Rawngbawlna hlen harsa ber

Zaithiam i ni a, zai tura sawm i nih chuan i hlen ngei thin. Thusawi tur i ni a, i dam phawt chuan i hlen ngei thin. Hla thlangtu emaw Bible chhiartu emaw i ni a, “ka peih lo e a,” i ti ngai lo ti raw?

Heng chanvo hrang hrangte hi rawngbawlna pawimawh tak a ni a, kan dam phawt chuan tihhlawhtlin ngei kan tum thin. Rawngbawlna lian leh tê a awm lo ang bawkin Pathianin a lawm bik a awm bawk hek lo. Rawngbawlna a nih phawt chuan Pathian mithmuhah a inang vek.

‘Tel ve’ rawngbawlna hi Pathian hmuhin a ropui a, chanvo pawimawh tak a ni. Pathian mithmuha thuhmun leh pawimawh tak ni si hi thenkhat chuan kan peih lohsan fo thin. Pawimawhna hmuna tel hi a nuam a; mite lawm hlawh phei chu tu man kan hnial ngai hek lo. Chuti ang hmunah chuan hman leh hman lo chung pawhin kan tel hrâm thin a ni lo’m ni?

A hnung kil khata tu khaw ngaihsak lêm loa Pathian chibai bûk hi a ‘rau’ lai ber a ni zâwk hial lo’ng maw? Inkhawm dâr a ri a, biak inah eng chanvo mah kan nei lo nia kan inhriatna hi paih bo a hun tawh hle.

Biak inah hian Pathian chibai bûk turin kan kal thin. Chanvo neih avanga kal kan ni lo tih kan hriat thar leh a tha awm e. Zai turin kan kal a, tawngtai turin kan kal a, thu ngaithla turin kan kal bawk. Biak in programme hi ennawm a ni satliah lo a, thlarau lam thil a nih avangin in atanga inkhawm tura kan kal dawn atangin kan rilru kan siam thar lehzual a tha awm e.

Miten min ngaihsak lo mah se, miten min hmu lo mah se, miten min be lo mah se, Pathianin min hmu a, min hria a, min ngaihsak a ni tih hre thar leh ila, kohhran programme hrang hrangah tel kim hrâm i tum ang u. Chu chu Pathian duhzawng leh lawmzawng tak a ni si a.

Rawngbawlna zawnga hlen harsa ber ‘tel ve rawngbawlna’ hi Pathianin a hriatpui rawngbawlna langsâr lo leh pawimawh tak ni si a ni. Chanvo azawngah ‘tel ve’ chanvo hi dah lian ber zel ila tun ai hian kohhran programme hrang hrang hi a phuizui lehzual ang a, a hlim pawh kan hlim lehzual ngei ang.

Read more »

Khawiah nge i awm?

Mizote leh hunpui hian inkûngkaihna eng emaw tak kan nei a. Hnam pui zia eng emaw chen kan la a, nun nghehna lamah erawh kan la tluk chiah lo emaw aw tih tur a ni thung. Kan hma lawkah Krismas a lo thleng mai dâwn a. He hunpui hi Kristian chauh ni lo pawhin an lâwm ve thin tho tih kan hre theuh awm e.

Krismas hi ‘diwali’ te anga a lawma lawm chi a ni satliah ngawt lo a, thinlung taka dawnsawn chi a ni zâwk. A lawma lawm tumna rilru kan put chuan zu leh sa a lo ngai a, intihhlimna a lo ngai a; holiday ang maiin huau huau tumna rilru kan pu thuai thin.

Krismas lo awm chhan chu Isua Krista vang a ni a, ani chuan kohhran a din a, chu kohhranah chuan nang leh kei hi kan awm a ni. Krismas dik tak hman kan duh chuan kan awmna hmun a dik a ngai. Krismas bul chu Isua a nih ang ngeiin Isua bulah kan awm tur a ni. Isua chu kohhran programme awm laiin a lêng daih kher lo ang a, zu leh sa a tlân kher lo maithei bawk.

Krismas nihna tak hmang chhuak a, lantir turin kohhran programme hrang hrangah kan dam chuan tel kim tum ila, Isua bulah i awm tlat ang u. Min chhandam tura van ropuina zawng zawng hlîpa khawvel hrehawma mihring anga a lo pian ni hi keimahni tân chauha hmang loin thianghlim leh dik takin hmang ila, kan tih apiang hi Pathian ropuina ni sela. Kan awmna hmun dik mawlh rawh se.

Read more »

Nun vawngtu

Mihring, mi pangngai chin chuan innghahna leh belh tur kan mamawh vek a. Chu kan nihna chu Pathianin min siamdan a ni. Midang awm lohna hmunah rei tak kan awm chuan kan bul vêla ramsa leh thil nung dang angin kan khawsa ve mai thin.

