biak ngam loh rawngbawltu

Keini’n misual tia kan sawi ruihtheihthil titute leh Pathian ngaihsak lote hian sualna chu an nei ngei mai. Rawngbawl tia inchhâl keini pawh hian sualna chu kan nei ve asin. Sualna nei ve tho hian biak peih lohna leh hmuh hniamna leh lungtenna lungin kan dêng fo si.

Krismas urlâwk zana kan carol chu ka bulah zu rim nam pakhat hi a kal ve a. Mahse, min hlata awm tumin a tawlh sawn zêl a, kei lahin ka hnaih zêl thung. A hnu-ah chuan “Ka rim chhe si, i bulah chuan ka awm duh lo” a ti a. Ka rilru a khawih êm avangin a dârah ka va kuah ta a. Eng emaw chen ka bula ka kal ve hnu chuan a tawlh sawn leh ta nge nge a.

Krismas zân inkhawmah kan tlarah zu rim nam huam hi a rawn thu a. A tawngtai zo chiah chu ka lo chibai nghâl a. Min en ngam miah lo. Inkhâwm ban hnu chuan min lo chibai leh a, “Biak inah ka chibai tawh che kha” ka ti a. Ani chuan “Kha chu a dang alawm” tiin min chhâng. Thu tawi te, sei deuh si a ni.

Pathian rawngbawltu intite hi hêng mite hian min lo zah hle mai. Kan bula awm pawh an inthlahrung hle. Keini lahin kawm nêl a, tihtlângnêl aiin kan be tha duh lo fo. Hêng mite nêl ngam leh biak ngam rawngbawltu hi kan va mamawh êm! Rawngbawltu ropui leh zahawm tum lutuk hi kan awm ang tih a hlauhawm thin! Mi chhia leh misual tia kan ngaihte biak ngam leh pâwl ngam kan nih theih nân inngaihtlawmna hi tunlai rawngbawltute mamawh ber a ni âwm e.

Isua kha a bula awm ngam loh leh biak that ngam loh khawpin a zahawm loh a. Mi zawng zawngin an nêl zâwk a ni. Isua angin tlâwm zâwk ila. Krista zâra kan zahawmna hi midangte tâna hlîngah chantîr mai loin rimtui takin i pâr chhuahtîr zâwk ang u.

Read more »

Ka ngaihtuah a, ka ngaihtuah nawn leh thin

Isuan kohhran rawngbawlna tur a pek hi mission a ni a. Mission-in a tum ber chu Krista chanchin la hre loten an lo hriat a, Isua an rin theihna tura thawh a ni.

Mizoram hi 87% (2011 census) Kristian kan ni a, Isua mission bulpui ber thawk turin BCM-in missionary 1264 (nghet-324, nupui-171, native worler-294, casual worker-101, pawlho chawm-132, school support-218, recognised-22) kan nei a. Chu’ng te chuan ring lote hnenah theihtawpin an bung mek a ni. He mission hi kan rawngbawlna bul ber a ni.

Hei bakah hian Isuan rawngbawl tura min kohna ministry a awm ve thung. Hei erawh ringtute intihchak tawn a, midangte tana thawh hi a ni.

Ministry-in a tum ber chu chak lote tihchak a, hnungtawlhte hruai kir a, kawng dik loa kal te kawng dik kawhhmuh hi a ni. Tunlaia kan ministry kalpui dan erawh member active-te intihhlim a, in chawh phur a, mahni tawka nuam taka inhman ni berin a lang.

Mission hna thawk turin kal thei lo mah ila tawngtai leh thilpekin kan thawk reng a. Kan missionary-te hian an hna dik tak an thawk a. Keini a hmuna awm te hian kan ministry hna hi dik taka thawh i tum ve ang u. Ministry hi inpawl hlimna mai ni loin midangte tana pên chhuah a ni zâwk si a.

Kan vei tur dik chu chanchin tha la hre lote an ni. Mahse, a hmun nghâkte chuan chu chu a taka kan thawh theih vek loh avangin kan vei ber tur ni ta chu kan bul vela mi Pathian ngaihsak lote an ni. Heng mite thlawh khûma fel leh tha intiho inpawlho dial dial ringawt hi a tâwk tawh lo. Krista hnung zui tur chuan lamlianah leh daiah te kal a, sual kawng thim tak zinga mite kan kaih chhuah a hun ta.

