Sunday, April 20, 2014

Isua thawhlehna hi 'thilmak' a ni



Khawvêlah sakhaw hrang hrang tam tak a awm a. Chû'ng sakhaw hrang hrang hmuchhuaktute chu an thi vek tawh a, Isua chauh lo chu tû mah tho leh an awm lo.

Hindu sakhua hi hmâsang atanga lo intan, a intanna tak hriat theih loh khawpa sakhaw un a ni. A dintu (founder) pawh tûn thlengin tu nge tih sawi theih a ni lo. Hnam kalphung (tradition) mila inher rem thin a ni a. Mithiam (philisopher)-ten tunlai milin an her rem bawk thin. Hindu sakhaw hmuchhuaktu tak hriat ni lo mah se, a khaipa Rishis, Saints, Gurus, leh hruaitu dang, a bul tumtute chu an thi vek tawh a, tû mah an tho leh lo.

Confucianism hmuchhuaktu Confucius-a pawh kum 479 BC khân a lo thi daih tawh a, a sakhaw hmuh chhuah chu khawvêla sakhaw lian ber pâwl a ni. Ani pawh hi a thlân chhûngah khawhar takin a tawih ral vek ngei ang.

Buddhism hmuchhuaktu Gautam Buddha pawh kum 483 BC khân a sakhaw hmuh chhuah chu lei thuah thûk takah a zâlsan ta. Khawvêl mite ngaihin ropui hle mah se, a hnuk a chah atang khân tûn thlengin a lei taksa chu kaihthawhin a la awm leh lo. A mihring nunna chu a tâwp a, tho leh tûrin nunna a nei lo va, chakna petu pawh an awm hek lo.

Islam sakhaw hmuchhuaktu Hajrat Mohammad Paigambar pawh kha pa ropui tak zawng a ni. Mi invawng thianghlim, pathian tâna inserh hrang tlat a ni a. A hnung zuitute mai bâkah khawvêl hriatah a mikhual lo hle. Islam chu khawvêla sakhaw lian ber pâwl a lo ni ta. A dintu Mohammad-a kha 632 AD khân a thi a, a thawh leh thu rêng kan hre lo va. A thih hlen ringhleltu pawh an awm lo. A thi a, a tho leh lo tih khawvêlin a hria.

Khawvêla Pathian ram rawn dintu, mihringte sualna lak atanga rawn chhanchhuak a, a thisen hmanga kan sualna rawn tlêngfaitu leh chatuan nunna min pe a, Kristian sakhua tia khawvêlin a hriat lâr rawn dintu Isua Krista kha April 3, 33 AD khân a thi a. Ama sawi lâwk ang ngeiin a tûk thumnaah a tho leh ta! Khawvêlin mak a ti a, a la hriat ngai loh thil a nih avangin a mangang a, a hnung zuitute ngei pawhin an ringhlel a nih kha. A thawh leh an rin tlat avangin sipaiten an vêng a, nimahsela, lei leh vân lalber chu mihring kuta chelh beh zawh rual a ni lo. Kan sualna zawng zawng phurin Krawsah a tuar a, thlânah phûmin a awm a, nun thar kan neih theih nân a rualin kaihthawh kan ni ve ta! Lalpa chu fakin awm rawh se. Kristiante thurin innghahna lungphûm chu Isua thawhlehna hi a ni. Khawvêl sakhaw lian leh lâr tam tak hmuchhuaktute chu tu mah tho leh an awm lo va, Isua erawh a tho leh asin. A hnung kan zui Isua hi Pathian fapa ngei a lo ni e. Rinawm takin a hnung i zui zêl ang u.

Wednesday, April 16, 2014

Ti leh ti lo



Palm Sunday-ah Isua ropui takin Jerusalemah a lut a, Good Friday-ah a thih thuin min dêng leh a, Easter Sunday-ah thihna hneha a thawh lehna chuan sual lak ata nun tharin min thawhpui ta a ni. Isua nun kan thlîr hian a tihtakna leh a tumruhna hi hmuh hmaih chi rual a ni lo. ‘A man of his word’ an tih ang maiin a sawi tawh chu a ti a, a tih tawh chu a hlen chhuak ngei bawk thin. Chu Isua chu tûna a hnung kan zui mêk hi a ni.

Kristian nunah pawh hian takna leh tumruhna a awm loh chuan rei loteah tlûkna a lo hnai thin. Tlûkna te hi khawi kawngah emaw lo inphah duaiin kan rapa kan tlu ta e tihna pawh a ni lo. A tam zâwk chu keimahni insiam te zuk ni a! Tlûkna hian min pan ni lovin keimahni hian kan pan nul nul fo thin.