Kan nun hian kaihruaitu leh vawngtu a mamawh a, chumi tur chuan biak (chibai bûk) tur kan zawng thin. Mizote chu Kristian kan inti vek a, kan biak Pathian hi kan nun kaihruaitu leh vawngtu pawimawh tak a ni.

Chutih laiin kan nun thunun nân leh khuahkhirh nân pâwnlam thil kan hmang fo thin a. Hei hi a that rualin that lohna a nei ve bawk. Kohhranah leh khawtlângah nihna pawimawh tak tak kan chelh a, kan hnathawhnaah mi pawimawh tak niin hotu kan ni a. Chumi avang chuan kan nun uluk lehzual a ngai a, kan invawng fimkhur thin.

Heng kan nihna te hian thui takin kan nun a kaihruai a, chumi avang chuan ‘a mawi lo e’ tih ngaihtuahna kan pu a, ‘a zahawm loh e’ kan tih rilrûk avangin tawngkam leh chêtziaah pawh kan fimkhur hle thin. Heng nihna te hian kan nun a vawng tha hle.

Suit hâk zaih hi chuan min vawng hle-in a hriat a, uniform hak thlap te hian min phuar a, mawi lo taka chêtna laka min vengtu pawimawh tak a ni. Uluk taka sam enkawl te, make-up hman te leh pâwn lam landân tihmawi hian min vawng hle bawk.

Amaherawhchu, heng zawng zawng hi pâwn lam atanga min vawngtu a ni. A pawimawh êm êm rualin kan nun chhûngril tak vawngtu erawh nghet taka a awm a ngai. Kan nihna avanga kan inuluk a, suit kan hâk avanga kan invawn a, kan incheina avanga kan nun hi vawn uluk kan tum chuan chuti ang kan tih loh hunah kan nun vawngtu chu a bo mai dâwn tihna a ni ang.

Heng nun vawngtu pawimawh tak nia kan ngaihte hi kan nei reng thei si lo a. A nih chuan kan nun chu rua, thli chhêm lên ang lek kan lo ni ang. Mi nghet lo leh rin tlâk lo kan ni ang a, lehlama awr dum, lehlama awr sen tih kha kan chan chu a ni ang.

Kan nun vawngtu chu Pathian a ni. A duhdân chu Bible-ah a inziak a, chu chu kan zâwm mai tur a ni. Kan nun chu chhûngril lam atanga vawn uluk tur a ni. Eng thuam pawh inbel ila, eng nihna pawh nei ila kan nun chu a nghet reng tur a ni. Chu nun nghet nei tur chuan chhûngril lama takna kan mamawh a ni.

Sam 51:6-ah chuan Lal Davida’n “Ngai teh, chhûngril lamahte hian takna i duh thin a: tichuan lang lo lamah hian finna mi hriattir ang,” tiin a lo sawi. Ringtute chuan kan nun vawngtu-ah Isua hmang ila; fak hla siamtu-in “Aw, Lal Isua ang turin” a tih angin Isua ang turin kan nun i hmang ang u.

Read more »

Dârthlalang chi hnih

Hringnun rahbi tin hi rah pelh nawk nawk tura tuk emaw tih mai turin mi fimkhur ber ber te pawh an tawlh thlu fo mai. Siamtu remruatnaah hian nang leh kei hi kan tel loh miau avangin vuina nun nei chunga tûk kan pên chhuah a, mang kan mut chhuah fo chuan hlim ni hmêl hian hnung min chhawn mai dâwn a ni.

Midang aiin keimahni kan inhmu zing daih zâwk a; ama’rawhchu, mahni inhmuh erawh thil har tak a ni thung! Dressing table hmaah kan thu a, kan hmêl chhiat leh that chiang takin kan inhmu thin. A mawi lo lai khuh mawi turin make-up chi tin kan bel a, hmêl chhia pawh kan awm tawh mang lo!

Dârthlalang chi hnih kan sawi dâwn a. Heng dârthlalang pahnih hian kan nunah zir tur tam tak min pêk ngei ka beisei. A tangkai ve ve a, a tangkai dân erawh a inang lo thung. A hman dân leh hman hun hriat erawh a tha hle ang.

Pakhat zâwk chu ina kan inenna dârthlalang hi a ni. Hetah hian kan inen chuan kan mawi lohna leh hmêl hemna lai te kan inhmu thin. Keimahni chiang taka kan inhmuh avangin zahpuiawma kan awm loh nân siam that ngai lai te kan siam tha thin a, thawm mawi ngai laite kan thuam bawk thin.