Hmangaih tur dik hmangaih dân zir ila, vei tur dik i vei ang u. A fel leh tha chauh kan awm khawm dul dul hian inmil lohna leh inerna a chhuak fo. Thil tih kan neih loh chuan in sawisel tal kan buaipui ber fo thin.

Read more »

Man neiin kan dam asin

A thlawnin ni êng kan dawng a, a thlawnin boruak thianghlim kan hmu a, a thlawnin tui thianghlim kan dawng a, a thlawnin hriselna kan nei emaw kan inti fo. Damna hian man a nei asin.

Isuan mitdel, kebai, phar, dam lo leh khawphalte a tihdam khan man a nei. Isuan a tihdam khan i dam man i pek a ngai ang a ti lo; a tihdam te khan a thenin Isua an zui nghal a, a thenin an kalna apiangah Isua chanchin an sawi zel. An nuna danglamna leh damna thlentu Isua chanchin sawi nuam an ti ber thin.

Kan hriselna leh dam reina hian man a nei. Ni êng mawi kan hmuh hian man a nei, boruak thianghlim kan dawn hian man a nei, ei leh in tur kan nei hian man a nei. Malsawmna min pêk hi kan chhiar a, kan chhut thiam chuan a man pe let tura kan pen chhuah a, a hnung kan zui a, a chanchin sawi kan uar sauh sauh tur a ni ang.

Pathian thu sawi aia thildang sawi kan uar tulh tulh niin a lang. Hei hian a thisena min tlantu Isua lawm zawng a thlen ang em? Kan chanchin ni tin chhuakah Isua hming hi chhiar theih turin inziak chuk mai teh sela aw.

Isua tlanna a thlâwna kan dawn hi malsawmna chuangliam a va ni êm! Hei baka engkim kan dawn hi a thlâwn vek emaw ti mai loin kan taksa, thiamna, rilru leh ngaihtuahna te hi Pathian tân i pe lêt ve ang u. Isua hnung zui hi kan bat a ni. A hnunga kan zui theih nan leh bo loa van kawng kan zawh theih nan a hniak fiah tak min hnutchhiah si a.

Read more »

Mi ropui phênah nu ropui

Ni khat chu Thomas Edison hian a sikul luhna atangin lehkha a rawn hawn a. A nu hnenah “Kan zirtirtuten he lehkha hi i nu hnenah chauh pe rawh min ti,” a ti a. A nu mitah chuan mittui a tling pam a, a fapa hriat theih tur chuan chu lehkha chu a chhiar a, “I fapa hi a fing bîk êm êm a. Kan sikul hi a luhna atan chuan a tê lutuk, amah zirtir thei tur zirtirtu tha kan nei lo. Khawngaihin nangman lo zirtir mai ta che.”

A nu thih hnu kum tam takah Thomas Edison-a chu thil hmuchhuaktu ropui tak a lo ni ta. Ni khat chu thil hlui dahna a enkual a, lehkha inthlep tha thlap, a zirtirtuten an pêk kha a hmuchhuak a. A hawng a. Lehkhaah chuan “I fapa hi rilru kim lo a ni. Kan sikulah a luh chhunzawm a rem tawh lo. Hnawh chhuah a ni,” tih a lo inziak.

Thomas Edison hre lo fa kan awmin a rinawm loh. A ropuina thurûk chu a thluak that bik vang a ni hran lo, lehkha a thiam theih vang pawh a ni hek lo. A naupan lai pawhin lehkha thiam thei lo leh sikul atang pawha hnawh chhuah hial a ni. Mahse, tu man kan ngainep lo a ni lo’m ni?

Nu pawimawhna hi inhrilh nawn fo ngai pawh ni sela, sawi nawn fo ka ning lo e. Mi ropui tak tak phênah hian nu ropui tak tak an awm thin. Fate enkawl tur hian midang kan ruai fo a, midang kutah kan rîla rah ka fate kan dah fo. Enkawl thei loa kan inngaih avangin hostel-ah kan dah a, home-ah te pawh kan dah fo thin. Mahse, kan fate hian nu leh pa hmangaihna tluka thlâkhlelh an nei lo. Nu leh pate hi an ‘hero’ kan ni a, hero ni tlâka kan nun pawh a tûl rêng bawk.

Sikul tha ber chu chhungkua a ni. Fate hmalam hun hi nu leh pateah a innghat a, nu chungah a innghat nasa lehzual. Thomas Edison anga kan fate mi ropui, khawvelin a tha zawnga a hriat neih kan duh chuan kan fate tân kan inpêk ral thak a ngai. Lehkha thiam leh fin leh hausak kher a ngai lo, inpêkna leh hmangaihna a awm chuan a tâwk e.