Ringtute zîngah Isua hnung zui inti si ‘ti leh ti lo’ nun ram kal pêl thei hauh lote a awm theih a. He nun laklawh zet mai hi Setana min bumna a ni tih kan hriat a hun tawh hle. Kristian ni lo tûrin min bei hauh lo ang; a chhan chu pianpui Kristian (born Christian) kan ni tlat a. Setana finzia leh huangtauzia chu a hma pawhin kan sawi tawh kha, min bum theihna tûrin hmanrua pawh a ngah hle tih kan hre theuh âwm e. Pathian rawngbâwla theihna zawng zawng hmang peih lo, phûr châng leh peih châng chauha pên chhuak thin, ruah nan zawp theih, thli chhêm thlûk theih, ni sa em vuai theih, thlasik hmeh khâwr theih, rawngbâwla chhuah dâwna dam lo emaw intih tlat, chhuanlam fahrah tê tê siam tûra tawngkam bungrua thlachham lo tak nih hi Setana hian a phal lutuk, Pathian erawh a lâwm hauh lo thung.

Chuvangin, kan zui Isua ke hniaka rap chat chat thei tûrin ti leh ti lo nun kalsana thinlung leh thutaka Pathian chibai kan bûka kan thlarau nun kan insawizawi a tûl hle a ni.

Wednesday, April 2, 2014

Petera kha



Bible-ah Petera chanchin hi hmun tam takah hmuh tûr a awm a. Petera tih chu ‘Lungpui’ tihna a ni. Isuan “He lungpui chungah hian ka kohhranho ka rem chho ang a...” a tih pawh kha Roman Catholic ho chuan ‘lungpui’ a tih hi ‘Petera’ a tihna a ni an ti. Thenkhat erawh chuan amah Isua a insawina a ni an ti thung. Petera leh a unau Andria hi Isua zirtir koh hmasak ber te an ni.

Petera hi mi rilru lian tak, a tih tawh lamah chuan theihna zawng zawnga ti thin mi a ni a, huai pawh a huaisen hle. Isua ke bula awm thin, Isua ‘general’ ti ila a teuh ber âwm e. Gethsemane huana Isua an man dâwn khân Petera chuan Puithiam lalber bawih Malka beng dinglam a sah thlâksak a nih kha (Johana 18:10).

Isua an man khân zirtir dangte chu an tlânchhe vek a, Petera a huaisen ber a, hla tak atangin a zui a (Mathaia 26:56&58). Khatih hunlai khân Thlarau Thianghlim a la chang lo va, a huaisenna pawh mihring lam huaisenna a ni. Amaherawhchu, Isua a hmangaihna leh tling lo chunga a hnung a zuina kha phatsanna tual zâwlah pawh amahah zuk lang thei tlata maw le!

Isua kianga a awm lai an hmuh vang leh a aw phawiah Isua zirtir ni ngeia an rin avangin Puithiam tual zawl mei êng leh thim inthenawmnaah zawhna chhân harsa tak an zâwt a. Mathaia 26:73-ah chuan “Nang pawh an zînga mi i ni ngei mai, i tawngah a hriat alawm,” an ti a. Han ngaihtuah vang vang hian Petera nuna Isua pawimawhzia leh lenzia a hriat theih. Isua zuitu a nihna kha a chêtzia mai bâkah a tawngah nên lam a hriat a nih kha. Keini ringtu inti, Pathianni zînga insuih ti-ti-îk vah thin, pângla pho ro ang maia inpen parh hluai ho hi tui takin kan zai a, duah takin kan tawngtai a, mittui tla dâwn dâwnin pulpit tlâng kan chûm thin. Chuti chung chuan kan chêtzia leh tawngkam chhuakah Isua zuitu kan nihna hi an hmu tlêm hle si a ni lo’m ni?

Thlarau Thianghlima chhun khah a nih hma hauh pawhin khati khawp khân a nunah Isua a lang lian a, Thlarau Thianghlima chhûn khah a nih hnu phei chuan Isua tân a inhmang ral thak a. Isua thih dâna thi tlâk pawha inngai lovin a letling zâwngin Kraws-ah an khêngbet ta a nih kha. Petera anga kan chêtzia leh tawngkaah Isua zuitu kan nihna hi lang chhuak zêl se a va duhawm êm!


 
Design by Free WordPress Themes | Re-arranged by Lei hringnun