Midang an lan ve loh avangin keimahni inbel mawi nân sum tam tak sên pawh kan hreh lo va, tha leh zung sên pawh kan hreh hek lo. Mite hmuha mawi tak leh hming hliau lova kan awm theih nân uluk takin kan inen nawn fo thin.

He dârthlalangah hian ni tin, zan tin kan nun inen thin ila. Kan dik lohna lai leh kan fel lohna lai inhmu tura uluk taka kan inbih nawn fo a tha awm e. Mahni inhmuh theihna ngei dârthlalang fiah, fai leh thianghlim Isuaah inen ila. Chutah chuan chiang takin kan inhmu thei dâwn a ni.

Pahnihna chu lirthei dârthlalang a ni. He dârthlalang hi chu hnung lama lirthei dang lo tlân hmuhna tura siam a ni a. Hnung lama mite kan hmu a, eng tin nge an awm tih te, min rawn hnaih lutuk em tih te kan hmu thei. Min rawn sut dâwn leh dâwn loh te pawh kan hmu thei vek a ni.

He dârthlalang hi tam tak chuan kan hmang nasa hle a. Mahni inenna ai mahin kan hmang uar zâwk hial âwm e. Midang dik leh dik loh te, an thil tihsual te kan hmu thei êm êm a. An mawi lohna kan hai chhuahsak a, zak takin kan siam fo thin.

He dârthlalang hi chu hnung lam en nân chauha siam a nih ang ngeiin midang en nâna hmang lovin hnung lama thil kan lo tih dik tawh loh te thlîr lêt nân hmang ila, chuta tang chuan mahni insiam that nân hmang ta zâwk ila, a tha hle ang. He dârthlalang hi hringnun rahbi kan zawhnaah hian phawrh chhuah zen zen zîngah telh ila, a him zâwk ngei ang.

Read more »

RAH

Bible-ah hian ‘rah’ chungchang sawina hi a awm nual a. Ringtu chu rah tur kan nihzia leh kan raha awm reng turin min ti a (Johana 15:16). Rah hi chu mite min hmuhna leh hriat theihna a ni a. Miten malsawmna an chan a, keimahnia ei tur an hmuh theihna tur a ni.

Rah chhuah tur chuan a zung, a kûng, a zâr, a tang, a hnah engkim a awm a ngai. A pâr anga chumi hnuah chuan a lo rah ta thin. A rah chu thilnung tinrêngin an tlân thin a, nunna hnâr atan an hmang thin.

Rah chhuah pawimawhzia kan hre êm êm a, rah chhuah tura a zung, a kûng, a zâr, a tang leh a hnah pawimawhna kan hmuh hmaih fo. Galatia 5:19-23 kan en chuan tisa thiltih leh thlarau rah kan hmu. Hêng thlarau rah te hi mihring thatnaa neih kan tum chuan kan hlawhchham zêl ang.

Johana 15:2-6 chhiar ila, Isuan, grep tak hrui a nih thu leh chumi pêngte chu kan nih thu a sawi a. Grep tak hrui pêng kan ni a, rah tur chuan Isua-ah kan awm reng a ngai a ni. Isuaa awm si lovin thlarau rah - hmangaihna, hlimna, remna, dawhtheihna, ngilneihna, thatna, rinawmna, thuhnuairawlhna leh insumtheihna te hi neih kan tum a, kan thei si lo.

“In taksa chu Krista pengte a ni tih in hre lo vem ni?” (1 Korinth 6:15) tih thute hi kan chhiar fova, hriatna taka Isua pêngte kan ni tih inhriat thar fo hi kan mamawh a ni. Isuaa kan awm reng loh chuan kan rah thei lo. Chu mai bâkah Isuaa awm reng chung sia kan rah bawk si loh chuan paih chhuahin kan awm dâwn tho tho.

Rah chhuah turin Isuaa kan awm reng a ngai a. Isuaa awm reng chung sia kan rah bawk si loh chuan “Tling thelh apiang pawi tih a zual” tih hla hi phûr lo zetin kan la sa kan la sa palh ang e. Isuaah englai pawhin i awm reng ang u.

Read more »

Krista chanchin mawi ka hmuhin

A ni, eng vangin nge ‘lâwmna hla’ hi kan sak theih loh fo a, faka kan lâm theih loh fo? “Benga hriatna mai zawngin ka hre tawh chia; Mahse, tunah zawng ka hmu ta che,” (Joba 42:5) tiin Joba, Pathian mithmuha mi fel chuan a lo sawi a. Pathian hi hmu si lo hian a hriat theih a, hmu si lovin thui tak a rawng a bawl theih awm e.