Read more »

Mahni infuih

Nu leh pa tel loa awm thei lo fanaute hi rin tur kan neih avangin kan thlamuang sual fo thin. Taima tur chuan fuihtu tha kan mamawh. Kan bula awma kan chauh chang apianga min fuih phûr a, min tichaktute hi kan tan mi pawimawh ber an ni.

Ama'rawhchu, kan chak loh apiang leh kan beidawn apianga kan bula awm reng thei hringfa zingah an awm si lo. Hmuh theih kan bula awm hnai ber chu keimahni bawk hi kan ni.

Rilruin taksa a tihchak a ngai a, taksain rilru a fuih a ngai. Gym-ah hian darthlalang lian pui pui an dah thin. A chhan chu mahni infuih nan a ni. Miin amahah hmasawnna eng nge awm tih ni tin a inen khân a phûr phah sawt thin.

Mahni infuihna tha ber chu darthlalang hi a ni. Kan sam leh make-up te chauh en nan hmang loin mahni infuih nan i hmang thin ang u. Kan beidawn êm êm laiin darthlalangah inen ila, a tûl chuan a ri ngeia tawng chhuakin mahni leh mahni infuih thin ang u. Hei hi thil tangkai leh sâwt tak a ni. Thil tihtum leh hmachhawp kan neih pawhin kan tihhlawhtlin ngei theih nan darthlalang hmaah infuih ila, midang laka thu tiam kher loin mahni chungah ngei thu tiam ila; a nghet a, tihhlawhtlin pawh a awl bîk. Mahni chunga thutiam bawhchhiat hi thil zahthlâk tak a ni. Kan hlawhchham chuan darthlalang hmaa mahni inen pawh thil zahthlâk a ni. Kan hlawhtlin chuan mahni chungah ngei pawh lawmthu kan sawi tur a ni.

Mahni infuih nan darthlalang lo hmang thin la, lo hlawhtling la, lo hlim zel ang che. Mi â nihna a ni lo. Mi fing nihna kailawn rahbi hmasa a ni zâwk si a.

Read more »

Hlutna

Speaker pakhat lâr tak mai chuan heti hian a thusawi tlâng a kâwm a. A kutah chuan US Dollar 20 rawn lek chhuakin mipui 200 hnênah chuan “Tu nge he pawisa hi duh?” a ti a. Mipui 200 chuan an kut an phar vek a.

“Ka pe ang che u; mahse, thil pakhat ka’n ti lawk ang e,” tih pahin pawisa chu a hmet khâwr ta vak a. “Tu nge pawisa hi duh?” a ti leh a, mi 200 chuan an kut an la phar vek a.

“A tha e. Thil pakhat ka’n ti leh lawk ang e,” a tih zawh chuan pawisa chu leiah a paih a, a rap hrual ta vak mai a. Pawisa chu a chhar leh a, a bâlin a chuar nasa tawh hle. “Tu nge pawisa hi la duh che u?” a tih chuan an zavai chuan an kut an la phar ta vek mai.

“Ka thiante u, thil pakhat zirtir che u ka duh a ni,” tiin speaker chuan a sawi a, a châwl det a, a sawi zawm leh a. “Pawisa kha engtin pawh ti ila, in la duh zel a. A chhan chu, a hlutna a hloh loh vang a ni. US Dollar 20 a la ni reng. Kan nunah hian dai sual châng te, thil tha loin min tlâkbuak châng te a awm thin. Thutlûkna dik lo tak kan siam hun leh dinhmun chhe taka din châng a awm ang. Hlu lo bîk riaua inhriat châng a awm thin.

“Eng pawh lo thleng se, eng pawh tâwk la, i hlutna i hloh chuang lo. I danglam bîk a ni – theihnghilh ngai suh,” a ti ta a.

Thlêmna sual kan hneh loh apianga chhe ta veka inhriatna te hian min va tibuai nasa tak êm! Vawi khat sualna lamtluang zawh hian chatuana thihna a thlen tih kan hria. Amaherawhchu, kîr lehna remchang kan nei thin. Nunna hlu tak hi a tâwp hma chuan kawng dik zawh leh turin chakna kan nei asin. Kan hlutna hi engmahin a hliah khuh thei loa engmahin a tidal thei bawk hek lo.

Read more »