He hla phuahtu John Mason hi kum 1645 khan Northamptonshire, England-ah a lo piang a. Pa dawrawm leh chak vak lo tak mai a ni. Kum 1646 March thla khan baptisma a chang. MA a zawh hnu-in Pastor puitu (curate) hna te a thawk a, hun eng emaw chen hnuah Bible zirna sikul hotu hna a thawk leh a ni.

Hla tam tak a phuah a, Pathian fakna hla (hymn) bu te siamin sermon bu leh lehkha bu dang eng emaw zat a ziak nghe nghe a ni. Insawiselna neuh neuh a nei a, a lu na a ti thei hle a, kum 1694 khân a thi ta a ni. A thih hmaa a thu sawi hnuhnun ber chu “Pathian hmangaihna leh zahngaihnain ka khat a ni,” tih hi a ni.

KHB No. 72 kan en chuan eng vanga he hla phuahtu hian ‘Krista chanchin mawi’ hi hre lovah a hmuha a hmuh kher? Benga hriatna mai ni lovin Krista leh a chhandamna chu a hmu a. Chuvangin ‘ka hriatin’ ti lovin ‘ka hmuhin’ a ti ta a ni.

He hla innghahna chu Mathaia 13:45-46 “Van ram chu sumdawng mi tuikeplung tha tak zawngtu ang chu a ni leh a; tin, ani chuan tuikeplung hlu tak pakhat a hmu a, a neih zawng zawng chu a va hralh a, a lei ta a,” tih hi a ni. Van ram hlutna hriat chiana kan chan theih nân khawvel thil hralh a, Isua rinna nghet kan neih a tûl hle.

Mizo tawng kalphungah chanchin (news) rêng rêng hi bengin kan hre thin. Mahse, he hlaah hi chuan chanchin (news) hi a hmuha hmuh a ni thung. Chuvangin, min chhandamtu Isua leh a chanchin tha hi hriat mai a tâwk lo va, a hmuha hmuh ngei a ngai a ni. Thinlung mit tihvar a, hmangaihna avanga keini misual min chhandam nâna Kraws-a thisen luang kha a hmuh ngeiin i a hmu teh ang u.

Krista chanchin mawi ka hmuhin,

Lâwmna hla ka sa ang;
Amah ka ta a nih vangin,
Lâwmna hla ka sa ang.

Read more »

Thlarau nun zirtir kan ngai

Kelkang harhnain chhûmpui lo zîng angin Zoram pum a tuam a. A chhim turin a sang têl an tleh chho hum hum ni tin ta mai. Kan kohhran mi leh sa pawh eng emaw zât kal tawhin harhna nasa tak kan chang mêk a ni.

Fak hla siamtuin “Mihring chauh lo chu zirtir an ngai lo,” a tih angin nang leh kei hi zirtir ngai kan ni. Thiam tâwk a awm thei lova, thlarau lam thu-ah kher chuan ‘expert’ a awm theih awm lo ve. Zirtirtu ni tlâk kan awm hauh lo; ama’rawhchu, zirtirna pe thei turin nang leh kei hi Pathianin min ruat thung si.

Kohhran upa leh rawngbawltute zirtir turin Pastor min pe a, kohhran mipuite zirtir turin upa leh rawngbawltute min pe a, kan fate zirtir turin nu leh pa min pe bawk. He chanvo hi kan kohah nghah a nih avangin zirtirtu tha ni tura kan intuai thar ve reng a ngai a ni.

Tunlaiin ‘rau’ chi hrang hrang a tam hle a. A dik nge dik lo tih lam thu zawng chunglam kutah dah ta ila. Lamtual kan mawi dân te, kan tûl dân te, kan tawngtai dân te, kan phûr êm avanga vung taka kan kal dân te, buaipui ngai khawpa kan khawsak dân te leh midangte tâna ninawm khawpa kan thiltih te hi zirtir kan ngaihna lai a ni.

“Thlarau zawngin a peih a, tisa erawh a chak lo a ni,” (Mathaia 26:4, Marka 14:38) tih thu changchawiin a phûr zualte kan inleng vak mai thin. 1 Kor. 2:10 kan en chuan “Thlarau chuan engkim a chhui chhuak si thin; a ni. Pathian thu ril pawh,” tih kan hmu. Thlarau chuan engkim a chhui chhuak a, keimahni chauh ni lovin midang pawh a fan chhuak vek a ni. Kan chan ang ni kher lo an chang thei a. Chuvangin inhriatthiam tawn kan mamawh.

Naupang kan nih lai chuan ‘thawktu’ awm lêm lo pawhin kan lâm mai thin. Mahse, nu leh paten zirtirna min pêk avangin thinlung taka Pathian fak dân kan thiam thuai thin. Puitling mah zirtir kan ngaih chuan naupang phei chu nasa taka zirtir ngai an ni. Nu leh pate dârthlalang chu naupangte an ni si a.

Read more »